‘De belastingen op Justitie kunnen veel efficiënter, rechtvaardiger en democratischer’, schrijft advocaat Simon Deryckere.
Justitie vormt samen met defensie dé kerntaak van de overheid. Met een algemene belastingsdruk van meer dan 50% moet dit inbegrepen zijn. Hoog tijd dus om alle bijkomende belastingen op Justitie af te schaffen. Ideale aanleiding hiervoor is de belastingshervorming die de Arizona regering op dit moment doorvoert. Die voorziet immers in de afschaffing van de belastingsvermindering voor de premie van de rechtsbijstandsverzekering. Hierdoor wordt de toegang tot Justitie voor de middenklasse opnieuw duurder.
De belastingen op Justitie kunnen veel efficiënter, rechtvaardiger en democratischer. Dit kan ook budgetneutraal. Hierbij alvast een blauwdruk.
Weinig bekend maar erg ingrijpend is dat op vonnissen en arresten tot betaling van een geldsom, een registratierecht verschuldigd is van 3%. Wie een geschil heeft over een woning, betaalt dus niet alleen het bekende registratierecht bij aankoop maar ook nog eens een registratierecht op de rechterlijke uitspraak over die aankoop.
De registratierechten op rechterlijke uitspraken zijn een historische abberratie die nog dateert van de wet van 1934. De enige motivering hiervan was de dekking van de kosten van Justitie. Anno 2025 is de belastingsdruk natuurlijk totaal onvergelijkbaar en is er geen énkele reden meer om deze specifieke bijkomende belasting op rechterlijk uitspraken nog te heffen.
Helemaal stuitend wordt het nu één categorie is vrijgesteld van deze registratierechten: de strafrechtelijke veroordelingen. Wie braaf is krijgt taks, wie crimineel is krijgt een vrijstelling. Men kan zich de vraag stellen of hiervoor ooit een draagvlak heeft bestaan. Maar in elk geval niet meer op vandaag. Het federaal regeerakkoord voorziet zelfs dat zal worden onderzocht of wie strafrechtelijk wordt veroordeeld ook kan worden aangesproken voor de kosten van de gevangenis. Er is in elk geval géén onderzoek meer nodig om de vrijstelling van belasting voor criminelen af te schaffen. In ruil daarvoor kunnen de registratierechten voor de burgers worden afgeschaft, minstens sterk beperkt.
Wie een procedure wenst op te starten betaalt op de dagvaarding maar liefst drie verschillende taksen: pleitzegel (3,70 euro), vast registratierecht (50,00euro) en portkosten (5,74 euro). Belastingen voor dergelijke mini bedragen zijn nooit een goed idee. De administratiekosten staan immers niet meer in verhouding tot de opbrengst. Zowel de taksen als de administratie kunnen worden afgeschaft.
Vervolgens betaalt de rechtzoekende dan ook nog een bijkomende belasting om de zaak aanhangig te maken bij rechtbank, dit is het zogenaamde rolrecht. Die rolrechten werden in 2015 en 2019 verhoogd en variëren nu tussen de 50,00 en 650,00 euro. De belastingen van 50 euro kunnen worden afgeschaft. Dit geldt hier nog meer nu er zowel administratiekosten zijn bij Justitie als bij de FOD Financiën. Er wordt van Vrederechters zelfs verwacht dat zij dan nog gaan oordelen welke partij welk deel van die 50 euro dient te betalen. Intussen wacht het echte werk.
In 2014 werd ook de BTW ingevoerd op het ereloon van advocaten. Voor allen die zelf niet BTW plichtig zijn, betekent dit een prijsstijging van 21%. Kan het dan verwonderen dat het aantal burgerlijke geschillen al 10 jaar gestaag daalt?
Men kan uiteraard de toegang tot Justitie nog duurder maken, dan gaat de gerechtelijke achterstand weg. Maar recht zelf is dan ook weg.