De samenwerking met Binance, de grootste cryptobeurs ter wereld, is cruciaal voor politiediensten en parketten wereldwijd om misdrijven te vervolgen. Jarenlang ging dat goed in België. Maar sinds april werkt Binance niet meer samen met de Belgische justitie, achterhaalden Knack en De Tijd.
Cryptobeurzen zijn online platformen waar je cryptovaluta of -munten zoals bitcoin en ethereum kunt kopen, verkopen en omruilen voor euro’s of dollars. Net als traditionele banken stellen ze klanten in staat rekeningen te openen, geld op te slaan en betalingen te verrichten. Maar ook allerlei soorten criminelen hebben de weg naar cryptobeurzen gevonden. Het is een handige manier om anoniem én snel geld over de hele wereld te verplaatsen.
Binance, ’s werelds grootste cryptobeurs, duikt in België regelmatig op in strafonderzoeken. Zo bleek dat de cryptobeurs gebruikt was in een oplichtingszaak die vorig jaar voor de Brusselse rechtbank uitmondde in gevangenisstraffen tot vier jaar. De twee daders hadden tussen 2020 en 2022 elf vrouwelijke slachtoffers gemaakt in alle uithoeken van ons land, van Brussel tot Zelzate.
Op een online datingplatform hadden ze een vals profiel aangemaakt van een man met een florissant professioneel leven. Maar zodra de alleenstaande, oudere vrouwen – vaak weduwen – gevoelens begonnen te koesteren, vroeg hun online minnaar plots geld. Geen cash maar crypto. Sommige slachtoffers maakten nietsvermoedend honderdduizenden euro’s over.
Dat geld kwam deels terecht op een Binance-rekening op naam van een van de daders, zo blijkt uit het vonnis dat we konden inkijken. Een gsm met de naam ‘Don Pussy’ werd gebruikt om die rekening te raadplegen. De cryptovaluta op de Binance-rekening werden uiteindelijk tijdens het onderzoek in beslag genomen en verkocht voor ruim 100.000 euro.
Flor Bressers
In een andere Belgische case, die afgelopen zomer behandeld werd door de rechtbank van Bergen, hadden daders meer dan tien slachtoffers opgelicht via het online beleggingsplatform Bit Robot. Er werd de beleggers niet alleen valse interesten voorgespiegeld, toen het platform ook nog zogenaamd gehackt werd, raakten ze al hun geld kwijt. Een aantal verdachten bleek rekeningen te hebben geopend bij Binance. Een bankkaart gelinkt aan zo’n Binance-rekening werd gebruikt om cryptovaluta opnieuw te injecteren in de reële economie.
Cryptovaluta spelen ook een rol in het beruchte Kriva Rochem-dossier, het drugsonderzoek rond Flor Bressers, Sergio Roberto de Carvalho en 29 andere beklaagden. Speurders gaan ervan uit dat een buitenlandse dark banker veertien rekeningen bij Binance beheerde voor een van de hoofdverdachten. Het hele cryptoluik moet nog aan bod komen in het proces, dat in september startte maar een tijdlang stillag door wrakingsverzoeken.
Om de identiteit van rekeninghouders te achterhalen of om de rekeningen te kunnen bevriezen, is het cruciaal dat die cryptobeurzen goed meewerken met justitie.
‘Geweer van schouder veranderd’
Om de identiteit van eigenaars van rekeningen bij cryptobeurzen te achterhalen of om de rekeningen te kunnen bevriezen, is het cruciaal dat die cryptobeurzen goed meewerken met justitie. Volgens een Europol-rapport uit 2023 behoort Binance op dat vlak zeker bij de beste leerlingen van de klas: van alle cryptobeurzen scoorde Binance het hoogste als het ging over de kwaliteit van de antwoorden, en het tweede hoogste voor de responstijd.
Ook de Belgische justitie had goede ervaringen met Binance. Maar sinds april 2025 is die trend volledig gekeerd, vernamen Knack en De Tijd uit meerdere goed geïnformeerde bronnen. ‘Ze hebben het geweer van schouder veranderd.’
Volgens onze informatie geeft Binance geen gehoor meer aan alle verzoeken van onze politiediensten, parketten en onderzoeksrechters wanneer die gegevens nodig hebben of maatregelen willen treffen tegen verdachte gebruikers of cryptogeld. Ze stoten op een muur.
Dat bevestigt Kevin Wiliquet, crypto-specialist bij de Federale Politie: ‘Plots weigert Binance nog mee te werken met de politie. Dat is echt heel recent. Het is een probleem dat we hier tijdens de zomervakantie met Binance hebben gehad. En het is nogal cyclisch: als zij het niet zijn, dan is het wel iemand anders. Telkens als we te maken krijgen met een weigering tot samenwerking stellen we een proces-verbaal op’, zegt Wiliquet.
