Knack Extra: Congo 50 jaar onafhankelijk

Deze Knack Extra ligt op 7 mei in uw krantenwinkel

“Ik pikte de degen van Boudewijn” Schrijver David Van Reybrouck vond de dief eerst

Op 29 mei 1960, de dag voor de Congolese onafhankelijkheid, werd de degen van koning Boudewijn gepikt terwijl hij vanuit een open limousine het Congolese volk begroette. Wie wil weten wie de dief is en wat er achteraf met de man gebeurde, leest het in Knack Extra, dat een nummer wijdt aan 50 jaar Congolese onafhankelijkheid. Daarin staat het verhaal van Longin Ngwadi, de dief die schrijver David Van Reybrouck in 2008 opspoorde en uiteindelijk ook vond in Kikwit.

Van Reybrouck maakte samen met fotograaf Stephan Vanfleteren een portret van de man die in Congo bekendstaat als feu follet, een onrustige ziel. Het maakt deel uit van zijn nieuwe boek, Congo, een geschiedenis, dat vanaf vrijdag in de boekhandel ligt.

Een klein jaar na de speurtocht van Van Reybrouck ondernamen de Vlaamse cineasten Dries Engels en Bart Van Peel dezelfde reis, ook met Longin Ngwadi als eindbestemming. Op hun beeldverslag is het wachten tot eind juni, als het op Canvas uitgezonden wordt.

Knack Extra: Congo 50 jaar onafhankelijk. Een uniek bewaarnummer. Op 7 mei in uw krantenwinkel

Edito: “Onze Congo” Door Rik Van Cauwelaert

Als een gevolg van zijn voortdurende aanvaringen met ‘die van rechtover’, parlement en regering, over geldkwesties en de aanhoudende internationale perscampagnes tegen het regime van dwangarbeid en slavernij in de Onafhankelijke Congostaat, werd koning Leopold II verplicht zijn Congo-domein aan de Belgische staat af te staan. De wet die daarvoor in oktober 1908 werd goedgekeurd, het zogenaamde Koloniale Charter, kwam er na een van de boeiendste Kamerdebatten in de Belgische parlementaire geschiedenis. In hun Léopold II et la Charte coloniale – jammer genoeg nog niet in het Nederlands vertaald – hebben grondwetspecialist Robert Senelle en Emile Clément, gewezen topambtenaar van de Kamer van Volksvertegenwoordigers, de gang van dat politieke debat geanalyseerd. Op basis van dat Koloniaal Charter werd de Congolese kolonie bestuurd.

Tot vijftig jaar geleden, op 30 juni 1960, de dag dat Belgisch Congo onafhankelijk werd, koning Boudewijn in Leopoldstad, het huidige Kinshasa, de Congolezen toesprak: ‘Toen Leopold II zijn grote werk begon, dat vandaag zijn bekroning vindt, heeft hij zich aan U niet gepresenteerd als veroveraar, maar als brenger van de beschaving. (…) Wij zijn blij, op deze wijze en ondanks alle moeilijkheden, aan de Congo de voorzieningen te hebben geschonken die onmisbaar zijn voor een land dat op weg is naar ontwikkeling.’

Een striemende uitval van de eerste Congolese premier Patrice Lumumba was zijn deel. Lumumba had het over ‘de vernederende slavernij, de spot, de beledigingen en de slagen’ die de zwarte bevolking had ondergaan. ‘Maar dit alles is nu voorbij’, sprak Lumumba tot een verbouwereerde Boudewijn en diens Belgische gevolg.

De afgelopen halve eeuw heeft evenwel geleerd dat voor de Congolezen de ellende nog lang niet voorbij was. De Belgische kolonisator ruimde plaats voor de dictaturen van de Mobutu’s en de Kabila’s en hun corrupte trawanten.

Wij, Belgen, hebben, volgens de Gentse professor Ruddy Doom, vandaag niets meer te zoeken in Congo. Toch zal die Congo altijd een beetje onze Congo blijven. Daar heeft de geschiedenis voor gezorgd.

Rik Van Cauwelaert

INHOUD

-Professor Ruddy Doom over hoe wij naar Congo keken en kijken.

-Column door Jan Braet.

-Van Stanley tot DRC: Enkele data uit de Congolese geschiedenis.

-Ik pikte de degen van Boudewijn’ – David Van Reybrouck zocht de man die vijftig jaar geleden de sabel van de Belgische vorst meegriste.

-Antwerpen-Matadi. Een kolonie hebben is één ding, je moet er ook nog raken: de Congoboot.

-Hart der duisternis. Joseph Conrad putte voor een van zijn meesterwerken uit eigen ervaring in Congo.

-Munt slaan uit de nieuwe staat. Alles werd in het werk gesteld om het betalingsverkeer met de voormalige kolonie open te houden.

-Belgische métissen.Enkele portretten uit het boek De bastaards van onze kolonie.

-Steenrijk land, straatarme bevolking. Fons Verplaetse over de koopkracht van de gemiddelde Congolees.

-Operatie Red Dragon.Roger Aerts is een van de Belgische para’s die in 1964 in het grootste geheim naar Stanleystad vlogen.

-Milicien in Belgisch Congo. In 1960 liepen in Congo enkele honderden dienstplichtigen rond.

-‘Kinshasa beleeft zijn Dubaimoment’. Filip De Boeck ziet de Congolese hoofdstad een nieuwe fase intreden.

-Léon Mokuna. In 1957 de eerste zwarte voetballer in de Belgische competitie.

-Afrika in Brussel. In de Matongewijk ontmoeten Brusselse Congolezen elkaar.

-Dipenda in België. In cultuurhuizen en musea wordt uitvoerig teruggeblikt, maar ook het hedendaagse Congo komt aan bod.

-Bladspiegel door Koen Meulenaere.

Partner Content