‘Er mag wel wat show bij’: snookerspeler Luca Brecel mikt op winst in European Masters

Hij was negen toen hij voor het eerst een keu vasthield. Zeventien jaar later behoort de Belg Luca Brecel tot de wereldtop in het snooker en pot hij de ballen er vlotter in dan ooit. Zelfs zonder te kijken.

In december stond Luca Brecel in de finale van het UK Championship, een van de meest prestigieuze snookertoernooien van het seizoen. De 24-jarige Chinees Zhao Xintong bleek jammer genoeg te sterk. Brecel liet het niet aan zijn hart komen. Eén week later rekende hij in de finale van de Scottish Open af met viervoudig wereldkampioen John Higgins.

Maandag krijt Brecel zijn keu op de European Masters. Dat toernooi zou plaatsvinden in het Duitse Fürth maar verhuisde wegens de pandemie naar Milton Keynes, een stad ten noorden van Londen. De European Masters hoort niet bij de toptoernooien, maar voor Brecel is het zeker een belangrijke afspraak. ‘Ik sta derde in de BetVictor Series, een regelmatigheidscriterium waar de winnaar een premie van 150.000 pond (178.200 euro) opstrijkt’, zegt hij. ‘Als ik de European Masters win, dan ziet het er goed uit, want er zijn nog maar twee toernooien te gaan.’

‘Van een gelukt shot kan een bom geld afhangen, maar tijdens de match denk ik daar nooit aan. Het besef komt pas na de laatste bal. Ik ervaar meer druk door sportieve ambitie dan door de centen. Je wilt dat toernooi winnen, hè. Je wilt die beker, die zo mooi staat te blinken in een hoek van de zaal.’

Hoe komt het dat het de laatste tijd zo goed loopt?

Luca Brecel: Daar heeft mijn nieuwe managementbureau, Let’s Play, veel mee te maken. Een snookerspeler staat er alleen voor. Je beslist wanneer je traint of uit je bed komt. Die vrijheid is een tweesnijdend zwaard. Je doet je zin, maar het gevaar is dat je het overzicht verliest. Niet dat ik slecht bezig was voor ik hen leerde kennen, maar ik besef nu dat het professioneler kon. Let’s Play geeft me structuur. Ze maken een dagindeling voor me op, regelden een diëtist en een conditietrainer. Je zag meteen het effect. Ik kreeg vertrouwen en speelde relaxed, waardoor de resultaten nog verbeterden.

Let’s Play kwam toevallig op mijn weg. In een hotel in Dubai raakte ik aan de praat met voetballer Youri Tielemans. Ik was wat verlegen, maar Youri bleek mij te kennen. Peter Smeets, de zaakwaarnemer van Youri, was er ook bij, en van het een kwam het ander.

De laatste zwarte bal van de Scottish Open potte u zonder te kijken. Daar spreekt vertrouwen uit.

Brecel: Een ingeving van het moment. Het gebeurde voor ik het besefte. ( lacht) Gelukkig ging hij erin. Een filmpje van dat shot ontplofte op het internet. World Snooker heeft een account op TikTok. Die blinde final black werd al 14 miljoen keer bekeken. Het belangrijkste is dat je wint, maar zodra de match binnen is, mag er wel wat show bij. Ik hou ervan het publiek te entertainen.

Snooker en darts zijn de twee sporten waarin ondernemer Barry Hearn de plak zwaait. In darts wordt meer show verkocht. Wereldkampioen Peter Wright draagt een hanenkam en bonte kostuums. Waarom niet in snooker?

Brecel: Voor mij mag het. De etiquette in snooker heeft haar charme, maar af en toe zou het iets losser mogen. Darts is bijzonder aantrekkelijk. Als je die feestende biertafels ziet op tv, denk je: daar wil ik bij zijn. De spelers zoeken contact met het publiek en je ziet wie elkaar mag en wie niet. Ik ben grote fan. Ik zie ieder toernooi en speel elke dag.

Bent u goed?

Brecel: Ik gooi toch geregeld een 180. Dan kun je iets, maar ‘goed’ zou ik mezelf niet noemen. Ik weet vanuit mijn eigen sport dat het iets anders is om één keer sterk te gooien dan een match te winnen voor publiek.

Na uw winst op de Scottish Open bedankte u uitgebreid uw familie.

Brecel: Die speech kwam er spontaan uit. Je zit op dat moment op een ander niveau van bewustzijn, ik heb de beelden moeten herbekijken om te weten wat ik allemaal uitgekraamd heb. ( lacht) Aan mijn ouders dank ik alles, ik ben blij dat ik hen in het zonnetje kon zetten. Ik was amper elf toen ze ons huis verbouwden om plaats te maken voor een snookertafel.

Voor hetzelfde geld had u een half jaar later een andere hobby.

Brecel: Ik kan, achteraf bekeken, amper vatten dat ze dat risico namen. Er waren toen veel minder toernooien dan nu, er was dus ook minder prijzengeld. Alleen een wereldtopper kon leven van snooker. Toch twijfelde mijn pa niet. ‘Als je iets wilt bereiken, moet je er vol voor gaan’, zei hij.

Ik was negen toen ik voor het eerst een keu vasthield, ik kon amper over de tafel kijken. Niet dat ik er meteen goed in was, maar het had iets verslavends en ik maakte snel progressie. De kick om volwassenen hun mond te laten openvallen: welke negenjarige zou het níét geweldig vinden? We zijn zeventien jaar verder en ik vind het nog even geweldig.

Ronnie O’Sullivan was analist bij de finale van het UK Championship, die u verloor van Zhao Xintong. ‘Dit is de wissel van de wacht’, zei hij. ‘De dertigers en veertigers zullen het niveau van deze jonge geweldenaars niet kunnen volgen.’

Brecel: Ik zou willen dat hij gelijk had. Maar Ronnie en John Higgins (beiden 46 jaar, nvdr) zullen nog lang aan de top spelen. Van de sterren van zijn generatie lijkt alleen Mark Williams op de terugweg, al is hij nu weer erg goed bezig. En van dertigers zoals Judd Trump en Mark Selby heb ik ook niet het idee dat mijn generatie ze aan het inhalen is.

Waarin staan O’Sullivan, Trump en Higgins verder?

Brecel: Regelmaat. Er zijn honderd snookerspelers die hun niveau kunnen halen, maar niet match na match.

Zhao Xintong lijkt de nieuwe superster. Er wordt al lang gezegd dat de Chinezen vroeg of laat het snooker zullen domineren, maar dat is tot nu toe niet uitgekomen.

Brecel: Ik heb die voorspellingen nooit gesnapt. Er zijn veel Chinese profs, maar China telt maar een viertal echte toppers. De anderen zijn goed, maar niet uitzonderlijk. Dat Zhao een grote ging worden, zag ik tien jaar geleden al. Hij was 14 toen hij in een exhibitie de vloer aanveegde met de beste Britse spelers. Een supertalent zoals er maar om de zoveel tijd één opstaat.

De laatste vijf grote toernooien werden gewonnen door een Chinees, een Australiër, een Iraniër, een Belg en de onvermijdelijke Ronnie O’Sullivan. Zijn de Britten hun dominantie kwijt?

Brecel: In de ranglijst maken de Engelsen, de Schotten en de Welshmen nog altijd de dienst uit, maar er duiken almaar meer niet-Britten op van wie niemand schrikt als ze zwaar uitpakken. Ik heb niets tegen Groot-Brittannië, maar ik supporter altijd voor de buitenstaanders, die vaak een boeiende achtergrond hebben. Zoals Hossein Vafaei, de Iraanse snookerspeler die het Shoot Out-toernooi won. In Iran moest hij vechten om te kunnen snookeren, en door visumproblemen kende hij doffe ellende in zijn eerste jaren als prof. Ik herinner me een toernooi in China waar hij na een bureaucratische lijdensweg het land in mocht – maar nét te laat kwam voor zijn eerste match.

