‘Als een bedrijf zo groot is dat wanneer het slecht gaat, dit gevolgen heeft voor heel de samenleving, zouden de opbrengsten wanneer het goed gaat dan ook niet beter terugvloeien naar diezelfde samenleving?’, schrijven Sander Vandecapelle en Maria Vindevoghel van PVDA over de recente problemen op de Brusselse luchthaven.
Is het niet vreemd dat van mensen met een bescheiden inkomen verwacht wordt dat ze sparen om moeilijke periodes te overbruggen, maar dat bedrijven die jaarlijks miljoenen euro’s winst maken er bij elke tegenslag als de kippen bij zijn om overheidssteun te vragen? Vorig jaar maakte de Lufthansagroep nog 2,8 miljard euro winst, waarvan het grootste deel naar hun aandeelhouders vloeide. En nu de Duitse luchtvaartmaatschappij in de problemen zit vraagt ze 290 miljoen euro overheidssteun aan onze regering om Brussels Airlines te redden.
Geef Brussels Airlines en Brussels Airport Company aan de samenleving.
Best wel ironisch eigenlijk. Diezelfde multinationals die steevast lobbyen voor privatiseringen, besparingen in de publieke diensten en lagere belastingen, zijn plots voor een sterke overheid. Wanneer ze grote winsten maken mogen we de vrije markt absoluut niet verstoren. Maar wanneer ze in de problemen zitten zijn ze plots ‘socialistisch’ geworden en vragen ze een sterke overheid die ingrijpt. “Socialisme voor de rijke, brutaal individualisme voor de armen”, zo verwoordde Martin Luther King het treffend. Wie die gang van zaken goed begrepen heeft, is Heinz Hermann Thiele, aandeelhouder van Lufthansa. Met zijn vermogen van 13,5 miljard dollar behoort hij tot de club van de 100 rijkste burgers in de wereld. Op 16 maart 2020 kondigt de president van Frankrijk, Emmanuel Macron, de lockdown aan.
Overal wordt de economische impact van de corona-crisis duidelijk. De Amerikaanse beurs kelderde met 13 procent. Aandelen van Lufthansa zakken met 66%. Het signaal voor dhr. Thiele om zich stevig in te kopen en zo hoofdaandeelhouder te worden van de Duitse luchtvaartmaatschappij. Hij doet dat niet omdat hij een meesterlijk plan heeft om Lufthansa er eigenhandig terug bovenop te helpen, wel omdat hij rekent op het geld van de belastingbetaler. Het is een ongemakkelijke waarheid voor veel liberalen. Niet de hardwerkende mensen in de sociale of culturele sector, maar mensen zoals meneer Thiele zijn de échte professionele subsidieslurpers.
Brussels Airlines, dat tot de Lufthansagroep behoort, is alles behalve een kleine speler op de Belgische markt. Het bedrijf garandeert 40% van alle passagiërsvluchten op de luchthaven van Zaventem, die garant staat voor 25.000 directe en 40.000 indirecte jobs. De overheid heeft met andere woorden niet veel andere mogelijkheden dan een reddingsoperatie op te zetten, wil ze een grote sociale ramp voorkomen. Het bedrijf is wat we noemen too big to fail.
Maar als een bedrijf zo groot is dat wanneer het slecht gaat, dit gevolgen heeft voor heel de samenleving, zouden de opbrengsten wanneer het goed gaat dan ook niet beter terugvloeien naar diezelfde samenleving? Het kan niet de bedoeling zijn dat men eerst overheidssteun ontvangt en men vervolgens verder gaat met dezelfde liberale politiek van grote winsten voor de aandeelhouders ten koste van het personeel dat steeds harder en flexibeler moet werken met minder volk. En ook de milieu-impact moet in rekening worden gebracht. Het beheer van bedrijven die zo bepalend zijn, mag niet worden overgelaten aan de winsthonger van miljardairs zoals Thiele. Als het met de belastingen van de bevolking is dat het bedrijf gered moet worden, moet het beheer van dat bedrijf ook onder democratische controle van diezelfde bevolking worden gebracht. Want enkel het volk is too big to fail. Dat zegt Bernd Riexinger, voorzitter van de Duitse linkse partij Die Linke die samen met de Belgische PVDA pleit voor een sterke publieke luchtvaartmaatschappij.
De cashkoe van de luchthaven
Om dat te laten werken moeten we dezelfde logica toepassen op Brussels Airport Company (BAC), het bedrijf dat de luchthaveninfrastructuur uitbaat. BAC is de motor van de liberalisering op de luchthaven door alles uit te besteden en door meer afhandelaars toe te laten. Daardoor neemt de concurrentie toe en moet er geknipt worden in de loon- en arbeidsvoorwaarden. De uitbating van de luchthaven is bovendien een natuurlijk monopolie, er is geen concurrentie mogelijk. Dat staat het bedrijf toe om torenhoge prijzen voor de huur van materiaal en gebouwen te vragen, zonder daar sterke dienstverlening tegenover te zetten. Afgelopen vijf jaar boekte BAC bijna 342 miljoen euro winst. Het grootste deel daarvan werd als dividend uitgekeerd aan buitenlandse kapitaalfondsen. Het kan niet de bedoeling zijn om een publieke luchtvaartmaatschappij te laten uitzuigen door deze kapitaalfondsen. Ook Brussels Airport Company (BAC) moet dus in publieke handen worden gebracht.
Sander Vandecapelle is specialist van de luchtvaart voor PVDA.
Maria Vindevoghel, Federaal volksvertegenwoordiger en meer dan 20 jaar werkzaam in Zaventem.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier