Het luxeleventje van de Antwerpse drugscrimineel Othman E.B. (37) in Dubai is voorbij. Nadat hij zondag aan België werd uitgeleverd, wil Justitie nu ook achter zijn bezittingen in de Emiraten aan gaan – maar dat is moeilijker dan het op het eerste gezicht lijkt.
In mei 2024 onthulde Knack, samen met De Tijd en Le Soir, dat Antwerpenaar Othman E.B. tussen 2013 en 2015 liefst 13 eigendommen had gekocht in Dubai: 10 appartementen en 3 villa’s verdeeld over verschillende districten van het luxe-emiraat, van Marsa Dubai tot de Palm Jumeirah.
Ook verschillende personen uit zijn nauwe entourage konden we op basis van gelekte vastgoedgegevens linken aan meerdere studio’s en flats in Dubai. Bovendien bleek dat Othman E.B. er ook jarenlang huurinkomsten opstreek, en dat hij er tussen 2018 en 2022 negen eigendommen opnieuw van de hand had gedaan – soms ook met mooie winsten.
Gevangenis van Brugge
In september 2024 werd Othman E.B. door de Antwerpse rechtbank bij verstek veroordeeld tot zeven jaar gevangenisstraf voor de invoer van 840 kilo cocaïne via de haven van Antwerpen. In december kwam daar in een ander dossier nog eens 20 jaar gevangenisstraf bij, voor zijn vermeende rol in een transport van 11 ton cocaïne. De voortvluchtige, die zijn betrokkenheid bij drugtrafiek altijd heeft ontkend, woonde jarenlang in Dubai waar hij naar eigen zeggen handelde in luxehorloges.
Maar aan zijn leventje onder de palmbomen is nu een einde gekomen. Zondag 13 juli werd hij samen met twee andere Belgische high value targets (drugscriminelen Giorgi F. en Mathias A.) uitgeleverd door de Verenigde Arabische Emiraten. Othman E.B. werd opgehaald met een Dassault Falcon 7X van de Belgische luchtmacht en overgebracht naar de gevangenis van Brugge. Mogelijk zal hij bij verstek verzet aantekenen tegen zijn twee veroordelingen – dan zou hij in Antwerpen een nieuw proces krijgen.
High Value Targets
Met de uitlevering van Othman E.B. en zijn twee kompanen willen de Verenigde Arabische Emiraten tonen dat zij niet langer een veilige haven zijn voor criminelen. Het lijkt er in ieder geval op dat de justitiële samenwerking met België steeds meer vruchten afwerpt.
De Verenigde Arabische Emiraten scoren inzake antiwitwasverplichtingen nog steeds slecht op het gebied van waarborgen voor onroerend goed.
In december 2021 ondertekende toenmalig minister van Justitie Vincent van Quickenborne (Open VLD) in de VAE een uitleveringsverdrag en een verdrag rond wederzijdse rechtshulp. Sindsdien vroeg de Belgische justitie de uitlevering van 21 personen die zich daar schuilhouden om zich te onttrekken aan het Belgische gerecht, zei zijn opvolger Paul Van Tigchelt (Open VLD) in november in Knack.
Verschillende geviseerden zijn sindsdien uitgeleverd aan ons land. François D. (financieel dossier), Franc G. (moorddossier), ‘Dikke’ Nordin E.H. (drugsdossiers) en John B. (voetbaldossier) waren de eersten. Volgens Gazet van Antwerpen zijn recent ook Mechelaar Stefan A. en Antwerpenaar Mohamed A. door de Emiraten uitgeleverd. En afgelopen weekend volgden dan de drie high value targets.
Jarenlange klopjacht
‘De uitlevering van vijf criminelen is een krachtig diplomatiek signaal én een bewijs dat internationale samenwerking loont’, reageert minister van Justitie Annelies Verlinden (CD&V). ‘De arrestatie van Othman E.B. volgde op een jarenlange klopjacht. Ik ben de minister van Justitie van de VAE dankbaar voor de zeer goede samenwerking. Wie denkt zich in het buitenland te kunnen verschuilen achter een façade van luxe, komt in het vizier van de Belgische justitie.’