Over te laat komen gesproken: klopt het dat u bij het UK Championship vastzat op de wc en bijna de kwartfinale miste?

Brecel: Blijkbaar heeft mijn vriendin het een en ander verklapt. ( lacht) Ik ging nog gauw naar de wc voor ik naar de snookerzaal zou vertrekken. Het slot blokkeerde. Ik ga niet gauw over de rooie, maar toen flipte ik wel even. Te laat komen voor zo’n belangrijke match is al erg, maar als dan ook nog de reden waarom uitkomt… 25 minuten voor de break kreeg ik de deur open. Het was koersen om op tijd aan de tafel te raken.

U lijdt aan hyperventilatie. Hoe hebt u dat onder controle gekregen?

Brecel: Dat is een lange lijdensweg geweest. Ik ging naar de psycholoog en nam pillen, maar het hielp allemaal weinig. Eigenlijk ben ik er op pure wilskracht vanaf geraakt. Ik ben letterlijk voor de spiegel gaan staan en heb mezelf beloofd dat het gedaan moest zijn. Hyperventilatie is paniek die zich overzet op je ademhaling. Je voelt emoties die je niet onder controle hebt. Een deel van de oplossing is aanvaarden dat niet alles onder controle te krijgen is. En dat het geen zoden aan de dijk zet om je zorgen te maken. Wat ik ook voel, ik accepteer het. Soms komt het weer op, maar ik weet nu wat het is en dat ik het kan overwinnen.

Wie last heeft van hyperventilatie, moet stress of spanning vermijden. Moeilijk voor een snookerspeler.

Brecel: Ja, maar je kunt wel proberen om het je minder van de wijs te laten brengen. Niet elke gemiste bal is een ramp en je hoeft je niet ellendig te voelen als je een keer verliest. Vandaag heb ik het gevoel dat ik het onder controle heb, maar als ik terugkijk op de laatste seizoenen, dan presteerde ik enkel in periodes waarin ik minder hyperventileerde. Want dan voelde ik me vrij. Hyperventilatie beheerste mijn leven. Ik wilde mij vóór alles weer gezond voelen. Snooker kwam op de tweede plaats.

Ik heb een of twee keer in een interview iets gezegd over hyperventilatie, en nu word ik er bijna dagelijks over aangesproken. Heel veel mensen kampen ermee. Ik heb geluk gehad. Er zijn er die er een leven lang in blijven hangen.

Waarom hebt u er vroeger nooit over gepraat? Het verklaart mede waarom het sportief soms minder liep.

Brecel: Als je niet presteert, klinkt alles als een goedkoop excuus. Ik had ook het idee dat ik het, door het hardop te zeggen, alleen maar gewichtiger zou maken. Hoewel het echt een probleem was, ik verloor er belangrijke matchen door. Op het WK van 2017 stond ik na de eerste sessie 7-1 voor tegen Marco Fu. De volgende ochtend kreeg ik veel last. Ik zei tegen mijn pa dat het nog heel moeilijk zou worden, wat je met zo’n voorsprong niet zou verwachten. Fu won met 10-9.

Waarom was uw verlies op het WK één jaar later, tegen Ricky Walden, een keerpunt?

Brecel: Ik bakte er niks van tegen Walden en om een of andere reden werd ik daar juist die dag erg ongelukkig van. Ik had het gevoel dat ik mijn topniveau niet haalde en dat mijn carrière nergens heenging. Ik had mezelf teleurgesteld, het moest anders. Voordien waren er dagen dat ik geen zin had om te trainen en dat dus ook niet deed, maar sinds dat WK is dat voorbij. Ik sta elke dag aan de snookertafel. En met plezier, het is geen karwei.

Er is een tijd geweest dat ik tevreden was met een plek in de top 30. Je leidt een mooi leven, en maakt je niet te moe. Maar om echt het beste uit mezelf te halen, moest ik ambitieuzer worden.

