De Poolse politie kon woensdag twee Russische mannen inrekenen die in België verdacht worden van moord. De operatie verliep erg vlot, om een heel aantal redenen.
Een opmerkelijk succesverhaal, noemt criminoloog Jelle Janssens (UGent) de politieactie die deze week heel snel leidde tot de arrestatie van de twee Russen. Ze worden ervan verdacht eind vorige week een West-Vlaamse man te hebben vermoord. De Poolse politie kon hen 300 kilometer voor de grens met Wit-Rusland tegenhouden en inrekenen, zodat ze waarschijnlijk snel kunnen worden overgeleverd aan het Belgische gerecht.
Waarom ging het allemaal zo snel?
Jelle Janssens: Interpol heeft echt goed werk geleverd. Van in het begin zijn er ook heel veel tips binnen gekomen die hebben geholpen. Dat lag volgens mij aan de kwaliteit van de beelden die de politie in de pers verspreidde. Normaal zijn dat groezelige zwart-witbeelden, denk maar aan de foto’s van Mohamed Abrini oftewel de man met het hoedje die na de aanslagen in Brussel werden vrijgegeven. Nu waren de foto’s echt heel scherp, en kon je de twee zien interageren met elkaar. Ze hebben ook allebei een heel apart uiterlijk, ik kan me voorstellen dat dat allemaal heeft geleid tot zo veel tips. Zulke beelden zorgen ervoor dat mensen echt naar die twee verdachten gaan uitkijken.
Zijn zulke opsporingen ook gewoon makkelijker geworden, nu iedereen digitale sporen achterlaat?
Janssens: Ik geloof van wel, ja. Die digitale sporen zijn vandaag ook een heel belangrijk onderdeel van elk opsporingsonderzoek. Als de twee heren overal met cash hadden betaald, was het al veel moeilijker geweest om ze op te pakken. Als ze niet telkens waren gestopt in de hotspots voor truckers, was het misschien ook een ander verhaal.
‘Als de twee heren overal met cash hadden betaald, was het al veel moeilijker geweest om ze op te pakken.’
De Poolse politiediensten werkten enthousiast mee: tot wel twaalf combi’s reden er achter de twee Russen aan. Doen zij dat altijd?
Janssens: In Oost-Europese landen, maar ook bijvoorbeeld in de Balkan, heerst er een totaal andere, veel levendigere veiligheidscultuur dan hier. Daar wordt echt gejaagd op boeven, dat is echt wel een verschil tussen Polen en België. Hier zal men controles opdrijven als men op zoek is naar individuen of auto’s, of statische analyses maken van bewakingsbeelden. Maar echte achtervolgingen komen hier praktisch niet voor.
De manier waarop de verdachten – eenmaal opgepakt – in Polen werden gefotografeerd door de politie, zijn wij ook niet gewoon.
Janssens: Absoluut. Hier heerst de rechtstatelijke aanpak, waarbij ook het belang van privacy een grote rol speelt. Daar houdt men daar minder rekening mee.
Missen wij, los daarvan, zo’n veiligheidscultuur?
Janssens: Pas op: ik vind het niet kunnen dat zulke foto’s worden gemaakt. We moeten daarin heel zorgvuldig zijn. Maar die proactieve cultuur, daar kunnen wij zeker dingen van leren, al gaat het maar over de manier waarop de politie georganiseerd is.
Iets helemaal anders: de Brusselse burgemeesters lieten gisteren unaniem weten dat ze zich kanten tegen de fusie van de Brusselse politiezones. Hebt u daar begrip voor?
Janssens: Ik begrijp die weerstand wel, ja. De burgemeesters zijn bang om in zo’n eengemaakte zone aan impact te verliezen. Ze blijven verantwoordelijk voor de openbare orde in hun gemeente, maar hebben misschien straks veel minder te zeggen over de agenten die dat moeten waarborgen. Ik ben zelf een voorstander van fusies in het algemeen, maar over Brussel spreek ik me minder uit. We weten niet wat daar het beste kan werken, want het is nog nooit goed onderzocht. Hoe moet zo’n zone met zesduizend medewerkers ook goed aangestuurd worden? De beste fusies gebeuren in gebieden die demografisch en sociaal-economisch nogal hetzelfde zijn, maar dat geldt niet voor de zes zones die er vandaag in Brussel zijn. Eén zone is niet per se het ideale scenario.