‘Dat de uitleveringen uit de Verenigde Arabische Emiraten nu op tempo komen, toont dat het vertrouwen tussen beide landen groter is geworden. Eén uitdaging blijft natuurlijk: follow the money. Sommige criminelen hebben veel geld geïnvesteerd in Dubai.’
‘De uitlevering van Othman E.B. is een heel mooi teken, want we proberen hem al drie jaar in handen te krijgen’, zegt ook Frédéric Van Leeuw, Brussels procureur-generaal en voorzitter van het College van procureurs-generaal. ‘Ik ben het verdrag destijds samen met minister Van Quickenborne gaan ondertekenen, in de eerste onderhandelingen met Abdul Rahman Al Balushi, directeur-generaal internationale justitiesamenwerking in de VAE.
‘Dat de uitleveringen nu op tempo komen, toont dat het vertrouwen tussen beide landen groter is geworden. Eén uitdaging blijft natuurlijk: follow the money. Sommige criminelen hebben veel geld geïnvesteerd in Dubai.’
Vliegende magistraat
De bezittingen van criminelen in beslag laten nemen, dat is precies waar minister Verlinden op wil inzetten. ‘Het financieel raken en kraken van criminele netwerken is een van de meest doeltreffende manieren om hun macht te ondermijnen’, zegt ze. ‘Illegaal vermogen afnemen en geldstromen afsnijden, bijvoorbeeld door het in beslag nemen van vastgoed, luxegoederen en moeilijk te traceren cryptomunten, kunnen de criminele netwerken namelijk structureel verzwakken.’
Het verdrag met de VAE voorziet in de mogelijkheid om beslag te leggen op crimineel vermogen. Verlindens voorganger Van Tigchelt signaleerde eind vorig jaar 17 concrete dossiers tussen beide landen. Maar makkelijk is het niet. ‘En dat is niet enkel voor Dubai het geval’, zegt Van Leeuw. ‘Punt is dat de wetgeving inzake witwassen verschilt.’
‘In veel landen is witwassen maar bewezen op het moment dat je ook de onderliggende misdrijven kunt bewijzen. Dat maakt dat wij elkaar soms niet begrijpen. We hebben hetzelfde probleem met Marokko. De enige manier om dat op te lossen, is gewoon om elkaars wetgeving te begrijpen. Concreet: als wij in Marokko of Dubai een beslissing willen laten uitvoeren, dan is het belangrijk dat de rechters daar voldoende elementen in onze beslissing vinden die hen toelaten hun eigen wetgeving toe te passen. Het is niet altijd een teken van slechte wil. Het gaat gewoon om een verschil in wetgeving.’
Ook het feit dat crimineel geld in vastgoed werd geïnvesteerd via stromannen en juridische constructies bemoeilijkt het traceren van crimineel vermogen. ‘Om deze juridische en diplomatieke uitdagingen het hoofd te bieden, heeft België een vliegende magistraat aangesteld’, zegt minister Verlinden. ‘Die is belast met het analyseren van de wetgeving in de VAE en het optimaliseren van de samenwerking met België.’
Geschrapt van de ‘grijze lijst’
Begin juli stemde het Europees Parlement in met een voorstel van de Europese Commissie om de VAE te schrappen van zijn ‘grijze lijst’ met landen met falende witwascontroles.
Ook de Belgische antiwitwascel CFI bevestigt dat de uitwisseling van financiële informatie met de Verenigde Arabische Emiraten – inclusief Dubai – vandaag correct verloopt zoals is afgesproken binnen de Egmont Group, het samenwerkingsverband van financial intelligence units.
Maar de non-profit Transparency International EU betreurt de beslissing van de EU om Dubai van zijn grijze lijst te halen. ‘Dit is een tegenslag voor de bescherming tegen financiële criminaliteit’, zegt beleidsmedewerker illegale geldstromen Anna Terrone. ‘Er is nog steeds geen duidelijk bewijs dat de bezorgdheid die het Europees Parlement vorig jaar uitte adequaat is weggenomen.’
‘De VAE scoren nog steeds slecht op het gebied van waarborgen voor onroerend goed. Maar door de Emiraten van de lijst te schrappen, moeten banken en andere gatekeepers nu niet langer verscherpte controles uitvoeren op financiële transacties uit dat land.’