Brussel heeft evenveel vacatures als werklozen en toch zit een op de acht werkloze Brusselaars al meer dan 20 jaar thuis. ‘Naast opleiding en talenkennis is motivatie om te werken probleem nummer één’, zegt Thierry Geerts, ceo van de Brusselse Kamer van Koophandel BECI.
Een op de drie werkloze 55-plussers in België die volgend jaar als gevolg van de beperking van de werkloosheid in de tijd hun uitkering verliezen, is al 10 jaar werkloos. Een op de twaalf zelfs al 20 jaar of meer, en Walen en Brusselaars zijn daarbij oververtegenwoordigd (het gaat in de categorie langer dan 20 jaar om respectievelijk 1 op de 10 en 1 op de 8 langdurig werklozen), zo blijkt uit nieuwe cijfers die N-VA-Kamerlid Axel Ronse opvroeg, en waarover Het Laatste Nieuws berichtte.
De federale regering maakt weliswaar een uitzondering voor werkloze 55-plussers die een loopbaan van 30 gewerkte jaren kunnen voorleggen – zij kunnen hun uitkering behouden – maar bijna 50.000 van die 60.000 oudere werklozen voldoen niet sowieso aan die voorwaarde. Zeker in Brussel zijn er nauwelijks werkloze 55-plussers met 30 gewerkte jaren op de teller, slechts 6,4 procent om precies te zijn. In Vlaanderen is dat 23,5 procent, in Wallonië 18,3 procent.
Negen op de tien Brusselse werkloze 55-plussers zullen dus volgend jaar hun uitkering zien verdwijnen. Wij vroegen Thierry Geerts, ex-topman van Google België en sinds vorige zomer de ceo van de Brusselse Kamer van Koophandel BECI, wat die torenhoge langdurige werkloosheid in de hoofdstad kan verklaren, en hoe hij de toekomst ziet.
Thierry Geerts: ‘Brussels is een aantrekkingspool voor mensen die ergens anders moeilijk aan de bak komen. Ook veel nieuwkomers en asielzoekers belanden in Brussel. Dus het profiel van de Brusselse bevolking zorgt voor hogere en meer hardnekkige werkloosheid. Daarnaast is het duidelijk dat de activering van werkzoekenden in Brussel is mislukt. We hebben in Brussel 90.000 werklozen, maar ook 90.000 arbeidsplaatsen in bedrijven in de regio Brussel – niet alleen de 19 gemeenten maar ook de economische periferie van Brussel – waar je dus wel met de tram of de bus naartoe kunt.’
13.000 extreem langdurig werklozen verliezen als eersten hun uitkering: ‘Hier zitten schrijnende verhalen achter’
Er zijn dus wel banen, maar de begeleiding naar werk faalt?
Geerts: In theorie is er inderdaad werk genoeg. Natuurlijk, dat betekent niet dat er voor elke werkloze een geschikte baan is. Maar we zitten wel in een economische conjunctuur met veel werk. Daarom komt de hervorming van de werkloosheid op een goed moment. Bedrijven zijn vandaag soms wanhopig op zoek naar werknemers en bereid tot grote inspanningen, op het vlak van opleiding, voor wie gewoon zin heeft om te werken. In de jaren 1980 kozen bedrijven uit 100 cv’s de beste kandidaat, vandaag vinden ze niemand.
Ter verklaring van de hoge Brusselse werkloosheid wordt vaak verwezen naar de mismatch tussen de vacatures, die hoge eisen stellen aan opleiding en talenkennis, en het enorme reservoir van kort- of ongeschoolde, eentalig Franstalige Brusselse werklozen. Maar dat beeld klopt niet helemaal?
Geerts: Zeker niet. Colruyt zoekt mensen, Infrabel, de MIVB, de lijst is lang, en dat gaat allemaal om vacatures voor kortgeschoolden. Natuurlijk, die mismatch bestaat wel degelijk, maar naast opleidingsniveau en talenkennis is obstakel nummer één om aan de slag te gaan: te weinig zin om te werken. Een bedrijf bedankt voor wie zonder animo komt solliciteren. Maar iemand die zegt: ik ben supergemotiveerd om te werken, maar ik kan een aantal dingen nog niet, die zullen Brusselse bedrijven in dienst nemen en begeleiden.
