Energieakkoord: korting op energiefactuur van gemiddeld 300 euro, prijsverlaging aan pomp al dit weekend

De regering-De Croo heeft een akkoord bereikt over de aanpak van de hoge energieprijzen. De federale oppositiepartijen zijn niet te spreken over de maatregelen. ‘Een pleister op een houten been.’

Wat is er beslist?

• Er komt zowel voor elektriciteit als voor gas een tijdelijke btw-verlaging naar 6 procent. Die verlaging loopt tot eind september. Begin september komt er een evaluatie. Voor elektriciteit was er eerder al afgesproken om de btw tijdelijk naar 6 procent te brengen. De periode voor die verlaging wordt nu verlengd van eind juni naar eind september.

• Voor gebruikers van mazout komt er een tegemoetkoming in de vorm van een cheque van 200 euro.

• Aan de pomp gaan de accijnzen voor diesel en benzine omlaag met 0,175 euro per liter, of omgerekend 10 euro op een tank van 60 liter. Daar komt er midden juni een evaluatie en bij een prijs van 1,7 euro per liter treedt het cliquetsysteem in werking.

• Daarnaast wordt ook het brede sociaal tarief verlengd tot 30 september.

• De mogelijkheid van tijdelijke werkloosheid wordt verlengd tot eind juni. Dat stelsel zal vanaf 1 april kunnen ingevoerd worden ‘voor overmacht ingevolge de oorlog in Oekraïne’.

• Een geplande prijsverhoging door de NMBS van de vervoertickets vanaf juli met 4,5 procent gaat niet door. De spoorwegmaatschappij wou de prijzen optrekken om zo de eigen energiekosten deels door te kunnen rekenen. ‘Via een neutralisering van de tariefverhoging die NMBS plande voor de maand juli, zorgt de regering dat iedereen mobiel kan zijn en ook kan kiezen voor de meest milieuvriendelijke oplossing, de trein. De regering betaalt de prijsverhoging in plaats van de reizigers. Iedereen moet zich duurzaam en betaalbaar kunnen verplaatsen. De trein is meer dan ooit de oplossing voor groene en goedkope mobiliteit en dat moet zo blijven’, aldus minister van Mobiliteit Georges Gilkinet.

Hoeveel bespaart u op uw energiefactuur?

Op de energiefactuur van een gemiddeld gezin betekent de verlaging van de btw op elektriciteit en aardgas een korting van naar schatting 205 euro op jaarbasis. Inclusief de verwarmingspremie komt de besparing voor de gezinnen neer op 300 euro per jaar. Voor wie verwarmt met stookolie komt er een korting op de jaarfactuur van 200 euro.

Gezinnen die in aanmerking komen voor het sociaal tarief zullen op die manier 2.230 euro op een jaar tijd hebben uitgespaard.

Wat kosten de maatregelen?

Het pakket maatregelen heeft een totale kostprijs van 1,3 miljard euro, een kostprijs die grotendeels (voor 1,08 miljard euro) gefinancierd wordt door de meerinkomsten als gevolg van de hoge energieprijzen. Het nieuwe pakket maatregelen komt bovenop de 1,1 miljard die al in februari werd beslist.

Specifiek wordt de NMBS door de regering voor 13 miljoen euro gecompenseerd voor het niet doorvoeren van de prijsverhoging.

Wanneer gaan de maatregelen in?

Het is de bedoeling dat diesel en benzine aan de pomp al dit weekend goedkoper worden. De regering doet er alles aan om dat tegen dit weekend in orde te brengen, aldus minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V)

Het doorvoeren van een btw-verlaging op gas in de energiefacturen van de consument zal echter een zekere tijd nodig hebben, zegt de topman van de federatie van energiebedrijven Febeg, Marc Van den Bosch. Ook voor elektriciteit stelde het probleem zich: de regering wou die in februari besliste korting al in maart in de factuur, maar dat was volgens Febeg onmogelijk. Intussen is duidelijk dat de lagere btw vanaf april in de voorschotfacturen wordt verrekend. Ook voor maart komt er een voordeel, maar dan via de eindafrekening. Hoe snel de gezinnen de vruchten zullen kunnen plukken van de btw-verlaging op gas, is dus voorlopig nog onduidelijk.

‘Te laat en onvoldoende’ (N-VA en Vlaams Belang)

Volgens de federale oppositiepartijen komt het energieakkoord te laat en is het onvoldoende. ‘Opnieuw lezen we een reeks van maatregelen die niet alleen een minimale impact hebben op de energiefactuur, maar ook rijkelijk te laat komen’, reageren N-VA-Kamerleden Bert Wollants en Joy Donné. Die laken dat ‘door het getreuzel en gekibbel van de regering-De Croo de btw-verlaging van 6% er net komt wanneer de winter op zijn einde loopt en de grootste kosten al gemaakt zijn’. Volgens N-VA zou het op basis van de hoogste boordtabel van de CREG van mei tot september gaan over een voordeel van 55,5 euro.

