Detachering: ‘Doet een golf aan Turkse werknemers de ogen van onze Europese leiders opengaan?’

‘De regels rond detachering en sociale zekerheid zijn dringend aan herziening toe’, schrijft Wouter Raskin (N-VA). ‘Waar onze eigen werknemers en bedrijven vandaag reeds kreunen onder de concurrentie vanuit het buitenland en onze sociale zekerheid zwaar onder druk staat, zal de opheffing van de visumplicht voor 80 miljoen Turken het probleem alleen maar groter maken.’

Uit cijfers van staatssecretaris Bart Tommelein blijkt dat er de voorbije jaren massaal banen verloren zijn gegaan in sectoren zoals de bouw, transport, schoonmaak en IT. De oorzaak? De explosieve toename van het aantal detacheringen naar ons land. Via detachering kunnen buitenlandse werknemers tijdelijk in België komen werken.

Ze moeten dan wel onze loon- en arbeidsvoorwaarden naleven, maar sociale bijdragen mogen ze gedurende twee jaar blijven betalen in hun land van herkomst. Vaak liggen die bijdragen een stuk lager dan in België, waardoor gedetacheerde werknemers doorgaans een stuk goedkoper zijn dan hun Belgische collega’s.

Anderhalf miljard euro

Dat ons sociaal stelsel hierdoor onder zware druk komt te staan, is zonneklaar. Via het Limosa-systeem moeten werkgevers melden dat zij een werknemer naar België detacheren. In 2014 werden zo maar liefst 460.000 aangiftes gedaan, bijna een verdubbeling ten opzichte van 2010. Daarbovenop komen nog eens meer dan 70.000 aangiftes voor zelfstandigen. Volgens een recente raming van de sociale inspectie gaan er achter dat eerste cijfer zo’n 120.000 werknemers schuil. Al deze werknemers betalen geen sociale bijdragen in ons land.

Maar het wordt pas echt hallucinant wanneer je nagaat hoeveel onze schatkist jaarlijks misloopt door het buitensporig gebruik van de techniek van detachering. Als je bijvoorbeeld vertrekt van 100.000 werknemers – uitgedrukt in voltijdse equivalenten – die elk tegen een mediumloon in ons land aan de slag zijn, kom je uit bij het torenhoge bedrag van 1,5 miljard euro.

Die berekening houdt overigens nog geen rekening met de gederfde belastinginkomsten, noch met de indirecte effecten van de concurrentie uit het buitenland. Zo nemen gedetacheerde werknemers soms de plaats in van hun Belgische collega’s. Als die vervolgens in de werkloosheid verzeilen, komt er een extra kost bij voor onze sociale zekerheid.

Detachering beperken in de tijd

Een inkorting van de maximale duurtijd van detachering tot 3 maanden per jaar biedt mogelijk een oplossing. Het aantal detacheringen om louter financiële overwegingen neemt dan zonder twijfel een duik. Daar staat tegenover dat kunde en expertise veel sterker zullen doorwegen bij de beslissing om buitenlandse arbeidskrachten aan te trekken. En dat maakt een wereld van verschil. Door het wegwerken van deze oneerlijke concurrentie verlichten we de immense druk op onze sociale zekerheid.

Pogingen om grondig te sleutelen aan de Europese regels – daterend uit 1996, toen de Europese Unie bestond uit 15 lidstaten – lijken bij voorbaat gedoemd om te mislukken. Het spreekt immers voor zich dat de (voornamelijk Oost-Europese) landen die het gros van de gedetacheerde werknemers uitsturen, weinig geneigd zijn om de huidige situatie te veranderen. Op dit moment genieten zij immers van de lusten van het vrij verkeer, zonder ook de lasten te dragen. Het kan dan ook geen verrassing genoemd worden dat het Mobility Package van eurocommissaris Marianne Thyssen geen fundamentele hervormingen bevat.

De deal met Turkije

Ondertussen wordt Europa geconfronteerd met een nooit geziene stroom van vluchtelingen uit het Midden-Oosten. Om deze stroom onder controle te houden, werd na lange onderhandelingen een akkoord gesloten met Turkije. Voortaan zullen alle migranten die de oversteek naar Griekenland wagen, teruggebracht worden naar Turkije. Maar voor elke heropname van een Syrische vluchteling zullen de Europese lidstaten een andere Syrische vluchteling in Europa hervestigen.

In ruil voor haar medewerking krijgt Turkije niet alleen flink wat geld (6 miljard euro), maar zullen ook de onderhandelingen over een toetreding tot de Europese Unie heropgestart worden. Tegen eind juni zou bovendien de visumplicht voor Turkse onderdanen verdwijnen, op voorwaarde dat het land een aantal belangrijke criteria vervult. Maar van de lijst van 72 criteria kan Turkije er vandaag amper 19 afvinken. Toch eist president Erdogan dat zijn burgers vanaf juni zonder restricties naar Europa mogen reizen.

Vrij verkeer voor Turken

De afschaffing van de visumplicht is niet zonder gevaren. Staatssecretaris

Theo Francken

waarschuwde al voor een toevloed aan Koerdische asielzoekers. Maar ook de gevolgen voor onze arbeidsmarkt zijn mogelijk verstrekkend. Wanneer de visumplicht straks wordt afgeschaft, zullen nieuwe Turkse werkkrachten snel hun weg naar ons land vinden. Het is niet ondenkbaar dat Erdogan dezelfde voorwaarden zal eisen voor zijn Turkse werknemers als voor andere buitenlandse werknemers binnen de EU: het naleven van de loon- en arbeidsvoorwaarden van het werkland, maar het betalen van sociale bijdragen in het thuisland.

Waar onze eigen werknemers en bedrijven vandaag reeds kreunen onder de concurrentie vanuit het buitenland en onze sociale zekerheid zwaar onder druk staat, zal de opheffing van de visumplicht voor 80 miljoen Turken het probleem alleen maar groter maken. De regels rond detachering en sociale zekerheid zijn dringend aan herziening toe. Misschien kan het vooruitzicht van een golf aan Turkse werknemers eindelijk de ogen van onze Europese leiders doen opengaan?