Vlinks

Gelijkenissen tussen WOI en luchtaanvallen in Irak: ‘Het is niet onze oorlog’

Vlinks Vlinks streeft naar een sociaal, rechtvaardig en inclusief Vlaanderen met maximale autonomie.

‘Nu worden we om de oren geslagen dat we allemaal achter ‘onze’ bombardementen in Irak en Syrië moeten staan’, schrijven Johan De Nys en Paul De Belder van Vlinks. Zij zijn het daar niet mee eens. ‘Wie wordt er beter van oorlogen?’

“Daar, links! De IJzertoren!” Het is een vertrouwd gevoel bij de fietsers van de jaarlijkse Vredesfietseling. Gedurende de 40 jaar is de Fietseling een heel stuk veranderd. Waar vroeger de IJzerbedevaart de eindbestemming was, is dit vredesmonument in Diksmuide nu slechts één van de haltes. De ‘klassieke’ IJzerbedevaart zelf heeft plaats geruimd voor een Vredesdag op 11 november. De organisatie is niet meer in handen van de VUJO, de jongerenorganisatie van de ter ziele gegane Volksunie, maar van een eigen organisatie, weliswaar met de steun van de vredesvereniging VOS en Aan De IJzer (vroeger gekend als het IJzerbedevaartcomité).

De grote karavaan van honderden deelnemers is geslonken tot een paar tiental overtuigde fietsers. Maar één ding is hetzelfde gebleven, de IJzeridealen: Vrede, Vrijheid en Verdraagzaamheid. Of: Nooit Meer Oorlog, Zelfbestuur en Godsvrede, zoals de frontsoldaten hun idealen na de zinloze Eerste Wereldoorlog verwoordden.

Gelijkenissen tussen WOI en luchtaanvallen in Irak: ‘Het is niet onze oorlog’

Terwijl de verschillende regeringen en de traditionele partijen, zich in de aanloop naar en tijdens de Eerste Wereldoorlog uit de naad werkten om het patriottisme aan te wakkeren en de inwoners van de vijandige landen voor te stellen als baarlijke duivels en barbaren, kwamen in heel Europa mensen tot de conclusie: ‘Dit is onze oorlog niet’.

Dit kon zijn omdat men zijn volk niet vertegenwoordigd zag door de Europese imperia en zijn kolonies. Ieren die gediscrimineerd werden door het Britse Rijk, Bretoenen door het Franse Rijk, Vlamingen door het Belgische Koninkrijk, werden plots aangespoord hun leven op te offeren als ‘Britten’, ‘Fransen’ of ‘Belgen’. Om nog niet te spreken over de mensen van de overzeese kolonies.

Klassenoorlog

Of men doorzag het karakter van de Eerste Wereldoorlog: een klassenoorlog. Een oorlog die vooral het gevolg was van een wedijver tussen de huidige industriële en koloniale dominante speler, het Britse Rijk en de nieuwe opkomende industriële mogendheid met bijhorende koloniale ambities: het Duitse Rijk. De soldaten in de loopgraven aan beide zijden van niemandsland waren veelal zonen van gewone arbeiders, boeren,… Hadden die soldaten aan beide kanten van het front niet meer met elkaar gemeen dan met de belangen van diegene waarvoor zij vochten: hun eigen (economische en politieke) nationale elite?

Zinloze veldslagen

Voor velen waren die twee bedenkingen, geen affiniteit omwille van de nationale kwestie en geen affiniteit omwille van een klassenanalyse, onlosmakelijk met elkaar verbonden.

De vraag die die mensen zich overal in Europa stelden, was: ‘Hoe ga je daarmee om?’

Ofwel neem je deel aan de oorlog als een vorm van bloedoffer in de hoop nadien je rechten gerespecteerd te zien. Niet alleen de Vlaamse frontsoldaten koesterden die hoop (tevergeefs bleek: ‘Hier ons bloed, wanneer ons recht?’), maar ook Ieren schreven zich in in de 16de (Ierse) Divisie in het Britse leger. Ieren, Bretoenen, Vlamingen,… bleken herleid te worden tot kanonnenvoer in zinloze veldslagen op het strategobord van de Europese imperia.

