‘In zijn expo over klimaatvluchtelingen toont Carl De Keyzer opnieuw zijn meesterschap’

De nieuwe expo van Carl De Keyzer stemt tot nadenken over het egoïsme van de hedendaagse mens dat in deze tijd een kwalijke richting uiitgaat.

Stel dat de klimaatwijziging verder negatief evolueert en de regenperiodes significant toenemen staan we dan voor een nieuwe zondvloed? Dat is de vraag die de Belgische Magnumfotograaf Carl De Keyzer (Kortrijk, 1958) zich stelde en verbeeldde in een vrij recent project. Hij ging er van uit dat de meeste mensen hun toevlucht zouden zoeken naar hoger gelegen gebieden en maakte er een hallucinerend project over met vele tientallen beelden.

Het project is louter imaginair maar het stemt niettemin tot nadenken. Wat zou er gebeuren indien het noodlot toch eens zou toeslaan. Zouden de mensen uit de getroffen gebieden dan inderdaad naar de hoogvlakten vluchten om daar hun gewone leven te hervatten. Er zijn de voorbeelden van Noach en zijn ark die met zijn naaste familie en een dierenselectie vluchtten voor de enorme waterzee die was ontstaan en die strandde op de top van de berg Ararat. Ook het Giglamesj-epos spreekt van een niet aflatende regen waarin de centrale figuur eveneens met een boot tracht te vluchten en ook strandt op de berg Nisir. De klimaatvluchtelingen zijn geen fenomeen van de huidige eeuw maar ze hebben zich vrijwel altijd opnieuw gevestigd in veiliger gebieden.

In zijn expo over klimaatvluchtelingen toont Carl De Keyzer opnieuw zijn meesterschap.

Wat De Keyzer in gedachten had was een soort allegorie, een beangstigende droom die hij niettemin uitwerkte met een onderhuids cynisme. Hij reisde naar Europese hooggebergten en zocht er plaatsen op waar de mensen een andere wereld schiepen, soms met wetenschappelijke maar vaker met toeristische bedoelingen. Door de achterliggende idee van de fotograaf krijgen zijn beelden daardoor een haast hallucinerende betekenis. De klimaatvluchtelingen hebben zich in zijn verbeelding genesteld in bestaande gebieden en gebouwen die eigenlijk bestemd waren voor vakantiegangers en waar zij nu gretig gebruik van maken. Het is een cynische gedachte dat zij niet slechts de ramp overleefden maar, eens in veiligheid, hun zorgeloze leven van weleer ongebreideld verder zetten. Het gaat uiteraard om de letterlijke “verbeelding” van de fotograaf die getoond wordt maar niettemin geeft het stof tot nadenken over het egoïsme van de hedendaagse mens dat een kwalijke richting in de huidige tijd uitgaat.

Wanneer de toeschouwer mee gaat in het illusoire verhaal van de fotograaf bevangt hem/haar een vreemdsoortig onheilsgevoel. Stel dat de verbeelding werkelijkheid zou worden en de vele internationale verwittigingen door vele landen aan hun laars zouden worden gelapt, welke onomkeerbare situaties staan de komende generaties dan te wachten. De Franse auteur Philippe Claudel heeft er in de prachtige catalogus zijn verbeelding op los gelaten in een onovertroffen tekst.

En nu wat de foto’s betreft. Die zijn gewoon indrukwekkend, niet alleen omwille van hun formaat maar ook door hun kwaliteit. De kleuren zijn perfect, de scherpte indrukwekkend en de beeldkeuze, in functie van het project, heel treffend. De Keyzer moet niet meer geprezen worden, het is niet zonder reden dat hij in het Magnumcolllectief werd opgenomen, maar ook in dit project toont hij zijn meesterschap. Ieder beeld werd gekozen, niet slechts in functie daarvan maar het is ook een voorbeeld van esthetiek, compositie en gepast gevoel voor kleurgebruik.

Men kan iedere foto bekijken als een puzzel waar details vaak zin geven aan het geheel waarbij de bedoeling van het project gestimuleerd wordt. Zo ontstaat een mixture van schoonheid en cynisme dat zowel indrukwekkend al hallucinant is. In sommige gevallen hadden het vakantiebeelden kunnen zijn maar door de bedoeling van het project overstijgen ze uiteraard het wat traditionele “kiekje”. Bij een aantal foto’s moet men aandachtig kijken om zowel de inhoud als de esthetiek van de compositie te vatten. Deze tentoonstelling is niet om er losjes door te lopen.

Het is niet zonder reden dat deze tentoonstelling, na een eerdere presentatie in de Botanique in Brussel, opgenomen werd in de programmatie van het Red Star Linemuseum. De vluchtelingen waarover het vanuit haar functie documenteert werden nu aangevuld met de, niet altijd ingebeelde, klimaatvluchtelingen die de hele wereld rondzwerven en die perfect complementair zijn aan de vroegere economische vluchtelingen die met de schepen van de Red Star Line een betere toekomst zochten in Amerika. Dit project van Carl De Keyzer past volledig in deze visie.