Bent u meer gaan trainen of minder? Bij concentratiesporten is het de trend om minder te trainen, om scherp te blijven voor de match zelf.

Brecel: Dat herken ik. Veel snookerspelers trainen zich kapot, maar presteren niet wanneer het telt. Ik wil elke dag aan tafel staan, maar daarom niet per se veel uren kloppen, want dan bot je af. Ik ben zo’n zes uur per dag bezig met mijn sport, maar dat gaat niet alleen om snookeren. Er is ook conditietraining bij, lopen vooral. Ik voel het verschil. Ik slaap veel beter en heb meer energie.

Snooker is geen fysieke sport, maar dag in, dag uit aan die tafel staan is wel belastend, onderschat dat niet. Ik werk nu hard aan mijn schouder, een fysiek probleem dat al een tijd aansleept. Mijn schouder wordt geregeld stijf, wat lastig is bij het mikken. Mogelijk sta ik licht uit balans wanneer ik verre shots neem.

Of het is stress. Er krijgen wel meer mensen een stijve nek of schouder wanneer ze onder stress staan.

Brecel: Dat zou zeker kunnen. Ik heb er in ieder geval meer last van wanneer ik vermoeid ben, of lange tijd onder druk sta. Een betere conditie zou sowieso moeten helpen.

Op Sporza zei u na de winst op de Scottish Open blij te zijn dat u ‘niet langer de stempel van eeuwig talent hoefde te dragen’. Wat woog het zwaarst: de verwachtingen van de buitenwereld of die van uzelf?

Brecel: Overal waar ik kwam, spraken mensen me erover aan: ‘Waarom win je niet, Luca?’ ‘Wat is er mis?’ Er hing een soort negativiteit rond mij, en sinds mijn goeie periode eind vorig jaar is die opgetrokken. Ik ging er niet onder gebukt, maar er is wel wat druk van me af gevallen.

Dat de buitenwereld het te min vond, was onterecht. Vaak verloor ik met 4-3 van Trump of Selby, die dan later het toernooi wonnen. Ik heb nooit aan mezelf getwijfeld, maar het is niet makkelijk om jezelf te blijven oppeppen als je telkens de beloning mist.

U bent van nature een aanvaller. In wedstrijden lijkt u te vechten tegen uw eigen temperament.

Brecel: Ik heb me voorgenomen om niks meer weg te geven. Dat is een mentale opoffering die je niet moet onderschatten. Je ziet kleine kansen, maar je neemt ze niet, om de ander niet te laten profiteren. Ik heb me daar echt toe moeten dwingen. Maar het levert op.

Iedereen die ooit een keu heeft vastgehouden weet hoezeer snooker kan frustreren. Soms gaat zelfs de makkelijkste bal er niet in.

Brecel: Mij moet je het niet zeggen. ( lacht) Als je kunt accepteren dat missen menselijk is, sta je al een stap verder. Zet het uit je hoofd en kijk naar het volgende shot. Er zijn dagen waarop dat moeilijker gaat, er zijn dagen waarop ik alles kan relativeren. Ook dat is menselijk.

Staan de sponsors in de rij nu u zo veel succes behaalt?

Brecel: Als je in de belangstelling staat, komt dat vanzelf. Ik denk dat het ook te maken heeft met een beter imago. Het gevoel leefde dat die Luca Brecel er niet genoeg voor deed. Ik heb nu getoond dat ik er honderd procent voor ga. Maar er is nog plaats op mijn hemd. Geïnteresseerde sponsors mogen contact opnemen.

Tot slot: wint u dit jaar eindelijk een match op het WK?

Brecel: Dat moet ervan komen, dan is dat gat op mijn erelijst ook weer gevuld. Ik ben blij dat ik waarschijnlijk geplaatst ben voor de hoofdtabel: dat scheelt al drie voorrondematchen. Als ik fysiek top ben en geniet van mijn snooker, dan zal het vroeg of laat wel eens prijs zijn op het wereldkampioenschap.