Een elfjarige jongen kwam maandagavond om het leven nadat hij door een politievoertuig werd aangereden tijdens een achtervolging in Ganshoren. Had dit drama vermeden kunnen worden als politieagenten beter en verplicht waren opgeleid in prioritair rijden?
Voordat agenten mogen starten, krijgen ze acht uur theoretische opleiding over prioritair rijden. Praktijktraining is echter optioneel. Bij safe.brussels, het opleidingscentrum voor veiligheidsberoepen in het Brussels Gewest, benadrukt een instructrice het belang van deze opleiding: ‘Het doel is om veilig en zonder bijkomende ongevallen op de interventieplaats aan te komen.’
Ze vergelijkt een politiewagen met een wapen, waarbij ondoordacht gebruik dodelijke gevolgen kan hebben. ‘Net zoals een agent zijn dienstwapen moet beheersen tot het een reflex wordt, moet hij ook zijn voertuig volledig onder controle hebben tijdens interventies’, luidt het bij safe.brussels.
Geavanceerde simulators
De praktijkopleiding duurt slechts twee dagen en gebruikt geavanceerde simulators om agenten in een nagebootste stadsomgeving te laten oefenen met onverwachte situaties zoals voetgangers die plots oversteken, regen of nachtelijke omstandigheden. Buiten oefenen ze manoeuvres op parkeerplaatsen en rijden ze in landelijk en stadsverkeer.
‘Net zoals een agent zijn dienstwapen moet beheersen tot het een reflex wordt, moet hij ook zijn voertuig volledig onder controle hebben tijdens interventies.’
Deze training is niet verplicht. Dat betekent dat jonge agenten soms met opgevoerde voertuigen op pad worden gestuurd zonder voldoende ervaring, wat het risico op ongevallen verhoogt. ‘Ik zeg altijd tegen mijn studenten dat als ze zich bij elke prioritaire rit opwinden, ze de pensioengerechtigde leeftijd niet zullen halen. Je moet de burger de tijd geven om het prioritaire voertuig te zien. Je moet zien en gezien worden’, aldus de instructrice.
Tegenstrijdig beleid en nieuwe regels
Sinds 1 oktober 2020 gelden nieuwe regels voor achtervolgingen. Waar prioritaire voertuigen zoals brandweer, ambulance en militaire politie voorheen de verkeersregels strikt moesten volgen, is dat nu versoepeld. Bestuurders mogen verkeersregels overtreden, met uitzondering van enkele situaties. Deze ommekeer is bedoeld om veiligheidsfunctionarissen beter te beschermen, maar brengt ook risico’s mee voor andere weggebruikers. Politiezones kunnen hierdoor de aansprakelijkheid voor fouten afwentelen op individuele agenten.
Patrick Baus van CGSP Police, met 41 jaar ervaring, pleit voor verplichte opleidingen in ‘offensief’ rijden, zoals die al bestaan voor federale agenten met snelste voertuigen. De opleidster van safe.brussels bevestigt dat vertrouwen door training leidt tot veiliger rijgedrag. ‘Leren wandelen voordat je gaat lopen, dat is het kernprincipe’, zegt ze.
Tragisch ongeval in Ganshoren
De aanrijding in Ganshoren vond plaats in het Elisabethpark, waar de jongen na een achtervolging in Koekelberg werd geraakt door een politievoertuig. Hij werd ter plaatse nog gereanimeerd, maar overleed later in het ziekenhuis. De zaak ligt nu bij het Comité P, het toezichtsorgaan op de politie, maar zowel het parket als de politiezone geven geen commentaar.
Het is geen geïsoleerd incident. Eind maart publiceerde Le Vif een diepgaand onderzoek naar de zaak van Mehdi Bouda, een 17-jarige die in 2020 om het leven kwam na een botsing met een politieauto die met hoge snelheid reed nabij de Kunstberg in Brussel.
Agent K.O., bestuurder van het voertuig, reed toen 98 km/u bij een zebrapad, zonder sirene maar met zwaailichten. Ondanks geparkeerde vuilniswagens die het zicht blokkeerden en de duisternis, oordeelde de rechter dat de snelheid passend was en dat de agent zich naar verwachting gedroeg, waardoor een proces werd vermeden.
Jacques Gorteman, voormalig hoofd van de politieacademie in Brussel, noemt het fenomeen ‘politiegeweld in ruime zin’ en wijst erop dat agressief rijgedrag woede oproept bij burgers.
Gebrek aan transparantie en maatregelen
De politiezone Elsene, waar de betrokken agenten in de zaak Mehdi werken, nam geen maatregelen rond prioritair rijden. Ook het Comité P beschikt niet over duidelijke cijfers. Brussel Mobiliteit registreert jaarlijks vijf tot tien ongevallen met prioritaire voertuigen waarbij gewonden vallen, maar politievoertuigen zijn hierin niet inbegrepen.
De federale politiewerkgroep prioritair rijden wenste niet te reageren op vragen.
.