De Raad voor Vreemdelingenbetwistingen heeft beslist dat de vluchtelingenstatus van de Afghaanse ‘propagandist’ Jamil Qadery ingetrokken mag worden. Maar terwijl de rechtbank zich over zijn lot boog, was de man al terug verkast naar Afghanistan, waar hij met een Belgische ex-jihadronselaar optrekt. Dat blijkt uit een onderzoek van Knack en RFG Media.
Op vrijdag 16 mei 2025 velde de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen haar langverwachte arrest in de zaak-Jamil Qadery, de Afghaanse influencer die in het vizier van voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V) was gekomen. ‘Verzoeker houdt op vluchteling te zijn’, klinkt het finale oordeel van de rechtbank. Knack en het Nederlandse RFG Media konden het arrest inkijken (RFG staat voor ReFuGee en werkt met gevluchte journalisten).
#WeAreAllJamilQadery
Lang heeft de Afghaan Jamil Qadery niet van zijn Belgische vluchtelingenstatus kunnen genieten. Tussen 2011 en 2016 had de man in ons land liefst vier (!) verzoeken om internationale bescherming ingediend, maar pas in de zomer van 2021 werd hij als vluchteling erkend. Daarbij hield het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en Staatlozen rekening met de video’s over Afghanistan die Qadery op zijn populaire YouTube-kanaal had verspreid. Dat telt inmiddels 86.000 volgers.
Binnen de Afghaanse diasporagemeenschap in België, Duitsland en andere Europese landen is Qadery een zeer bekende naam. Zelfs Afghanen die niets van zijn gedachtegoed moeten hebben, kennen de zelfbenoemde ‘Ambassadeur voor de vrede’.
Het Commissariaat-generaal volgde in 2021 uiteindelijk Qadery’s argumenten. Er zou een ‘gegronde vrees voor vervolging’ ontstaan moest de man naar Afghanistan terugkeren. Sinds de terugtrekking van de Amerikaanse troepen dat jaar zijn de taliban in het land aan de macht.
Een online petitie die ervoor pleitte om Qadery uit België te deporteren haalde bijna 12.000 handtekeningen.
Qadery mocht dus als vluchteling in België blijven. Maar na een kritisch artikel in de Franstalige krant L’Avenir liet Nicole De Moor Qadery’s vluchtelingenstatus in de lente van 2023 opnieuw onderzoeken. Volgens de krant was hij een ‘Afghaanse propagandist in Brussel die dagelijks publicaties verspreidt die gunstig zijn voor het islamistische talibanregime’.
Een online petitie die ervoor pleitte om Qadery uit België te deporteren haalde bijna 12.000 handtekeningen. De door de taliban gecontroleerde Afghaanse staatsomroep RTA van zijn kant reageerde met een solidariteitscampagne voor Qadery, onder de hashtag #WeAreAllJamilQadery.
‘Duidelijke en openlijke steun voor de taliban’
Na verder onderzoek hief het Commissariaat-generaal in mei vorig jaar uiteindelijk de vluchtelingenstatus van Qadery op. De man was immers meermaals en uit vrije wil op de Afghaanse ambassade langs geweest, en had ook herhaaldelijk contact gehad met hooggeplaatste leden van het talibanregime.
Qadery’s positie tegenover de taliban zou radicaal veranderd zijn sinds ze de macht in zijn thuisland hadden gegrepen. Dat was ook te merken op Qadery’s sociale media, waar hij tegenstanders van de taliban bekritiseerde en negatief nieuws over de taliban bagatelliseerde of ontkende. Verklaringen op YouTube, TikTok, Twitter en Facebook toonden volgens het Commissariaat-generaal zijn ‘duidelijke en openlijke steun voor de taliban’. Er was dus geen vrees meer om terug te keren naar zijn thuisland.
Maar Qadery stelde meteen beroep in tegen de beslissing om zijn vluchtelingenstatus op te heffen. Hij ging aankloppen bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen.
Onthoofding
Dinsdag 11 februari 2025, 9u30. In Zaal H. van de rechtbank nabij het Brusselse Noordstation staan de pleidooien in de zaak-Qadery op de agenda. Knack tekent present en spreekt voor de start van de zitting Qadery’s advocate aan. Qadery zelf is niet te bespeuren. We vragen de advocate of Qadery überhaupt nog in België is. ‘Ik hoef op uw vragen niet te antwoorden’, reageert ze.
