Kamer past grondwetsartikel 195 aan en zet eerste stap naar staatshervorming

De Kamer heeft met een tweederdemeerderheid artikel 195 van de grondwet gewijzigd. Het gaat om een eerste stap in de uitvoering van de zesde staatshervorming.

De acht partijen die eind vorig jaar een communautair akkoord afsloten – de zes meerderheidspartijen en de groenen – stemden in de kamer voor de grondwetswijziging. Zij hebben samen 103 zetels. N-VA, Vlaams Belang, FDF en LDD stemden tegen (39 stemmen).

Om artikelen uit de grondwet te kunnen wijzigen, moeten die door het vorige parlement voor herziening vatbaar zijn verklaard. Het communautaire akkoord omvat evenwel grondwetsbepalingen waarvoor dat niet gebeurde.

Grondwetsartikel 195

Om die aanpassingen toch door te kunnen voeren, maken de acht partijen gebruik van grondwetsartikel 195, dat de procedure om de grondwet te herzien vastlegt en dat wel voor herziening vatbaar werd verklaard. De wijziging zorgt ervoor dat een aanpassing van de grondwet niet meer in twee legislaturen moet gebeuren. Het gaat wel om een tijdelijke regeling. Ze geldt enkel voor deze staatshervorming.

De oppositie is niet te spreken over deze gang van zaken. Ze wou het debat ook uitstellen om op een latere datum voluit tegen te kunnen fulmineren tegen de grondwetswijziging. Gezien de nasleep van het tragische busongeval in Zwitserland was dat niet mogelijk.

Bizarre sfeer

De meerderheid wou echter niet weten van uitstel, waardoor de discussie noodgedwongen in een serene, maar tegelijkertijd ook een bizarre sfeer plaatsvond. Niemand durfde zijn stem te verheffen of in debat te gaan.

Vooral Ben Weyts (N-VA) diende daarom op zijn nagels te bijten. Hij ging de voorbije weken tekeer tegen de techniek van de acht partijen om “de grondwet te schorsen”. Hij argumenteerde ook dat de grondwet niet gewijzigd moet worden om een staatshervorming uit te voeren en verwees daarbij naar verklaringen van sp.a-minister en grondwetsspecialist Johan Vande Lanotte. “De grondwet wordt enkel gewijzigd om Franstalige privileges in te willigen”, besloot de Vlaams-nationalist.

Hoorzittingen

Weyts neemt het overigens ook niet dat de meerderheid geen hoorzittingen wou organiseren over het voorstel en geen advies wou inwinnen bij de Raad van State.

Forse kritiek was er ook bij FDF-voorzitter Olivier Maingain, die het had over “constitutionele fraude”, omdat de meerderheid en de groenen ook grondwetsartikelen gaan wijzigen die niet voor herziening vatbaar werden verklaard. “Jullie zetten de deuren open voor separatisme en confederalisme”, een verwijzing naar de N-VA, die stelde zich in haar strijd voor confederalisme niets meer te zullen aantrekken van de grondwet indien ook de regering-Di Rupo de grondwet “verkracht.”

Volgens de meerderheid en de bevoegde staatssecretarissen Servais Verherstraeten (CD&V) en Melchior Wathelet (cdH) is er juridisch echter geen vuiltje aan de lucht. Ze stelden dat het vorige parlement artikel 195 voor herziening vatbaar heeft verklaard en dat de huidige assemblee het artikel met een tweederdemeerderheid wijzigt.

Eerste steen

“De grondwet wordt gewijzigd, niet geschorst”, zei Verherstraeten. “Dit is de eerste steen waarmee de acht fracties duidelijk maken dat ze het communautair akkoord willen uitvoeren en stemmen”, voegde hij eraan toe.

Ook anderen zoals Michel Doomst (CD&V), PS-voorzitter en -fractieleider Thierry Giet of Luk Van Biesen (Open Vld) hadden het over “de eerste steen”, de “eerste spadesteek” of “de start” van of voor de staatshervorming. “Hierdoor wordt BHV gesplitst, de financieringswet herzien en aanzienlijke bevoegdheden overgeheveld. Daar kun je toch niet tegen zijn”, poneerde Doomst.

Stefaan Van Hecke (Groen) benadrukte dat de groenen meewerken aan de staatshervorming om het land weer stabiliteit te geven en te zorgen voor beter bestuur. (Belga/EE)