In 2023 sloot Binance, ’s werelds grootste cryptobeurs, een schikking met de Amerikaanse justitie nadat het te weinig had ondernomen om witwassen te voorkomen. Maar ook daarna kwam er nog voor honderden miljoenen euro’s aan verdachte cryptomunten toe op Binance-rekeningen. Dat blijkt uit Criminele Crypto, een nieuw onderzoek van journalistencollectief ICIJ waar Knack en De Tijd aan meewerkten.
door Kristof Clerix
1. Wat is Binance?
Sinds de opkomst van cryptovaluta tijdens de financiële crisis van 2008 zijn bitcoin & co geëvolueerd van een nichetechnologie naar een wereldwijde industrie met een waarde van 3 tot 4 biljoen dollar. Een centrale rol in die wereld van virtuele munten is weggelegd voor crypto exchanges of cryptobeurzen: online platformen waar je cryptovaluta of -munten zoals bitcoin en ethereum kunt kopen, verkopen en omruilen voor euro’s of dollars. Net als traditionele banken stellen ze klanten in staat rekeningen te openen, geld op te slaan en betalingen te verrichten.
Wereldwijd bestaan er zo honderden exchanges. De grootste is Binance, in 2017 opgericht door Changpeng ‘CZ’ Zhao (48). Volgens het gespecialiseerde onderzoeksbureau CoinGecko verwerkte Binance eind 2023 de helft van het handelsvolume op de grootste cryptobeurzen, goed voor zo’n 18,4 biljoen dollar.
2. Wat hebben cryptobeurzen te maken met misdaad?
Cryptobeurzen bieden een snelle manier om illegaal verkregen cryptovaluta om te zetten in euro’s en dollars. Net daarom hebben toezichthouders en wetshandhavers geprobeerd de cryptobeurzen te dwingen om antiwitwasmaatregelen te implementeren.
Dat witwassers routinematig gebruik maken van bekende cryptobeurzen zoals Binance is slechts een van de bevindingen van Criminele Crypto (of The Coin Laundry), een nieuw onderzoek van het Internationaal Consortium van Onderzoeksjournalisten (ICIJ) met 37 mediapartners in 35 landen. In België werkten Knack en De Tijd eraan mee.
‘Crypto biedt criminelen een financieel systeem dat zeer efficiënt is. Zeker in vergelijking met vroeger, toen een kartel cash geld achterin een Cadillac moest proppen.’
Het onderzoek onthult hoe criminelen cryptobeurzen gebruiken om de opbrengsten van oplichting, diefstal en andere misdrijven wit te wassen. Dat roept de vraag op of cryptobeurzen wel voldoende ondernemen om illegale geldstromen tegen te gaan, hetzij door fondsen te bevriezen, rekeningen te sluiten of verdachte transacties zorgvuldig te controleren.
‘Als ze criminelen van het platform verwijderen, verliezen ze een grote bron van inkomsten. Dat is een flinke prikkel om die activiteiten door te laten gaan’, zegt John Griffin, crypto-expert aan de Universiteit van Texas in Austin. ‘Crypto biedt criminelen een financieel systeem dat zeer efficiënt is. Zeker als je het vergelijkt met vroeger, toen een kartel cash geld achterin een Cadillac moest proppen.’
3. Kwam Binance eerder al in opspraak?
Amerikaanse onderzoekers achterhaalden dat Binance-rekeningen transacties ter waarde van meer dan 250 miljoen dollar verwerkten voor Hydra Market. Dat Russische darknetplatform staat bekend voor het witwassen van opbrengsten uit drugshandel, beelden van kindermisbruik, gestolen creditcards en andere misdrijven. Binance had te weinig ondernomen om die verdachte transacties te voorkomen.
Daarop sloten Binance en zijn oprichter Zhao in 2023 een schikking met de Amerikaanse justitie. Het betaalde een recordboete van 4,3 miljard dollar. Zhao zelf kreeg een boete van 50 miljoen dollar en werd later veroordeeld tot vier maanden gevangenisstraf. Hij trad af als ceo van het bedrijf en beloofde beterschap. Binance moest over zijn klanten onder andere know-your-customergegevens bijhouden (zoals naam, adres en geboortedatum), om de herkomst van fondsen te kennen en verdachte activiteiten aan de autoriteiten te melden.
4. Wat heeft Donald Trump hiermee te maken?
Eind oktober verleende de Amerikaanse president Donald Trump gratie aan Changpeng ‘CZ’ Zhao. De woordvoerster van het Witte Huis noemde CZ het slachtoffer van een politieke heksenjacht. ‘De oorlog van de regering-Biden tegen crypto is voorbij’, zei Karoline Leavitt.
Trump, die in 2021 bitcoin nog ‘oplichting’ noemde, werd de meest fervente politieke promotor van de crypto-industrie. Hij beloofde van de VS de ‘cryptohoofdstad van de wereld’ te maken.
In zijn tweede ambtstermijn als president liet Trump de handhavingsmaatregelen tegen meer dan een dozijn cryptocurrency-bedrijven vallen. Hij ontbond ook een afdeling van het ministerie van Justitie die cryptogerelateerde misdrijven onderzocht.