‘Een pleister op een houten been’, zegt ook Vlaams Belang dinsdag. ‘Alweer slaagt deze paars-groene regering er niet in om structureel te hervormen’, luidt het. ‘Terwijl in Nederland er vorig jaar al ingrijpende maatregelen zijn getroffen, wacht men hier tot de lente en de zomer om wat te doen aan de wurgende energieprijzen, en het ‘doen’ eindigt direct ook daarmee.’ Ook de inspanningen rond de pompprijzen vindt Vlaams Belang ‘veel te minimaal: de prijzen zijn boven 2,20 euro geschoten, waarvan de helft naar de staat gaat. Die staat geeft daar nu 17 cent van terug: ‘peanuts’.’

Werkgevers: goede eerste stap, maar nog meer nodig

Het VBO dringt aan op duidelijkheid over de toekomstige energiemix en op maatregelen om te vermijden dat de hoge energiefactuur een loonprijsspiraal op gang zet. Unizo van zijn kant wil graag concrete maatregelen die de energiefactuur voor bedrijven zouden doen dalen. Heel wat ondernemingen dreigen anders in de problemen te komen, waarschuwt de ondernemersorganisatie. ‘De maatregelen die de regering heeft angekondigd zijn vooral gericht op gezinnen’, luidt het, ‘we missen concrete maatregelen om de energiefactuur voor ondernemers te drukken’. Unizo wijst erop dat sommige bedrijven zoals supermarkten hun energiefactuur zien stijgen van 4.000 euro naar bijvoorbeeld 12.000 euro of meer per maand. De regering heeft aan de Nationale Bank gevraagd om de gevolgen van de stijgende energie- en grondstoffenprijzen verder te onderzoeken alvorens maatregelen voor ondernemingen te nemen.

BBL wil langetermijnmaatregelen

Bond Beter Leefmilieu betreurt dat de federale regering vooral gekozen heeft voor maatregelen op korte termijn. ‘De federale regering moet nu snel met structureel klimaatbeleid op de proppen komen om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen’, zo reageert de milieuorganisatie dinsdag.

‘Dat kan door een taxshift die elektrisch rijden en verwarmen via een warmtepomp de meest rendabele oplossing maakt, en die inzet op het spoor’, zo klinkt het. Voor BBL betekent dit onder meer dat de gunstige regeling van bedrijfswagens en tankkaarten wordt uitgefaseerd. ‘Betaal mensen in loon, niet in auto’s en brandstof’, zo klinkt het.

Daarnaast moet ook het spoorbeleid worden hervormd, om te komen tot een aanbodgerichte dienstverlening die in elk station treinen om het halfuur garandeert en met een verlaging van de ticketprijs. Aanvullend is er ook structureel beleid nodig dat energiearmoede aanpakt. Dat kan bijvoorbeeld door het sociaal energietarief te verankeren, zegt BBL.

Energiespecialist: ‘Onder normale omstandigheden moeten we iets als dit niet doen’

Alle pijlen wijzen in dezelfde richting: we moeten ons loskoppelen van fossiele energie. De maatregelen die zijn toegelicht door de federale regering, ondersteunen die omslag onvoldoende, aldus energiespecialist Johan Albrecht (Universiteit Gent & Itinera). ‘Onder normale omstandigheden moeten we iets als dit niet doen. Maar dit zijn geen normale omstandigheden. Een groot deel van de bevolking kreunt onder zéér hoge energiefacturen. Er is een maatschappelijke urgentie.’

‘Wie de financiële middelen heeft om zijn woning energetisch aan te pakken, moet dat nu écht doen. Het heeft weinig zin om de komende jaren de kat uit de boom te kijken.’ Volgens Albrecht zullen gas- en elektriciteit op de internationale markt niet snel goedkoper worden. ‘Niemand heeft een glazen bol over de prijsontwikkeling’, zegt hij. ‘Maar stel dat er een oplossing komt voor het militair conflict de komende maanden. De prijzen zullen de dag nadien niet halveren. Ze zullen volgens waarnemers nog lange tijd op een zeer hoog niveau blijven. Omdat er erg veel onzekerheid is.’

Albrecht wijst ook op de rem die de maatregelen kunnen hebben op de stijgende inflatie. Een onderbelicht effect, klinkt het. ‘De inflatie is in februari opgelopen tot 8,04 procent. Dat is extreem hoog. De stijging van de energieprijzen zorgt voor 5 procentpunten van de totale inflatie. Alle maatregelen die vandaag worden genomen, zoals lagere btw op gas en energiekortingen, gaan die inflatie een beetje kunnen afremmen’, klinkt het.