Gezondheidszorg: onduidelijkheid over de tarieven van medische laboratoria

'Opvallend veel labfacturen worden ondertekend door die ene klinisch bioloog die niet geconventioneerd is.' © Getty Images
Ann Peuteman

Veel medische laboratoria rekenen systematisch ereloonsupplementen aan voor bloed- en andere tests. Omdat het om relatief kleine bedragen gaat, merken de meeste mensen dat niet eens. ‘Dat is onaanvaardbaar’, klinkt het bij de ziekenfondsen.

‘Die 16 euro kunt u laten vallen. Wij raden u aan alleen de rest van de factuur te betalen.’ Zo luidt het advies van een medewerker van het ziekenfonds aan wie we de nogal hoge rekening voor een bloedtest hebben voorgelegd. Naast de vergoeding voor het onderzoek blijkt het medisch laboratorium ook twee ereloonsupplementen van elk 8 euro te hebben aangerekend. Nu we de code kennen, kunnen we de facturen van vroegere tests uitvlooien. Wat blijkt? Telkens zijn er supplementen van 6 tot 20 euro aangerekend. En dat geldt voor duizenden facturen die Vlaamse patiënten een paar weken na de analyse van een bloed-, urine- of stoelgangstaal in de bus krijgen. De meesten merken dat niet eens, want de bedragen zijn niet erg hoog en om de facturen te begrijpen moet je, bij wijze van spreken, lang hebben doorgestudeerd. Dus betalen mensen nietsvermoedend het hele bedrag, inclusief ereloonsupplementen.

Wij raden onze leden aan om ereloonsupplementen van het factuurbedrag af te trekken.

Dat is fijn voor die laboratoria, die zo hun winst aanzienlijk kunnen opdrijven. ‘Doordat het haast systematisch gebeurt, vormen al die kleine vergoedingen samen een heel groot bedrag’, zegt Luc Van Gorp, voorzitter van de Landsbond van Christelijke Mutualiteiten (CM). ‘Nochtans is er een honorarium afgesproken dat zowel de analyse als de administratiekosten zou moeten dekken. Er is dus geen enkele reden waarom je nog extra kosten zou moeten aanrekenen.’

Sherlock Holmes

De hamvraag is of de laboratoria ereloonsupplementen mógen vragen. Op zich wel, zo blijkt. Toch op een vierde van het aangerekende bedrag. Maar dan wel op voorwaarde dat de patiënt dat op voorhand weet én dat de klinisch bioloog die de test uitvoert niet geconventioneerd is, zoals dat heet. Een geconventioneerde arts moet zich aan de officiële tarieven houden, terwijl een niet-geconventioneerde collega meer mag aanrekenen. Als patiënt is het niet moeilijk om erachter te komen of een huisarts of specialist zich al dan niet naar die conventietarieven schikt: dat moet in de wachtkamer geafficheerd worden. Veel minder duidelijk is het als hij een bloed- of ander staal naar een medisch laboratorium stuurt. Haast alle specialisten doen een beroep op het lab van het ziekenhuis waarmee ze samenwerken, en daar houdt men zich meestal aan de vaste tarieven. Maar huisartsen sturen de stalen naar private labs, waar dat bij lange na niet altijd het geval is.

In theorie hangt alles af van de klinisch bioloog die uw staal analyseert: houdt hij zich aan de conventietarieven of niet? ‘De overgrote meerderheid van die laboratoriumonderzoekers is geconventioneerd, maar in de praktijk zien we dat opvallend veel facturen worden ondertekend door die ene klinisch bioloog die dat niet is’, zegt Simon November van de consumentenorganisatie Test-Aankoop, waar geregeld vragen en klachten over zulke facturen binnenlopen. ‘Op die manier kunnen laboratoria systematisch supplementen aanrekenen. Natuurlijk is dat niet de bedoeling.’

In de laboratoria zelf beweren ze dat een patiënt gemakkelijk kan achterhalen of zijn bloedstaal al dan niet door een geconventioneerd klinisch bioloog wordt geanalyseerd. Daarvoor moet je alleen even aan je huisarts vragen met welk laboratorium hij samenwerkt, vervolgens op de website van dat lab de namen opzoeken van de klinisch biologen die er werken, uitzoeken wie van hen jouw staal analyseert en dan in de databank van het Riziv opzoeken of hij geconventioneerd is. ‘Dat kunnen ze toch niet van mij verwachten? Ik ben een patiënt, geen Sherlock Holmes’, zo reageerde een dame onlangs op de website van Test-Aankoop.

