Tine Soens (SP.A)

‘Eurozone herleeft omdat van verkeerde recepten is afgestapt. Tijd om lessen te trekken uit die mislukking’

Tine Soens (SP.A) Vlaams Parlementslid voor SP.A

‘Een Europa mét toekomst kan alleen als ze nieuwe duurzame sociale, fiscale en ecologische regels verankert én afdwingbaar maakt’, schrijven Jan Cornillie en Tine Soens aanloop naar ‘Europa linksaf’, het congres dat SP.A zondag organiseert.

Na acht donkere jaren in Europa is er opnieuw hoop. De anti-Europese populisten geraken niet aan de macht, het-Brexit dossier zit op een duidelijke koers (voor de EU althans), het Frans-Duitse leiderschap richt zich op een doorstart, de vluchtelingencrisis is gekalmeerd en tegenover Trump, Putin en de andere autocraten lijkt de EU een baken van democratie en rechtszekerheid. Met andere woorden, er kan opnieuw aan een betere EU gebouwd worden. Europees engagement haalt het op isolement. En dat is meer dan ooit nodig. Want de problemen zijn niet weg. En de nee-zeggers en valsspelers hebben nog steeds hun aanhang. De Europese constructie blijft onaf. De EU heeft dan wel voor langdurige vrede gezorgd en nationale economieën geïntegreerd in één interne markt, maar onze welvaartsstaten verankeren in een échte sociale Unie deed ze niet.

De verleiding is groot om te denken dat het niet meer zo dringend hoeft. Het gaat toch de goeie kant op. De economie herleeft en er zijn weer jobs. De neiging om die gunstige ontwikkeling toe te schrijven aan het harde eurobeleid van de voorbije jaren is groot. Maar niets is minder waar. De economie in de eurozone herneemt omdat het bezuinigingsbeleid de facto is gestopt. Tussen 2011 en 2014 krompen de overheidsuitgaven in de eurozone met 2,5% en werden die nauwelijks gecompenseerd door uitgaven van gezinnen en ondernemingen. Sinds 2015 is er niet meer verder gesaneerd en nu is de bijdrage van de overheden aan de economische groei licht positief.

‘Eurozone herleeft omdat van verkeerde recepten is afgestapt. Tijd om lessen te trekken uit die mislukking’

Met andere woorden: de eurozone herleeft omdat er eindelijk van het verkeerde recept is afgestapt. Het is nu tijd om lessen te trekken uit die mislukking. Nergens is dat duidelijker dan in Griekenland. In de zomer van 2015 dwong Duitsland – met de steun van heel Europa – de Griekse regering op de knieën. En dat ondanks de noodkreet van de Griekse bevolking tegen het zware bezuinigingsprogramma tijdens twee verkiezingen én een referendum. Dat Europese beleid is faliekant mislukt: die zogenoemde hervormingen leidden niet tot de groei die nodig is om de staatsschuld betaalbaar te maken. Integendeel, de Griekse economie kromp met 30% en de schuldgraad steeg. Een Griekse schuldherschikking zal er dus vroeg of laat komen, maar ongetwijfeld niet vroeger dan de Duitse verkiezingen van 25 september. Die schuldherschikking staat symbool voor de bredere correctie op het Duitse EU-beleid dat er zit aan te komen na die verkiezingen. De voorbije jaren ging de EU gebukt onder de Duitse regels voor de eurozone: prioriteit van schuldafbouw over investeringen, geen financiële solidariteit tussen lidstaten, geen Europese bankenreddingen – tenzij dan van de Duitse en Franse banken die hadden geïnvesteerd in Griekse staatsobligaties.

Een Europa mét toekomst kan alleen als ze nieuwe duurzame sociale, fiscale en ecologische regels verankert én afdwingbaar maakt. Dat betekent onder meer betekent dat we de eenzijdige focus op begrotingszondaars verleggen naar gezamenlijke garanties tegen crisissen, voor investeringen in welzijn, zorg en onderwijs én voor een streng optreden tegen sociale en fiscale valsspelers die de financiën van de lidstaten ondermijnen. Ook het Europese migratiebeleid zal moeten bijgesteld worden. Want vandaag is dat migratiebeleid de facto uitbesteed. Turkije verhindert het vertrek van oorlogsvluchtelingen uit Syrië en Afghanistan tegen betaling; Italië en Griekenland zorgen met tegenzin voor de opvang van bootvluchtelingen; Hongarije houdt met plezier het hek dicht. Die aanpak heeft toegelaten de controle te herwinnen over zowel de vluchtelingenstroom als de verwerking van de 1,4 miljoen asielaanvragen in Duitsland.

Maar die afhankelijkheid van autocraten als Erdogan en Orban en van verarmde staten als Italië en Griekenland is niet houdbaar. Eén van die dijken zal vroeg of laat breken. We moeten ons daar in Europa op voorbereiden. Dat betekent dat we een gecontroleerd Europees asiel- en migratiebeleid rond een duidelijke Europese buitengrens overeenkomen. Het vereist ook dat we de Europese inspanningen tegen instabiliteit en onderontwikkeling in de herkomstregio’s fors opdrijven. En het vraagt vooral dat alle Europese landen aan dat plan meewerken, ook de Visegrad-landen (Polen, Hongarije, Tsjechië en Slovakije). Het EU-project is er niet alleen één van rechten, maar ook van plichten.

Het door de Franse president Macron gevraagde ‘Europa dat beschermt’ gaat alvast in de richting van hervormingen waar de Europese socialisten – ook de Duitse, met enige vertraging – al een hele tijd voor pleiten. Een meer sociale eurozone in plaats van strikte regels voor overheden en vrij spel voor sociale en fiscale valsspelers; eerlijker internationale handel in plaats van een naïef geloof in vrijhandel, een gezamenlijk, migratiebeleid in plaats van elk voor eigen grens vegen; een verdediging van het Europees model van democratie, rechtsstaat en mensenrechten in de wereld in plaats van politiek en militair opportunisme.

Het zijn precies die keuzes die ook sp.a definitief wil verankeren tijdens ons mondialiseringscongres komende zondag. Met dat congres willen we een Europese pagina definitief omslaan. Want vroeger kozen we voor de EU en hoopten we op een sociaal Europa. Nu kiezen wij resoluut voor een sociaal en slagvaardig Europa en moeten anderen niet langer hopen dat die keuzes vrijblijvend zijn. En wie weigert mee te werken aan dat sterker, socialer en eerlijker Europa, heeft wellicht geen plaats in die EU.

Jan Cornillie

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content