De politiek heeft opnieuw de kans om – net als in de ons omringende landen – patiënten met een psychiatrische problematiek een plaats te geven op de prioritaire vaccinatielijst, schrijven Kirsten Catthoor, Maarten Van Den Bossche en Kris Van den Broeck van de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie. ‘Deze patiënten hebben daar recht op. Marc Van Ranst vindt dat ook.’
Afgelopen week werd de lijst bekendgemaakt van aandoeningen die mensen prioriteit geven bij het krijgen van een vaccin tegen covid-19. Eén groep van aandoeningen blinkt uit in afwezigheid.
Neen, het gaat niet om een zeldzame groep van aandoeningen. En neen, het gaat ook niet over aandoeningen die het risico op het oplopen van covid-19 en het risico om eraan te overlijden, slechts beperkt verhogen. We hebben het over mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen.
Er wordt geschat dat ongeveer 1 op 60 burgers aan een dergelijke aandoening lijdt: schizofrenie, bipolaire stoornis, zeer ernstige depressie. Enkele dagen geleden bleek uit een grote Amerikaanse bevolkingsstudie nog dat schizofrenie of andere chronisch psychotische stoornissen als de tweede belangrijkste risicofactor voor overlijden aan covid-19 kunnen beschouwd worden, na leeftijd.
Om die reden pleiten psychiaters al een hele tijd voor het opnemen van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening op de lijst van prioritair te vaccineren burgers. Om die reden ook heeft de alom gerespecteerde vaccinatiecommissie (STIKO) van het Duitse Robert Koch Instituut aanbevolen deze burgers in te enten samen met de groep 70-75 jarigen.
Ze worden daarmee op hetzelfde risiconiveau ingeschat als transplantatiepatiënten of mensen met een actieve oncologische problematiek. Nederland heeft ook al eerder beslist dit te doen voor opgenomen patiënten met een psychiatrische problematiek. In het Verenigd Koninkrijk gaat ook de ambulante groep mee in het prioritaire vaccinatiebad.
Eén groep blinkt uit in afwezigheid op prioritaire vaccinatielijst: psychiatrische patiënten.
Mensen met een ernstige psychiatrische aandoening hebben te kampen met een aandoening die vaak al op jonge leeftijd de kop opsteekt en hun kwaliteit van leven aanzienlijk bemoeilijkt. Ze lopen een verhoogde kans op diabetes, hoge bloeddruk en andere chronische lichamelijke problemen, maar ook op bepaalde vormen van kanker. De geneesmiddelen die ze onvermijdelijk moeten innemen, geven schadelijke bijwerkingen. Ze krijgen minder onderzoeken voorgeschreven, minder advies voor preventie, minder medische voorlichting en opvolging.
Vaak zijn deze patiënten niet assertief genoeg om voor hun recht op gezondheid op te komen. Door verwardheid hebben ze het moeilijk om de veiligheidsmaatregelen te begrijpen en toe te passen.
Patiënten met een ernstige psychiatrische problematiek hebben een leeftijdsverwachting die 15-20 jaar lager ligt dan die van medeburgers. Als een andere groep kwetsbare personen maar zonder gestigmatiseerde achtergrond – zoals mensen met een fysieke beperking – dezelfde zorgwekkende sterftecijfers zou vertonen, dan werden daar ongetwijfeld parlementaire vragen over gesteld. Bij de doelgroep psychiatrisch kwetsbare mensen passeert dit geruisloos.
Het is ontstellend om vast te stellen dat deze personen niet alleen maatschappelijk, maar ook medisch tekort worden gedaan.
Als een andere groep kwetsbare personen maar zonder gestigmatiseerde achtergrond dezelfde zorgwekkende sterftecijfers zou vertonen, dan werden daar ongetwijfeld parlementaire vragen over gesteld.
Omdat het aflijnen van risicogroepen de politiek wel bezig houdt en omdat er zaterdag een interministeriële conferentie gezondheidzorg plaats vindt, willen we nogmaals pleiten om de kwetsbare groep van mensen met een ernstige psychiatrische aandoening bij de prioritaire groepen te includeren.
De voorbije week benadrukte Vlaams minister van Gezondheid Wouter Beke (CD&V) expliciet dat personen met het syndroom van Down met voorrang gevaccineerd zullen worden. Het kabinet van federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (SP.A) liet weten dat patiënten met verschillende vormen van dementie en chronische neurologische aandoeningen zoals Parkinson ook vooraan in de rij mogen plaatsnemen bij vaccinatie. Waarom dan de discriminerende uitzondering maken om dit voor psychiatrische patiënten niet te doen?
Al te vaak worden zij in onze maatschappij vergeten, al te vaak worden zij te kort gedaan. Het pleidooi van Marc De Hert en collega’s in het topvakblad The Lancet Psychiatry om patiënten met een ernstige psychiatrische problematiek ook prioritair te vaccineren, viel gelukkig niet bij iedereen in dovemansoren.
Marc Van Ranst liet op de sociale media weten het helemaal eens te zijn met het voorstel om burgers met een ernstige psychiatrische aandoening in de prioritaire vaccinatiegroep op te nemen. Hij komt uit onverdachte hoek, niet als GGZ-hulpverlener maar als ernstig viroloog die nooit verlegen zit voor een duidelijke stellingname. Hij weet als geen ander wat de risico’s zijn van het virus, en welke gevaren dit met zich mee brengt voor risicopatiënten. Alle risicopatiënten.
Kirsten Catthoor, Maarten Van Den Bossche en Kris Van den Broeck namens de Vlaamse Vereniging voor Psychiatrie
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier