‘In de komende weken overstappen naar een vast energiecontract is een goed idee’, zegt energie-expert Joannes Laveyne (UGent). ‘Maar check vooraf wel de tariefkaart op je contract, zodat je kunt zien wanneer de prijzen zijn berekend.’
In de eerste maanden van het jaar piekten de energieprijzen op het hoogste niveau sinds twee jaar, nu zijn ze sinds enkele weken stevig aan het dalen. Energie-expert Joannes Laveyne hield deze week ook even zijn eigen energiecontract tegen het licht. Hij legt uit wat er aan de hand is, en raadt consumenten die houden van zekerheid aan om uit te kijken naar een vast contract.
Joannes Laveyne: Vooral de gasprijs, die weliswaar mee de elektriciteitsprijzen bepaalt, is sterk gedaald. Begin dit jaar was er onrust omdat de gasvoorraden in Europa lager stonden dan de voorbije jaren. Ook de winter was wat strenger, en dus was er bezorgdheid of die lagere voorraden zouden volstaan. We zitten nu eenmaal in een krappe markt, waarin marktsentiment heel bepalend is voor de prijzen. Als er angst leeft voor tekorten, zullen er altijd wel gasinkopers zijn die wat meer willen betalen. Waardoor de prijs begint op te lopen.
Waarom is die stijgende trend in korte tijd gekeerd?
Laveyne: Als het gaat over elektriciteit: we hebben een enorm zonnig voorjaar gehad, qua zonne-energie een van de beste jaren tot dusver. Daardoor komt er heel veel goedkope energie van de zonnepanelen op de markt en dat drukt de prijs. Daarnaast is dus ook de gasprijs sterk gedaald. Dat is eigenlijk minder goed nieuws, want dat komt vooral omdat de markt minder gasverbruik verwacht, met name in de industrie.
De daling van de gasprijs anticipeert een verwachte vertraging van de economie?
Laveyne: Inderdaad. Er is de vrees voor een industriële recessie, een laat neveneffect van de energiecrisis twee jaar geleden. Maar er is ook de chaos en onzekerheid door de Amerikaanse invoerheffingen. Door die combinatie staan de gas- en elektriciteitsprijzen vandaag vrij laag.
En daar kunnen consumenten hun voordeel mee doen?
Laveyne: Zeker. Als je een variabel contract hebt, passen de prijzen zich automatisch aan veranderende marktomstandigheden aan. Maar als je een vast contract hebt, kan het de moeite lonen om het te wijzigen. Of misschien is het interessant om van een variabel naar een vast contract over te stappen.
Kijk wel goed na wanneer de tarieven het laatst zijn aangepast, en opnieuw worden berekend. De meeste vaste contracten passen de prijzen slechts om de drie maanden aan. Dat betekent dat er bij veel leveranciers pas eind juni, begin juli een nieuwe tariefformule komt waarin de dalende prijzen helemaal zijn verrekend. Een aantal leveranciers past de prijzen maandelijks aan.
‘Verwacht wordt dat de gasprijzen nog tot zeker eind dit jaar stabiel blijven of zelfs lichtjes zullen dalen. Maar dat zijn verwachtingen, géén voorspellingen.’
Je kunt dat allemaal zien op de zogenaamde tariefkaart. Je gaat naar de website van een leverancier, klikt op een contract, en daar zoek je op de tariefkaart de datum waarop de prijzen zijn vastgelegd.
Maar u raadt dus wel aan om in de komende weken voor een contract met vaste tarieven te kiezen?
Laveyne: Ik heb deze ochtend nog eens gekeken, ook naar mijn eigen energiecontract. Voor een klassiek verbruik is een variabel contract vandaag nog iets interessanter, omdat de prijzen daar automatisch de marktprijzen volgen, en er volgens de huidige vooruitzichten een langere periode van lagere prijzen aankomt. Een vast contract is nog altijd duurder, omdat de meeste leveranciers bij vaste contracten hogere vaste kosten aanrekenen. Maar als je graag zekerheid wilt, zijn de komende weken een goed moment om uit te kijken naar een vast contract. Dan kun je die lagere prijzen als het ware vastklikken voor zeker een jaar, en je indekken voor mogelijke prijsstijgingen in de winter.