Meteen nadat de voorzitter van de rechtbank de zitting opent, maakt de advocate bezwaar bij de aanwezigheid van een journalist in de zaal. ‘Mijn cliënt heeft het recht op een confidentiële procedure.’ Ze vraagt de rechtbank om achter gesloten deuren te zetelen. De rechter gaat erop in. ‘Om polemiek te vermijden.’
Meteen nadat de voorzitter van de rechtbank de zitting opent, maakt de advocate van Qadery bezwaar bij de aanwezigheid van een journalist in de zaal.
Achteraf kunnen we in het arrest van de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen wel de standpunten van de verdediging reconstrueren. Qadery, die nooit is veroordeeld of in staat van beschuldiging werd gesteld, zou ‘niet samenspannen’ met de taliban maar bepaalde van hun acties ‘waarderen’. Daesh (IS) zou hem bedreigen met onthoofding als hij zou terugkeren naar Afghanistan. En het Commissariaat-generaal zou zich hebben laten ‘beïnvloeden door de pers’.
Gelet op Qadery’s ‘bekendheid en de bedreigingen die tegen hem zijn geuit, moet worden geconcludeerd dat hij gevaar loopt onmenselijk of vernederend te worden behandeld indien hij naar Afghanistan wordt teruggestuurd’, vat het arrest het betoog van de verdediging samen.
‘Mijn vaderland!’
In de loop van maart 2025 bezorgt het Commissariaat-generaal nieuwe informatie aan de rechtbank, onder meer afkomstig van de Staatsveiligheid. Het verhaal krijgt nu een opmerkelijke twist. Bleek dat Jamil Qadery al op 5 december 2024 in Zaventem een vlucht naar Kaboel had genomen, met transit via Istanboel. En een dag later was hij inderdaad in Afghanistan aangekomen, waar hij enkele maanden zou blijven.
Meer nog: op 7 februari 2025 – amper vier dagen voor de pleidooien voor de rechtbank – had Qadery op Twitter zelf zijn whereabouts bekendgemaakt: ‘Mijn vaderland! Ik ben naar mijn geliefde Afghanistan gekomen. Wij ademen in vrede en veiligheid.’
Vier dagen voor de pleidooien in de Brusselse rechtbank had Qadery op Twitter zelf zijn whereabouts bekendgemaakt: ‘Mijn vaderland! Ik ben naar mijn geliefde Afghanistan gekomen.’
Voor de rechtbank was het dan ook geen moeilijke beslissing. In zijn arrest van 16 mei 2025 schrijft de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen dat het ‘volstrekt inconsistent’ was van Qadery om uit eigen beweging naar Afghanistan terug te keren. De rechter stipt ook aan dat Qadery ‘zeer uitdrukkelijk’ de eed heeft afgelegd aan een talibanleider. Gevolg? ‘Verzoeker houdt op vluchteling te zijn.’
De bal ligt nu in het kamp van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), die moet beslissen of ze ook Qadery’s verblijfsstatuut intrekt. Gezien hij al opnieuw in Afghanistan verblijft, zou DVZ ook een inreisverbod van een aantal jaar kunnen opleggen. Maar aan zo’n beslissing gaat een heel administratief onderzoek vooraf, dat nog een hele tijd in beslag kan nemen.
Ronselaar
Om het doen en laten van Jamil Qadery beter in kaart te brengen, werkte Knack het voorbije jaar samen met RFG Media. Vier gevluchte Afghaanse journalisten in Nederland – die uit veiligheidsoverwegingen anoniem moeten blijven – voerden het onderzoek.
Onze collega’s achterhaalden dat Qadery vanaf februari in Afghanistan in het straatbeeld opdook, waar hij door de taliban als een held was binnengehaald. Qadery reist met een escorte van talibanstrijders door het land om propagandavideo’s te maken voor zijn socialemediakanalen.
Qadery blijkt ondertussen zelfs voor sommige taliban te radicaal. ‘Kunnen we hem niet terugsturen naar België?’
