‘Geef onderwijs een prominente plaats in de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking’

‘Te veel jongeren stappen wereldwijd het leven in zonder te kunnen lezen, schrijven of rekenen’, schrijft Vlaams parlementslid Tine Soens (SP.A). Ze roept de Vlaamse regering op om meer aandacht te besteden aan onderwijs binnen de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking.

Sinds afgelopen dinsdag lopen ongeveer een miljoen Vlaamse kinderen opnieuw school. Honderden foto’s van trotse ouders gingen vlotjes onze sociale media rond. Aan de hand van hun papa of mama, met een rond gezicht vol verwachtingen: over de nieuwe klas en de nieuwe juf of meester. Om nog te zwijgen van het weerzien met de vriendjes of vriendinnetjes. Hun glimlach was aanstekelijk. 1 september werd zo écht tastbaar, ook voor mij. In dat opzicht alleen al is Vlaanderen rijk aan toekomst.

In vele andere delen van de wereld is dat helaas niet het geval. Enkele cijfers spreken boekdelen. Zo kunnen volgens de OESO maar liefst 58 miljoen kinderen helemaal niet naar school en maken 100 miljoen kinderen hun basisonderwijs niet af. Nochtans is onderwijs een levensreddende investering. Kinderen van moeders die secundair onderwijs hebben gevolgd, hebben immers drie keer meer kans om te overleven. Andere statistieken zijn even tekenend: ik zet de voordelen voor miljoenen meisjes eventjes op een rij: goed onderwijs betekent later trouwen, minder kinderen en een beter inkomen. En misschien het allerbelangrijkste: ze zijn tientallen keren minder het slachtoffer van (seksueel) geweld en gedwongen huwelijken.

Eind deze maand stemmen de wereldleiders over de opvolger van de Millenniumdoelstellingen. Die naderen na vijftien jaar hun deadline. In 2000 was onderwijs een absolute prioriteit. De internationale gemeenschap deed toen de belofte om tegen 2015 basisonderwijs voor elk kind te garanderen. Vijftien jaar na datum is er wel degelijk vooruitgang geboekt. Het aantal kinderen dat niet naar school gaat, is gehalveerd en ook het aantal kinderen op een middelbare school steeg aanzienlijk. In verschillende ontwikkelingslanden is de kwaliteit van het onderwijs verbeterd, net als de gelijkheid tussen jongens en meisjes. Het loont dus wél degelijk om erin te investeren, wereldwijd.

Waarom komen we dan tot de onthutsende paradox dat de steun aan basisonderwijs wereldwijd met 22 procent is gedaald? Waarom ging het wereldwijde budget voor basisonderwijs van 4,5 miljard naar 3,5 miljard dollar? Amper 1,7% van de humanitaire uitgaven gaat naar onderwijs, terwijl onderwijs in een humanitaire crisis net onontbeerlijk is. In zo’n crisis worden kwetsbare kinderen immers als eersten getroffen.

Ook bij ons is de aandacht voor onderwijs binnen ontwikkelingssamenwerking bedroevend. Nochtans zou onderwijs een prominente plaats moeten krijgen in de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking. Vlaanderen heeft de ervaring en de expertise, waarom zetten we ze dan zo weinig op in? Te veel jongeren stappen wereldwijd het leven in zonder te kunnen lezen, schrijven of rekenen. Niet het minst de meest kwetsbaren: kinderen met een handicap, meisjes en kinderen uit arme gezinnen en/of etnische-religieuze minderheden. Waarom zet Vlaanderen onderwijs niet op 1 op haar ontwikkelingslijst.

Waarom zetten we onze kennis niet in om ter plaatse te overtuigen dat investeren in onderwijs loont? Dat je de centen die je in onderwijs steekt later dubbel en dik terugverdient als samenleving. In de eerste plaats voor de levensomstandigheden van de burgers zelf. Helaas heeft deze Vlaamse regering die boodschap niet begrepen. Dat ze binnen onze landsgrenzen bespaart op onderwijs is daar nog het beste bewijs van.

“Onderwijs is het krachtigste wapen dat je hebt om de wereld te veranderen”, zei Nelson Mandela. Een andere Nobelprijswinnaar, de Pakistaanse kinderrechtenactiviste Malala Yousafzai, voegde daar het volgende aan toe: “1 kind, 1 leerkracht, 1 boek en 1 pen. Dat kan de wereld veranderen.” We hebben al een hele weg afgelegd, maar we hebben nog werk. Laten we er niet nog eens 15 jaar over doen om basisonderwijs voor elk kind te garanderen.