Nog een pijnlijk probleem in Brussel is de omvang van de zogenaamde alternatieve economie in een hoop sectoren, denk aan de bouw, en de geringe controle op zwartwerk. Daardoor zijn mensen niet altijd zo werkloos als ze op papier lijken. Daarnaast zitten er in die groep langdurig werklozen natuurlijk ook mensen die gewoon van het systeem profiteren. Die gaan alleen pro forma solliciteren, om hun uitkering te kunnen behouden, maar zeggen er meteen bij: ik kom hier niet werken. Die praktijk is in Brusselse bedrijven schering en inslag.
Volgens de Brusselse dienst voor arbeidsbemiddeling Actiris zijn er in Brussel maar 21.000 openstaande vacatures, en geen 90.000 vacatures, zoals u zegt, voor inderdaad circa 90.000 Brusselse werklozen.
Geerts: Het probleem met Actiris is dat ze sommige banen in het gewest gewoon niet registeren, en verder ook niet kijken naar de vacatures buiten de gewestgrenzen. Maar Brusselaars kunnen toch gaan werken in Zaventem of Halle? Mensen uit heel België verplaatsen zich om in Brussel te komen werken, dan mogen Brusselaars toch ook een beetje flexibel zijn?
Zit je dan niet met een taalprobleem?
Geerts: In West-Vlaanderen worden massaal Fransen tewerkgesteld, zonder dat dit tot grote moeilijkheden leidt. Het taalprobleem is grotendeels een perceptieprobleem. Zelfs Colruyt vraagt niet langer dat mensen Nederlands kennen om in hun depots te komen werken. Maar veel werkloze Brusselaars zoeken een baan die zich letterlijk in hun achtertuin bevindt, en die mentaliteit moet veranderen.
‘Veel werkloze Brusselaars zoeken een baan die zich letterlijk in hun achtertuin bevindt, en die mentaliteit moet veranderen.’
Verwacht u wel een positieve impact van de beperking van de werkloosheid in de tijd op de Brusselse arbeidsmarkt?
Geerts: Die hervorming zal werken als een wake-upcall en is in die zin zeker een goede zaak. Maar in Brussel zullen 37.000 langdurig werklozen volgend jaar hun uitkering verliezen. Als in de eerste helft van 2026 opeens 30.000 mensen in de rij staan bij de Brusselse OCMW’s, krijgen we massale problemen. Daarom pleiten wij er namens de Brusselse bedrijven voor om in Brussel de hervorming geleidelijker ingang te doen vinden dan wat de federale regering heeft gepland. Gewoonweg omdat gezien de omvang van langdurige werkloosheid Brussel zo’n ingrijpende hervorming niet in een paar maanden kan behappen.
Factcheck: beperking van de werkloosheidsuitkering kan tot 180.000 mensen treffen
U pleit voor een vertraagde uitrol van de werkloosheidshervorming in de hoofdstad?
Geerts: Dat klopt. Zelfs bedrijven die echt geloven dat deze hervorming mensen zal activeren, vrezen dat Brussel afstevent op chaos. Geen enkel Brussels bedrijf wil immers dat in de eerste maanden van 2026 tienduizenden mensen zonder inkomen de Brusselse OCMW’s overspoelen. Met beelden daarvan die dan weer de hele wereld rondgaan en wederom heel negatief op Brussel afstralen.
‘Ook de armoede zal toenemen, wat kan leiden tot nog meer onveiligheid, en nu al is veiligheid een enorme kopzorg van bedrijven in Brussel.’
Ook de armoede zal toenemen, wat kan leiden tot nog meer onveiligheid, en nu al is veiligheid een enorme kopzorg van bedrijven in Brussel. BECI organiseert sowieso een congres in september over de vraag hoe we die meer dan 30.000 werklozen opnieuw kunnen opnemen in de arbeidsmarkt. Maar de bedrijven kunnen dat natuurlijk niet alleen. Om deze hervorming in goede banen te leiden, hebben we een volwaardige Brusselse regering nodig. En een volwaardig functionerende arbeidsbemiddelaar. Want op dit moment is Actiris, door de recente vernietiging door de Raad van State van de benoeming van de nieuwe topvrouw, feitelijk onthoofd.
https://www.knack.be/nieuws/belgie/politiek/wim-van-lancker-over-de-beperking-van-de-werkloosheid-in-de-tijd-vlaanderen-is-niet-klaar-om-die-mensen-te-activeren/