Verrassend genoeg duikt Qadery ook op in het gezelschap van de Belgische bekeerling Jean-Louis Denis (50). In januari berichtten HLN en De Morgen al dat Denis in Afghanistan was gespot. De man was in het verleden een van de succesvolste ronselaars van Syriëstrijders in ons land. Hij was onder meer betrokken bij het vertrek van Najim Laachraoui, de latere bommenmaker van de aanslagen in Parijs op 13 november 2015 en een van de daders van de terreuraanslagen in Brussel op 22 maart 2016. In Afghanistan houdt Denis zich naar eigen zeggen bezig met liefdadigheid.
Qadery blijkt ondertussen zelfs voor sommige taliban te radicaal. Nadat hij in een van zijn video’s een klein meisje dat op straat bedelt de les las omdat ze geen hidjab droeg, beklaagden veel taliban zich op social media over zijn scherpslijperij. ‘Kunnen we hem niet terugsturen naar België?’
Wit vlaggetje
Jamil Qadery is maar een van de vele influencers op sociale media die vanuit Europa pro-talibanboodschappen verspreiden, zo blijkt uit het onderzoek van RFG Magazine. Op TikTok, X, YouTube en andere sociale media zijn tientallen accounts te vinden van vrijwel uitsluitend mannen die hun bewondering voor de taliban niet onder stoelen of banken steken.
Ze proberen de Afghaanse diaspora en een Europees publiek ervan te overtuigen dat de taliban de zaken prima voor elkaar hebben. De vele schendingen van de mensenrechten, martelingen en moorden blijven onbenoemd.
Naast hun accountnaam plaatsen die influencers vaak een emoji van een wit vlaggetje, als alternatief voor de vlag van de taliban die niet kan worden gekozen. In Dari of Pasjtoe, de meest gesproken talen in Afghanistan, of in Europese talen brengen ze positief nieuws over Afghanistan. Ze delen en liken regelmatig elkaars content en zijn te gast in elkaars livestreams. Als ze naar talibanleiders verwijzen, gebruiken ze de islamitische eretitels die het regime heeft uitgedeeld.
De taliban hebben er veel belang bij om hun invloed in diasporagemeenschappen te vergroten.
Counter-narratief tegen activisten
Het bloeiende ecosysteem van mensen die de taliban steunen en propaganda verspreiden, wordt door gevluchte Afghanen vaak ervaren als bedreigend of intimiderend. Een gevolg is dat online kritiek op de taliban binnen de Afghaanse gemeenschap verstomt.
‘De taliban hebben er veel belang bij om hun invloed in diasporagemeenschappen te vergroten’, zegt Afghanistandeskundige Weeda Mehran van de University of Exeter. In de eerste plaats om meer sympathisanten te werven en mensen mogelijk over te halen om terug te keren naar Afghanistan. Maar ook om tegenstanders de mond te snoeren.
Binnen Afghanistan hebben ze met censuur en repressie alle kritische stemmen tot zwijgen gebracht, zegt Mehran, en datzelfde willen ze ook in het buitenland bereiken. ‘De taliban proberen een counter-narratief te organiseren en druk uit te oefenen op activisten. Dat kan leiden tot intimidatie en zelfs geweld.’
De boodschap is glashelder: ‘Als je je tegen de taliban keert, kunnen we je pijn doen. Als we jou niet te pakken kunnen krijgen, dan gaan we achter je familie in Afghanistan aan.’
Dwingende uitnodiging voor een gesprek
Volgens Hazrat Bahar, een gevluchte Afghaanse wetenschapper die aan de universiteit van Leipzig onderzoek doet naar de mediastrategie van de taliban, investeert het regime veel geld in sociale media. ‘Niet alleen in het produceren, maar ook in het controleren en monitoren van content.’
Journalisten en influencers in Afghanistan die zich niet houden aan de richtlijnen van het Afghaanse ministerie voor Informatie, krijgen een dwingende uitnodiging voor een gesprek. Ook mediamakers buiten Afghanistan worden in de gaten gehouden.
‘De boodschap is glashelder: als je je tegen de taliban keert, kunnen we je pijn doen’, zegt Bahar. ‘Als we jou niet te pakken kunnen krijgen, dan gaan we achter je familie in Afghanistan aan. Dit dreigement heeft grote invloed gehad op activisten en influencers buiten Afghanistan. Veel mensen zijn voorzichtiger geworden en durven niet eens kritische berichten over de taliban op sociale media te liken.’
De advocate van Qadery reageerde niet op onze vragen in het kader van wederhoor.
Dit onderzoek kwam tot stand met de steun van het Fonds BJP en Stichting Veronica.