Donald Trump en zijn zonen lanceerden in september 2024 hun eigen crypto-onderneming, World Liberty Financial (WLF). In mei 2025 rondde een investeringsmaatschappij uit Abu Dahbi een investering van 2 miljard dollar in Binance af, waarbij die betaling gebeurde in USD1-valuta uitgegeven door WLF. Dat Binance de USD1 als betalingsvorm aanvaardde, gaf een boost aan Trumps WLF.
5. Wat ontdekte ICIJ over Binance?
Uit het onderzoek door ICIJ en zijn mediapartners blijkt dat Binance, tussen de schuldbekentenissen en de gratieverlening aan Zhao, is blijven profiteren van honderden miljoenen dollars aan cryptovalutatransacties gelinkt aan enkele van ‘s werelds beruchtste georganiseerde misdaadgroeperingen.
Terwijl Binance onder toezicht stond van een door de rechtbank aangestelde toezichthouder, vloeide volgens de ICIJ-analyse minstens 408 miljoen dollar aan digitale valuta naar Binance-rekeningen. Het geld kwam van de Huione Group, een financiële onderneming in Cambodja die door Chinese misdaadbendes wordt gebruikt om opbrengsten uit mensenhandel en grootschalige oplichtingspraktijken wit te wassen.
ICIJ onderzocht tienduizenden transacties ter waarde van honderden miljoenen dollars die Huione naar adressen van klanten bij Binance en een andere cryptoreus had gestuurd. Huione had gedurende een jaar gemiddeld 1 miljoen dollar per dag aan tether(USDT)-cryptomunten naar de rekeningen van klanten bij Binance gesluisd. Zelfs nadat de groep als een witwasrisico was bestempeld, bleef dat tempo grotendeels aangehouden.
ICIJ ontdekte ook dat een door Binance gehoste rekening die door het Amerikaanse ministerie van Financiën wordt toegeschreven aan een witwasser voor het gewelddadige Sinaloa-drugskartel in Mexico, bijna al zijn financiering – meer dan 700.000 dollar – ontving van rekeningen bij een Amerikaanse cryptocurrency-beurs.
‘We investeren jaarlijks miljoenen dollars om een veilig en betrouwbaar platform te bieden.’
6. Hoe reageert Binance?
Over de Huione-beschuldigingen zegt Binance dat het nauw samenwerkt met internationale wetshandhavingsinstanties, en dat het marktleider is in het identificeren van en reageren op verdachte stortingen. ‘Gebruikers die transacties uitvoeren met deze dienst worden onderzocht door onze compliance-afdeling’, stelt Binance. ‘Passende maatregelen worden genomen als er mogelijke illegale activiteiten worden vastgesteld.’
Binance zegt ook dat het de hoogste veiligheidsnormen hanteert en voortdurend toezicht houdt op ‘risicovolle activiteiten, transacties en accounts’ om zowel risico’s te beperken als verdachte actoren te identificeren. Binance, dat zo’n 1280 medewerkers in dienst heeft, investeert jaarlijks ‘miljoenen dollars om een veilig en betrouwbaar platform te bieden.’ Op vragen over het Sinaloa-kartel reageerde het bedrijf niet.
7. Is er wel voldoende toezicht op cryptobeurzen?
Sommige landen, zoals China en Algerije, hebben de handel in cryptovaluta verboden. Andere, zoals Singapore, eisen dat bedrijven een vergunning hebben en zich houden aan de antiwitwaswetgeving. In de EU gelden voor cryptobedrijven sinds eind vorig jaar de Markets in Crypto-Assets (MiCA)-regels. Onder die Europese verordening moeten cryptobedrijven onder meer een vergunning aanvragen om in Europa actief te kunnen zijn.
‘In de jaren negentig dachten criminelen ook dat bankrekeningen anoniem waren en dat contant geld onopgemerkt bleef. En wat hebben we gedaan? We hebben wetgeving tegen het witwassen van geld ingevoerd.’
In België moeten cryptobeurzen al sinds 2022 verdachte transacties verplicht melden aan onze antiwitwascel CFI. Dat systeem wordt binnenkort over heel de EU uitgerold.
‘Vanaf juli 2027 hebben cryptobeurzen dezelfde antiwitwasverplichtingen als banken. In Europa gaan al die platformen gereguleerd worden, en moeten zij dus hun waakzaamheidsplicht en antiwitwasverplichtingen nakomen’, zegt Kris Meskens, secretaris-generaal van de antiwitwascel. ‘Waar een bank of crypto exchange ook gevestigd is, wij hebben altijd toegang via de financial intelligence unit (FIU) van dat land om vragen te stellen, en informatie van de bank of crypto-exchange te bekomen. We hebben daar zeer goede ervaringen mee. Maar er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen op de regel.’
Meskens vergelijkt de situatie rond crypto vandaag met de bankenwereld van dertig jaar geleden. ‘In de jaren negentig dachten criminelen ook dat rekeningen anoniem waren en dat contant geld onopgemerkt bleef. En wat hebben we gedaan? We hebben wetgeving tegen het witwassen van geld ingevoerd. We hebben banken verplicht om waakzaam te zijn. Hetzelfde verhaal speelt hier. Het voordeel nu is dat we al dertig jaar ervaring hebben met preventieve witwaswetgeving. We gaan die gewoon toepassen op crypto’s.’
