Hans Maes (Jong VLD)

‘Geëmancipeerde burgers richten hun pijlen naar boven, niet op elkaar’

Hans Maes (Jong VLD) Voorzitter van Jong VLD

”Moet just niks’ is een stromanargument als het gebruikt wordt om kritiek te geven op burgerinitiatieven’, schrijft Hans Maes, de voorzitter van Jong VLD.

Het wordt zowaar een jaarlijks ritueel, mijn pleidooi voor burgerinitiatieven gericht op (tijdelijk) anders gaan leven. Enkele jaren geleden begon het met dagen zonder vlees. Ondertussen is het scala uitgebreid. 30 dagen zonder klagen, Tournée Minérale en gelijkaardige campagnes bouwen voort op het succes van Dagen Zonder Vlees. Stuk voor stuk initiatieven die groeien van onderuit, vanuit de burger. Voor een keer niet vanuit de overheid of het geïnstitutionaliseerde middenveld. Incentives voor iedereen om zijn of haar manier van leven eens kritisch tegen het licht te houden en, indien gewenst, mee te stappen om een bepaald aspect anders te gaan aanpakken, in de positieve zin. Vrijwillig. Daar kan je toch niet tegen zijn, toch?

Blijkbaar wel. Elk jaar opnieuw zie ik talloze berichten verschijnen van mensen die zichzelf op de borst kloppen en keihard inbeuken op dit soort burgerinitiatieven. Liberalen op kop, al kan dat aan mijn filterbubble liggen.

‘Moet just niks’ heet het. Op zich een prima slogan, die burgers zou moeten emanciperen in onze samenleving van rechten en plichten. Helaas richt de slogan zich in de verkeerde richting. Initiatieven als Dagen Zonder Vlees verplichten niemand tot wat dan ook. Je moet inderdaad niets. Deze campagnes vertrekken vanuit de mooiste dingen die eigen zijn aan de gesocialiseerde mens: voluntarisme en engagement. Wie wil doet mee, wie niet wil niet. ‘Moet just niks’: een stromanargument eerste klas dus.

Geëmancipeerde burgers richten hun pijlen naar boven, niet op elkaar

Mochten diezelfde mensen zich even hard op de borst kloppen bij de eerstvolgende suikertaks, gedrag sturende nudingmaatregel uit het Vlaams Parlement of wettelijk bepaald verbod, ze zouden in mij hun bondgenoot vinden. Geëmancipeerde burgers richten hun pijlen naar boven, niet op elkaar.

Sociale druk, dus betutteling, is het volgende argument in de rij. Wie zich achter dit argument verschuilt mist het punt van de campagnes volledig. Een groep burgers slaat de handen in elkaar om een stukje van hun gedrag te veranderen. Hun actie inspireert, en krijgt tractie in de media en bij uw medeburgers. Voel jij je aangesproken? Een constructieve reactie in deze is een moment van introspectie, waarbij je op zoek gaat naar de reden waarom je je betrokken voelt. Vanuit die analyse beslis je om al dan niet mee te doen. Een destructieve reactie is er een waarbij je meteen in het defensief gaat, en met de vinger wijst naar zij die je aanspraken. Aan jou de keuze.

Argument drie: het moraliserende karakter. ‘Dagen Zonder’-campagnes bevatten een waardeoordeel over welk gedrag goed is, en welk slecht. Inderdaad. Evenzo wordt ons gedrag voortdurend beoordeeld én beïnvloed door de overheid, de media, onze vrienden, religie, bedrijven, ons sociocultureel waardepatroon, onze familie, noem maar op. Het is daarbij de individuele verantwoordelijkheid van elkeen om zelf een koers te varen in die zee van oordelen en invloeden. Een campagne meer of minder zal de boot niet doen zinken, hoogstens van koers doen veranderen.

‘Zonder’ is zo radicaal, ik kies zelf om de dingen met mate te doen. Argument vier. Eén dat klopt op zichzelf, maar in de context toch een drogreden is. Het focust namelijk op het middel, en gaat voorbij aan het doel. Radicale verandering is zelfs voor de meest progressieve mens zware kost. Het punt van ‘dagen zonder’-initiatieven is dan ook niet om bepaald gedrag meteen 100% te weren uit je leven. Het gaat net om minder. Dergelijke campagnes zijn oproepen om te leven met mate. Dagen Zonder Vlees komt daar expliciet voor uit. Maar zeg nu zelf, Dagen Met Minder Vlees bekt lang niet zo goed als Dagen Zonder.

Daarom een algemene oproep. Doe jij graag jouw goesting, en leef jij (meestal) met mate (en soms niet)? Doe dan zo door. Volstrekt onnodig om initiatieven af te breken die anderen kunnen inspireren hetzelfde te doen. Zelf heb ik bij deze genoeg geklaagd, en ga ik vrolijk en vrijwillig verder met 30 Dagen Zonder Klagen. En ik hoop ineens het jaar uit te doen. Positief en optimistisch, want zo kan het ook.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content