‘Hoe kan een procureur, nu dus mèt strafblad, nog in functie blijven?’

‘De veroordeling van geschorste Oost-Vlaamse procureur des Konings Johan Sabbe voor seksueel grensoverschrijdend gedrag is zonder meer belangrijk’, schrijft Jan Lippens. ‘Maar de verzachtende omstandigheden zijn merkwaardig. Zou er niet veeleer sprake moeten zijn van verzwarende omstandigheden?’

‘Magistraat veroordeeld voor aanranding en seksueel grensoverschrijdend gedrag, maar blijft in functie.’ Daar komt wat lapidair samengevat de recente uitspraak van het Gentse hof van beroep over procureur ‘J.S.’ op neer (Justitie beperkt zich tot initialen in een persbericht). Het hof is beenhard in zijn analyse van de feiten die het grotendeels bewezen acht en ‘onaanvaardbaar’ noemt. Johan Sabbe vroeg de vrijspraak, wat niet meteen van veel schuldinzicht getuigt. Maar tegelijk lijkt het hof met zijn arsenaal van sancties fluweelzacht voor de collega-parketmagistraat. Sabbe krijgt vier maanden met uitstel voor drie jaar voor aanranding van de eerbaarheid en ongewenst seksueel gedrag op het werk en moet het slachtoffer een bescheiden schadevergoeding betalen.

Toch is die veroordeling zonder meer belangrijk. Niet alleen voor het slachtoffer, maar bij uitbreiding voor àlle slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag die zich al te vaak en dikwijls jarenlang niet gehoord, niet geloofd, miskend en genegeerd voelden door allerlei instanties, inclusief justitie. In die zin hopen sommigen dat het arrest misschien enige precedentwaarde kan hebben voor toekomstige rechtszaken.

Hoe kan een procureur, nu dus mèt strafblad, nog in functie blijven?

Maar los daarvan springt een ander opvallend element in het arrest in het oog, namelijk dat de veroordeelde ‘superprocureur’ (zoals kranten hem omschrijven) in functie blijft. Het hof verwijst wel naar zijn ‘voorbeeldfunctie’ als magistraat en ‘hij had de laatste moeten zijn om zich schuldig te maken aan dergelijk strafbaar gedrag’. Maar het hof neemt tegelijk verzachtende omstandigheden in aanmerking waardoor ook de opgelegde gevangenisstraf een stuk lager uitvalt dan de wettelijk voorziene minimumstraf van 12 maanden.

Die verzachtende omstandigheden zijn merkwaardig. Zo verwijst het hof naar het feit dat de procureur geen strafblad had en ook naar zijn ‘vele professionele verdiensten’ voor de samenleving. Een magistraat zonder strafblad die professioneel maatschappelijk nuttig werk levert? Dat zou er nog moeten aan ontbreken. Staan die verzachtende omstandigheden niet gewoon haaks op de veroordeling voor de bewezen feiten? Zou er niet veeleer sprake moeten zijn van verzwarende omstandigheden, precies omwille van zijn functie als procureur?

Hoe kan een procureur, nu dus mèt strafblad, nog in functie blijven? Hoe kan een strafrechtelijk veroordeelde parketmagistraat nog fatsoenlijk functioneren en ook maar één seconde het volle vertrouwen wekken bij het publiek (de ‘rechtsonderhorigen’ in het jargon) bij wat voor onderzoek of strafvordering dan ook? Precies dat ene element van de uitspraak zorgt voor verontwaardiging, niet alleen op sociale media maar ook binnen het doorgaans discrete gerechtelijke milieu. Sommige (parket)collega’s van Johan Sabbe zien hem liever nooit meer terugkeren, in geen enkele functie, voor noch achter de coulissen. ‘Het parket is wettelijk geheel en ondeelbaar, dus mogen wij nu ook zijn besmette reputatie delen?’, vraagt een insider zich af.

Procureur J.S. kreeg vorig jaar al een tuchtstraf van zes maanden schorsing (waarvan de helft met uitstel) voor dezelfde feiten omdat hij volgens de tuchtrechtbank het imago van justitie en het openbaar ministerie in gevaar had gebracht. Dat gevaar is na dit arrest blijkbaar definitief geweken? De procureur stond sinds ongeveer een jaar op non-actief na de klacht van zijn slachtoffer, maar hij bleef dus wel magistraat. Daar viel op dat moment iets voor te zeggen zolang hij niet definitief was veroordeeld. Maar vervalt dat argument niet na zijn veroordeling door het strafhof? Toch kan hij met deze gerechtelijke uitspraak weer aan de slag als magistraat, want volgens het hof ‘mag verwacht worden dat hij zich niet meer aan wetsovertreding zal schuldig maken’.

In het arrest lezen insiders dan ook een voorkeursbehandeling. Sabbe is 61, en nadert zijn pensioen, maar een veroordeling die ook zijn ontslag als magistraat tot gevolg zou hebben, zou letterlijk een zware streep door de rekening van zijn magistratenpensioen zijn. Heeft het hof zich ook daar laten door leiden? Moet je echt een groot complotdenker zijn om hier een soort stilzwijgende onderlinge verstandhouding onder magistraten te vermoeden?

Nog een bedenking: was deze zaak niet beter behandeld door een ander hof van beroep dan dat in Gent waar Sabbe jarenlang blijkbaar professioneel het beste van zichzelf gaf en hij zowat elke magistraat persoonlijk kent?

Geen enkele zaak is dezelfde, maar toch roept deze uitspraak herinneringen op aan de behandeling van een andere magistraat die als strafrechter ook ooit ‘de waardigheid’ van zijn ambt in het gedrang bracht. In 1997 werd de roemruchte sm-rechter veroordeeld tot een jaar cel voor onder andere geweld op zijn echtgenote, die weliswaar instemde met de sm-praktijk. Het hof van beroep in Antwerpen veroordeelde de magistraat toen niet voor de sm-praktijk op zich, maar wel omdat het daarmee gepaarde gaande geweld als veel te hard werd beoordeeld. De man verloor voor vijf jaar zijn burgerlijke en politieke rechten. Hij diende toen snel zelf ontslag in om toch zijn magistratenpensioen veilig te stellen, maar dat ontslag werd geweigerd – het schandaal rond Dutroux woedde volop – door de toenmalige minister van Justitie. Het hof van cassatie legde hem daarna alsnog een tuchtstraf op: ontzetting uit zijn ambt. Gevolg: géén mooi magistratenpensioen en ook geen recht op een werkloosheidsuitkering. Toen nog VLD-senator Jean-Marie Dedecker nam de ex-rechter in dienst als parlementair medewerker, tot hij voldoende gewerkte dagen had voor een uitkering.

Andere feiten en/of andere tijden? Dat soort lot lijkt ‘men’ de veroordeelde procureur J.S. in elk geval te willen besparen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content