Anderen maakten de omgekeerde keuze: deze oorlog is de uitgelezen kans om te breken met onze oude heersers. In Ierland kwamen de Irish Republican Brotherhood (een militie opgericht om Ieren te beschermen tegen aanvallen van pro-Britse unionisten) en de Irish Citizen Army (een militie opgericht om Ierse syndicalisten te beschermen tegen aanvallen van de politie) in opstand tegen het Britse Rijk in de Paasopstand van 1916.

In Vlaanderen probeerden Aktivisten (sommigen vanuit Vlaams-nationale achtergrond, anderen vanuit socialistische achtergrond) met Duitse steun een reeks Vlaamse eisen te bewerkstelligen (zoals de vernederlandsing van de Gentse universiteit). Maar een zelfde logica hanteerden ook de Russische bolsjevieken; Vladimir Lenin werd met Duitse steun naar Rusland gebracht en slaagde er zo in om één van de nog meest Middeleeuws-feodale imperia, het Russische Tsarenrijk, omver te werpen en er een socialistische staat op te richten.

Nog anderen vonden dat men zich zoveel mogelijk afzijdig moest houden in een oorlog die de hunne niet was. Sociaaldemocraat Camille Huysmans is hiervan misschien het bekendste voorbeeld. Geen gemakkelijke positie aangezien hij langs de ene kan onder vuur lag van de Franstalige sociaaldemocratische partijgenoten die steeds aanstuurden op vuriger Belgisch-patriottisme en dus ook vurige verdedigers waren van deelname aan de oorlog. Langs de andere kan zag hij een aantal Vlaamse leden, klein in aantal maar soms wel belangrijk in aanzien, de weg opgaan van het Aktivisme. Huysmans werd vooral gesteund door buitenlandse sociaaldemocraten, uit de neutrale Scandinavische landen en Nederland.

‘Perfecte oorlog’

De context mag er vandaag dan wel ietsje anders uitzien, de oorlogen mogen vandaag dan met andere wapens gevochten te worden, maar de essentie is dezelfde gebleven: het is niet onze oorlog.

Nauwelijks enkele jaren geleden werd terug de patriottische trom geroffeld: we gingen trots ten oorlog trekken en ‘onze’ F-16’s gingen Libië bevrijden van een gruwelijke dictatuur. De kassa van de wapenbedrijven rinkelden, hoogtechnologische en dus peperdure raketten werden afgevuurd op het land. Net zoals tijdens alle voorgaande oorlogspropaganda was het zogezegd de perfecte oorlog waar niemand tegen kon zijn. Ook nu was er weinig kritiek te horen van de oppositiepartijen. Het resultaat van ‘onze’ oorlog is intussen gekend: het land is vervallen in totale chaos en de terroristen van ISIS hebben er voet aan de grond gekregen.

De perfecte oorlog? Hangt ervan af in wiens belang: in het belang van de wapenindustrie zeker.

Nu worden we om de oren geslagen dat we allemaal achter ‘onze’ bombardementen in Irak en Syrië moeten staan. Maar net zoals in Libië wordt er nooit nagedacht over de politieke oorzaken en vooral de politieke oplossingen.

‘We’ bombarderen de ene militie om vervolgens een draagvlak te creëren voor een nieuwe. Maar naar politieke oplossingen hebben ‘we’ geen oren. Dat de geldende wapenwetgeving steeds verder uitgehold wordt en er doelbewust achterpoortjes gecreëerd worden zodat ‘onze’ wapenbedrijven steeds kunnen blijven exporteren naar conflictgebieden, is blijkbaar niet meer dan een beetje ruis op de zender…

(Johan De Nys en Paul De Belder zijn kernlid van Vlinks.)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content