Na druk van de Belgische beurswaakhond FSMA midden 2023 besloot Binance zijn Belgische klanten onder te brengen bij zijn poot in Polen. Maar volgens onze info heeft Binance sinds april dit jaar zijn data opzettelijk over verschillende landen verspreid en eist het van België – en alle andere Europese lidstaten – om voortaan rechtshulpverzoeken naar al die landen te sturen om al die stukjes data te verkrijgen, inclusief naar de Seychellen waar Binance ook een kantoor heeft.
De Belgische magistraten stellen dat de blockchain – het grote logboek van alle cryptotransacties – niet in Polen of de Seychellen zit en ook niet elders, waardoor er geen rechtshulpverzoeken naar het buitenland nodig zijn en de Belgische regels gelden. De Belgische wet laat immers toe dat ons gerecht alle informatie opvraagt bij de cryptoplatformen, waar ook die hun zetel hebben gevestigd of verplaatst. Tot april verstrekte Binance de voorbije jaren nog wel alle info, op basis van een Belgische vordering van een magistraat, conform ons wetboek van Strafvordering.
Crypto in beslag nemen
Ook voor inbeslagnames van cryptogeld moet justitie samenwerken met cryptobeurzen. ‘Er zijn al discussies geweest van Belgische magistraten, onder andere met Binance’, zegt An Raes, verbindingsmagistrate bij het Centraal Orgaan voor de Inbeslagneming en de Verbeurdverklaring (COIV). ‘Kan een beslag leggen bij een buitenlandse crypto exchange rechtstreeks via een Belgische beslagbeschikking gebeuren? Of moet dat gebeuren met een internationaal rechtshulpinstrument tot bevriezing of confiscatie via het contactpunt in het land waar ze gevestigd zijn?’
‘Als criminelen weten dat Binance goed meewerkt met justitie en politie, is het maar de vraag waarom ze hun crypto daar nog zouden onderbrengen.’
‘In sommige dossiers stort Binance wel makkelijk crypto door naar het COIV, maar er zijn ook al discussies geweest over andere dossiers waar ze dan toch niet meteen bereid zijn’, zegt Raes. ‘En dan blijft de crypto bij Binance staan en staat die niet onder beheer van het COIV.’ Ze pleit ervoor dat beslag leggen bij cryptobeurzen op Europees niveau zou worden aangepakt. ‘De Europese landen zouden hierover het best een uniform standpunt innemen.’
‘Binance werkt regelmatig samen met wetshandhavingsinstanties over de hele wereld, met inbegrip van België, om onderzoeken te ondersteunen en financiële criminaliteit te bestrijden’, reageert een woordvoerder van Binance. ‘We hebben een bewezen staat van dienst op het gebied van samenwerking met overheden. We behandelen alle wettige verzoeken om informatie in overeenstemming met de toepasselijke wettelijke en regelgevende vereisten.’
Binance benadrukt nog dat het de hoogste veiligheidsnormen hanteert en toezicht houdt op risicovolle activiteiten, transacties en accounts. Daarmee wil het ‘risico’s beperken en verdachte actoren in het crypto-ecosysteem identificeren’. Tot slot werkt het nauw samen met ‘internationale wetshandhavingsinstanties en toonaangevende leveranciers in de Web3-ruimte’.
Zo anoniem mogelijk
Werken andere cryptobeurzen beter samen met onze justitie? ‘Er zijn er bij die totaal niet meewerken, daar hoeven we het zelfs niet te proberen’, zegt Raes. ‘Criminelen gaan natuurlijk op zoek naar naar de crypto exchanges die proberen regulering te ontlopen – zodat het zo anoniem mogelijk blijft. Want als zij weten dat Binance goed meewerkt met justitie en politie, is het maar de vraag waarom ze hun crypto daar nog zouden onderbrengen.’
Volgens Peter Piccu, cybermagistraat bij het federaal parket, moet de medewerking van Crypto Asset Service Providers (CASP’s) dringend verbeteren. ‘De term CASP gaat over méér dan alleen cryptobeurzen. Het gaat ook om dienstverleners die bijvoorbeeld leningen aanbieden of toegang tot de metaverse. Zij moeten zich aan de nationale rechtsregels houden, maar bij een groot aantal van de cryptobeurzen is dat nog altijd niet het geval.’
Piccu onderscheidt drie groepen. ‘Een minderheid maakt geen problemen en dan krijg je vrij snel wat je vraagt. Er is een tussenvorm die zegt te willen meewerken “maar u moet naar het buitenland komen om ons dat te vragen”. En een derde groep werkt totaal niet mee, laat niets van zich horen of werpt allerlei barrières en juridische constructies op.’
Piccu schat dat in de helft van de gevallen antwoorden volgen, in de andere helft niet. ‘Als we over kleine vissen vragen stellen, krijgen we die info sneller dan wanneer we vragen naar mensen die grotere bedragen op hun account hebben staan.’
Dit artikel maakt deel uit van Criminele Crypto (of The Coin Laundry), een nieuw onderzoek van het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ) met 37 mediapartners in 35 landen. Lees het volledige dossier op www.knack.be/criminelecrypto en www.icij.org.
