‘Niemand ziet door de bomen het bos nog’, zegt Jean Faniel, directeur van het onderzoekscentrum CRISP.
Vrijdagochtend kondigde premier Alexander De Croo verscherpte federale coronamaatregelen aan, een paar uur later besloot de Waalse minister-president Elio Di Rupo (PS) tot een semilock-down in Wallonië en zaterdagmiddag deed de Brusselse minister-president Rudi Vervoort (PS) in Brussel ongeveer hetzelfde. Op de Vlaamse regering was het begin deze week nog wachten.
Is dit nu volwassen federalisme of chaos?
Jean Faniel: Het had volwassen federalisme kunnen zijn. Maar zo is het zeker niet overgekomen. Je zou een tweetrapsraket kunnen hebben, met het federale niveau dat maatregelen neemt voor het hele grondgebied, en de gewesten en de gemeenschappen die met aanvullende maatregelen komen. Zo’n gedecentraliseerde aanpak kan prima werken.
Het probleem is dat premier De Croo op geen enkel moment in zijn persconferentie vrijdagochtend heeft aangekondigd dat de deelstaten er nog een schepje bovenop zouden doen. Er was alleen een kort zinnetje van Elio Di Rupo, waaruit je eventueel kon afleiden dat hij het er niet bij zou laten. Dus toch heel onverwachts kwamen de Waalse en de Franse gemeenschapsregeringen vrijdagavond opeens met een batterij eigen maatregelen, gevolgd door de Brusselse regering. Wat je te zien kreeg was geen volwassen federalisme, maar enorme kakofonie.
En dat is niet behulpzaam voor de burger die het spoor bijster dreigt te raken?
Faniel: Precies. Elke politicus begint vandaag zijn persconferentie met de boodschap dat we één lijn moeten trekken. Maar als je zo verwarrend communiceert dat niemand door de bomen het bos nog ziet, krijg je de bevolking nooit mee.
Hebben de Franstaligen, te lang gedacht dat ze nationale steun zouden krijgen, dus ook uit Vlaanderen, voor heel strenge maatregelen?
Faniel: Het uitgangspunt na de zomer was: we raken niet aan de economie en niet aan de scholen. Maar de feiten halen dat uitgangspunt onderuit. Daarom is zondagavond ook besloten dat alle Franstalige middelbare scholen in de tweede helft van deze week alleen nog online lesgeven. Er is een soort paniekreactie, waarin besluiten elkaar snel opvolgen. Aan Franstalige kant is de laatste dagen dan weer de indruk ontstaan dat Vlaanderen de toestand onvoldoende ernstig neemt.
Houdt de nationale solidariteit in deze crisis stand, als je ziet hoe lastig het is om bijvoorbeeld coronapatiënten uit Luik over te brengen naar het naburige Limburg?
Faniel: Ik heb liberale politici zoals Alexander De Croo nog nooit zo vaak het woord solidariteit in de mond horen nemen als in deze crisis. Maar met de transfer van coronapatiënten van het ene ziekenhuis naar het andere gaat het inderdaad mis. Dat is ook typisch iets wat de vorige minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) deze zomer administratief had kunnen regelen. Maar dat is niet gebeurd.
