De inname van PFOS op de hotspots, met als belangrijkste die rond de 3M-fabriek, gebeurt voornamelijk via voeding en minder via inademing.
Dat zegt Karl Vrancken, de Vlaamse opdrachthouder voor de PFOS-vervuiling, in zijn eerste rapport. Tegelijk zegt hij dat elke Belg in principe te veel PFOS inneemt via zijn voeding.
Rond de 3M-fabriek vormt de vervuiling een cirkelvormig patroon, met een hoeveelheid PFOS die afneemt met de afstand tot de fabriek. Op verontreinigde industriële sites, zoals in Willebroek, is de vervuiling veel grilliger, omdat er waterzuiveringsslib is uitgereden over akkers.
Pas eind oktober worden de resultaten van de bloedstalen beschikbaar. Zeker tot dan blijft Vlaanderen werken met zogenaamde no regret-maatregelen.
‘Niet uit eigen tuin eten’
‘De belangrijkste is dat mensen in de perimeters best geen producten uit eigen tuin eten’, zegt Vrancken vrijdag. Landbouwers mogen hun producten wel op de markt blijven brengen. ‘Mensen die enkel uit eigen moestuin eten, worden enkel blootgesteld aan de eigen producten. Vandaar is hun blootstelling heel hoog’, aldus Vrancken. ‘Het advies is om te variëren, en in de gemiddelde winkel is gevarieerde voeding van verschillende bronnen te vinden.’
Tegelijk zegt Vrancken dat elke Belg in principe hoeveelheden PFOS binnenkrijgt die boven de norm liggen. Dat blijkt uit Europees onderzoek. ‘Het gaat hier dan ook om een lange-termijnprobleem dat op lange termijn moet worden aangepakt. Het is niet nodig om met heel acute maatregelen te reageren. We moeten naar een systeemaanpak, waarbij aan alle componenten, zoals voeding en afvalwater, tegelijk wordt gewerkt.’ En daarvoor is geld nodig, benadrukt Vrancken. ‘Er is onderzoek, getroffen bedrijven vragen compensatie, burgers maken extra kosten… We moeten ons de vraag stellen op wie we die kosten verhalen. In principe is het de vervuiler die betaalt.’
De komende maanden willen Vrancken en zijn groep experts in kaart brengen welke wegen de vervuiling heeft gevolgd. Daarvoor wordt onder meer een nieuwe methode ontwikkeld om PFOS in de lucht te meten. In het najaar zal een beperkte groep mensen ook intensief worden opgevolgd om te zien via welke routes zij PFOS in het lichaam krijgen.
