In Dendermonde wordt woensdag de steekpartij herdacht die tien jaar geleden plaatsvond in kinderdagverblijf Fabeltjesland. Intussen pleit de advocaat van Kim De Gelder voor internering.
Dat de mogelijke internering van Kim De Gelder opnieuw actueel is, ligt volgens de burgemeester moeilijk in Dendermonde. ‘Advocaat Jaak Haentjens heeft dat sereen gebracht’, zegt Buyse, ‘maar de aandacht gaat precies meer naar de dader dan naar de slachtoffers. Dat voelt voor sommigen niet juist aan.’
Kim De Gelder werd in 2013 voor vier moorden en 25 moordpogingen veroordeeld tot levenslang. Mogelijk wordt hij alsnog geïnterneerd. ‘Je voelt dat daar woede over is. Dit is niet het moment’, vindt Buyse. De gebeurtenissen worden in Dendermonde jaarlijks herdacht. ’23 januari wordt nooit meer een gewone dag, ook al is het tien jaar geleden’, aldus de burgemeester.
De Gelder is schuldig aan de moord op de 72-jarige Elza Van Raemdonck in Vrasene, de moord op de twee baby’s Corneel en Leon en op de 54-jarige kinderverzorgster Marita Blindeman. Hij is ook schuldig aan moordpoging op de 22 aanwezigen in Fabeltjesland en de moordpoging op een gezin in Vrasene, buren van Elza Van Raemdonck.
Jaak Haentjens, de advocaat van De Gelder, hoopt dat de kamer voor de bescherming van de maatschappij binnenkort beslist om De Gelder te interneren. Vier gerechtsdeskundigen, die hun eindverslag momenteel afwerken, zouden stellen dat De Gelder toch schizofreen is.
‘Sinds zijn aanhouding op 23 januari 2009 heeft die man nooit nog de zon op zijn voorhoofd weten schijnen.’
Haentjens had tijdens het proces al gepleit voor een internering omdat De Gelder schizofreen zou zijn. De jury oordeelde echter dat Kim De Gelder toerekeningsvatbaar was en op het tijdstip van de feiten niet verkeerde in een ernstige staat van geestesstoornis. De Gelder ging volgens zijn advocaat na de veroordeling verder achteruit en hij verhuisde de voorbije jaren enkele keren van gevangenis. Hij verblijft nu in de gevangenis van Gent, maar toen hij in 2017 in de gevangenis van Oudenaarde verbleef diende de gevangenisdirecteur een verzoek tot internering in. Dat werd mogelijk in de nieuwe interneringswet, en het is de de kamer voor de bescherming van de maatschappij die daarover moet oordelen. Die beval vier gerechtsdeskundigen om De Gelder te onderzoeken.
‘Het gaat om twee professoren en twee psychiaters die in de praktijk staan. Het zijn allemaal experten die nieuw in het dossier zijn en niet bij het proces (voor het hof van assisen, nvdr.) betrokken waren’, zegt Haentjens. ‘Het initiatief ging uit van de gevangenisdirectie, omdat De Gelder een specifieke medische behandeling vraagt. In augustus was er al een verslag van de vier deskundigen, dat als een voorverslag beschouwd werd. De procureur heeft daarop opmerkingen gemaakt en we wachten nu op het antwoord van de psychiaters. Ik verwacht elke dag het eindverslag.’
‘De huidige experten geven aan op basis van zijn medische antecedenten voor 2009, dat De Gelder altijd schizofreen is geweest.’
Haentjens hoopt zoals tijdens het proces op een internering. ‘Het voorverslag van de vier deskundigen is in elk geval weinig positief voor de eerste gerechtsexperten. De huidige experten geven aan op basis van zijn medische antecedenten voor 2009, dat De Gelder altijd schizofreen is geweest. Dat was ook het standpunt van de door mij aangestelde psychiaters en psychologen voor het hof van assisen.’
Indien de kamer voor de bescherming van de maatschappij een internering beveelt, zou De Gelder eventueel in een Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) terechtkomen. ‘Ik weet niet of ze in een FPC zijn behandeling aankunnen. Een therapie opstarten zal in elk geval een zware opgave zijn. Ik heb hem systematisch zien achteruitgaan op alle vlakken’, stelt de advocaat.
‘Had men hem in 2013 geïnterneerd, dan hadden we nu een andere Kim De Gelder. Toen reageerde hij nog en ging zijn toestand in golfbewegingen, maar nu is dat één vlakke lijn geworden. Ik heb op het assisenproces gezegd dat ik vind dat Kim De Gelder nooit mag vrijkomen. Ik blijf daar nog altijd van overtuigd, maar hij moet een menswaardige medische behandeling krijgen. Die is hem al tien jaar onthouden. Of dat nu nog kan, dat weet ik niet.’
‘Had men hem in 2013 geïnterneerd, dan hadden we nu een andere Kim De Gelder. Toen reageerde hij nog en ging zijn toestand in golfbewegingen, maar nu is dat één vlakke lijn geworden.’
Als het verslag afgerond is, moet het openbaar ministerie een advies geven, en daarna beslist de kamer voor de bescherming van de maatschappij. Tegen het vonnis kan ook nog hoger beroep worden ingesteld.
Als De Gelder in de gevangenis blijft, kan hij in principe binnen vijf jaar zijn voorlopige invrijheidsstelling vragen. ‘Ik weet niet of hij daarmee bezig is’, zegt Haentjens. ‘Hij zit op cel en dat is zijn enige activiteit gedurende de hele dag. Hij gaat niet naar de wandeling, ze kunnen hem niet aan het werk krijgen, hij doet niets. Al tien jaar lang zit hij 7 op 7, 24 op 24 opgesloten in een een cel van acht vierkante meter. Sinds zijn aanhouding op 23 januari 2009 heeft die man nooit nog de zon op zijn voorhoofd weten schijnen.’