Het zijn de huisartsen die de sleutel in handen hebben. Zij zouden hun patiënten moeten informeren over de tarieven van het laboratorium waarmee ze samenwerken. Maar in de praktijk gebeurt dat haast nooit. ‘Nochtans is het hun taak om mensen te laten kiezen tussen een lab met een geconventioneerde of met een niet-geconventioneerde klinisch bioloog’, klinkt het op het kabinet van minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD). ‘Als ze die rol opnemen, zou dat zelfs invloed kunnen hebben op het aantal laboratoria dat zich aan aan de conventietarieven houdt. Want welke patiënt kiest uit vrije wil voor een lab dat supplementen aanrekent?’

Katrien De Weirdt (Socialistische Mutualiteiten)
Katrien De Weirdt (Socialistische Mutualiteiten)© .

Geen aanmaning

Al jaren verzetten zowel ziekenfondsen en patiëntenverenigingen als consumentenorganisaties zich tegen die praktijken. ‘Op tal van facturen die ons worden voorgelegd, staan zulke supplementen. Aangezien de patiënt de klinisch bioloog niet zelf heeft gekozen en ook niet kan controleren wie de analyse daadwerkelijk heeft uitgevoerd, is dat voor ons onaanvaardbaar’, zegt Katrien De Weirdt van de Socialistische Mutualiteiten. ‘Wij pleiten ervoor dat patiënten hun arts zouden kunnen verplichten om uitsluitend met geconventioneerde onderzoekers te werken.’ Dat vindt ook arts en algemeen secretaris van de N-VA Louis Ide, die het probleem twee jaar geleden al in een column aankaartte. ‘Als een patiënt voor een geconventioneerde huisarts kiest, moet hij er ook zeker van kunnen zijn dat alle vervolgonderzoeken, zoals bloed- en urinetests, volgens de vaste tarieven gebeuren’, zegt hij.

Ook minister De Block wil de ereloonsupplementen van medische labs aan banden leggen en werkt daarom aan een nieuw Koninklijk Besluit. Zodra dat van kracht is, zal de klinisch bioloog die de factuur ondertekent daadwerkelijk degene moeten zijn die de test heeft uitgevoerd. Medische laboratoria zullen ook de conventiestatus van al hun medewerkers op een website moeten zetten. ‘Hoog tijd dat het beloofde KB er komt’, zegt Luc Van Gorp. ‘Hoewel ik het liefst zou zien dat de supplementen helemaal worden verboden, kan de nieuwe regelgeving toch al een belangrijke stap zijn. Wij zullen onze leden er in elk geval over informeren. Het zou ook een goede zaak zijn als alle ziekenfondsen samen de laboratoria aanschrijven om hen op de regels te wijzen en aan te kondigen dat wij van plan zijn om onze leden te beschermen.’ Als alles goed gaat, wordt het KB begin volgend jaar afgerond. Al vermoeden alle betrokkenen dat het dan nog even zal duren voor alle laboratoria zich er echt naar schikken.

Wat moeten we dan ondertussen met die te hoge facturen doen? ‘Mensen kunnen ze het beste aan onze juridische dienst voorleggen, zodat we ze kunnen nakijken’, zegt Katrien De Weirdt. ‘Staan er ereloonsupplementen op, dan raden wij onze leden aan om ze van het factuurbedrag af te trekken. Bij het volgende onderzoek kunnen ze het lab dan via hun huisarts vragen om het door een geconventioneerde bioloog te laten uitvoeren.’ Ook bij de CM krijgen mensen de raad om die ereloonsupplementen niet te betalen. ‘Maar we merken dat veel patiënten daar een beetje ongemakkelijk van worden’, zegt Van Gorp. ‘Ze willen niet moeilijk doen en soms zijn ze ook bang voor de gevolgen.’ Groot zijn die gevolgen anders niet. Betaal je alleen het honorarium en geen supplementen, dan is de kans groot dat je daar nooit meer iets van hoort.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content