Over welke termijnen gaat het, als u zegt dat de lagere energieprijzen nog wel even zullen blijven?
Laveyne: Als je kijkt naar de langetermijnmarkt: die verwacht dat de gasprijzen nog tot zeker eind dit jaar stabiel blijven of zelfs lichtjes zullen dalen. Maar dat zijn verwachtingen, géén voorspellingen. Het marktsentiment staat vandaag op lage gasprijzen. Op de elektriciteitsmarkt zijn de verwachtingen nog meer uitgesproken: daar verwacht de markt ook heel volgend jaar lagere prijzen. Maar zo’n sentiment kan snel omslaan. Stel dat de industrie weer wat aantrekt, dan krijg je zo de omgekeerde beweging.
Het lijkt een supernerveuze markt, die energiemarkt?
Laveyne: Zeker, en dat maakt het lastig om voorspellingen te doen. De energieprijzen zijn veel volatieler dan vroeger. Dat komt ook omdat we voor onze gasimport nu vooral op lpg of vloeibaar aardgas zijn aangewezen, dat per schip moet komen en waarvan de prijs sterk kan variëren. We hebben niet meer het voorspelbare pijplijngas uit Rusland. Als je je tegen die volatiliteit wilt beschermen, is het een goed idee om de komende maanden te kiezen voor een vast contract.
Het plan van Europa om tegen eind 2027 helemaal van het Russische gas af te gaan, duwt de prijzen dan toch niet de hoogte in?
Laveyne: Nee, voorlopig is de impact daarvan beperkt. Ook omdat het aandeel van het Russische gas in Europa nog maar 10 procent van het totale verbruik is. De onzekerheid over het industriële gasverbruik en de economische terugval is veel bepalender voor de prijzen.
Tot slot: u sprak over een topvoorjaar voor zonne-energie. Daardoor gaan de elektriciteitsprijzen de laatste maanden steeds vaker onder nul. Heeft dat gevolgen voor de factuur van de gemiddelde consument? Of loont het alleen voor mensen met een zogenaamd dynamisch contract, met tarieven die bijna instant de spotmarktprijzen voor gas en elektriciteit volgen?
Laveyne: Mensen met dynamische contracten profiteren er natuurlijk het meest van, zeker als ze hun verbruik maximaal kunnen verschuiven naar de momenten waarop de prijs onder nul daalt. Maar er is ook een beperkt effect op de variabele en vaste contracten. Die contracten volgen het gemiddelde van de groothandelsprijzen, en negatieve prijzen drukken ook de groothandelsprijs wat.
‘Vooral mensen met een elektrische auto en een warmtepomp zijn gebaat bij een dynamisch contract.’
We zien dat steeds meer leveranciers bij hun variabele of vaste contracten beginnen te experimenteren, bijvoorbeeld met happy hours in het weekend: uren waar je minder, of soms zelfs niets betaalt voor je elektriciteit. Voorlopig nog op kleine schaal, maar dit is zeker een blijvertje. De overvloed van zonne-energie en als gevolg daarvan, de negatieve elektriciteitsprijzen, stromen dus steeds meer door naar consumenten met klassieke contracten. En die voordelen gaan alleen maar toenemen.
Moeten we met z’n allen aan een dynamisch contract?
Laveyne: Dat nu ook weer niet. Vooral mensen met een elektrische auto en een warmtepomp zijn gebaat bij een dynamisch contract. Overigens heeft slechts 0,4 procent van de Vlamingen op dit moment zo’n contract. Vlaamse consumenten houden van zekerheid.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier