‘Ik wil niemand bekeren, maar voor fictieschrijvers is godsdienst een goudmijn’

Gooi god niet weg.

Wie wordt de nieuwe Phoebe Waller-Bridge, die met Fleabag een juweeltje van een televisiereeks afleverde en nu al een jaar lang op een praalwagen door Hollywood wordt rondgereden? Ik denk dat ik haar opvolger heb gevonden: Ramy Youssef, een Amerikaans-Egyptische comedian die vorig jaar Ramy maakte voor het streamingkanaal Hulu. Hij won er deze maand een Golden Globe mee, en de reeks is sinds enkele weken in Vlaanderen ook op Apple TV te zien. Het is een coming- of-ageverhaal zoals er al honderden zijn verteld inde literatuur en op televisie, met dat verschil dat het personage dat Youssef speelt net als zijn bedenker een gelovige moslim is. Hij zet zich niet af tegen het geloof van zijn ouders, hij probeert er zo goed als dat gaat volgens te leven. De manier waarop Ramy de islam weet te verzoenen met het leven van een Amerikaanse twintiger is geestig, ontroerend, aanstekelijk en vooral origineel. Zeker de aflevering die zich op 11 september 2001 afspeelt, wanneer Ramy nog maar een jonge tiener is en aan zijn vriendjes moet bewijzen dat hij geen terrorist is door zich af te trekken, is onvergetelijk. Het is ook bij mijn weten de eerste keer dat een gelovige moslim centraal staat in televisiefictie zonder dat het een terrorist is, waarmee de canon weer iets inclusiever wordt. (Geen zorgen: het is in de eerste plaats een meer dan uitstekende reeks, en er zitten veel seksgrappen in.)

Ik meen trouwens een trendje op het spoor te zijn: ook in de tweede reeks van Fleabag werd met de priester een gelovig personage geïntroduceerd, en in De Luizenmoeder van AVROTROS zaten met Anton en Ank twee personages die zich op de donkerste momenten in hun leven ook al tot God richten. Shtisel, een Israëlische reeks over een joods-orthodoxe familie in Jerusalem die op Netflix staat en een Amerikaanse remake krijgt, is nog een voorbeeld. Ramy is grotendeels autobiografisch, maar ook andere scenaristen hebben dus begrepen dat religieuze mensen interessante personages kunnen zijn. Ramy komt voor dilemma’s te staan die voor ongelovige honden als ik helemaal niet bestaan. Alleen al de aanwezigheid van religie in zijn leven maakt hem complexer dan atheïsten, die in het beste geval een verwrongen relatie met hun ouders in plaats van God hebben. Ik wil dus niemand bekeren, maar voor fictieschrijvers is godsdienst een goudmijn. De kans is alleen klein dat in het parochiale Vlaanderen, waar vandaag alles wat met religie te maken heeft verdacht of belachelijk wordt gemaakt, snel plek zal zijn voor een serie over een gelovige, laat staan een moslim.