‘De filmpjes van Bouchez brengen perfect in beeld hoe hij politiek bedrijft: doen alsof’

De liberalen kunnen beslissen of er een nieuwe regering komt en welke dat wordt. Maar dan nog blijven er maar een dikke twee jaar over om echt te regeren.

Een filmpje van nauwelijks zes seconden dat MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez op 1 augustus op Twitter zette, zegt het allemaal. We zien de voorzitter achter zijn bureau een document ondertekenen, de camera neemt afstand en Bouchez mikt zijn pen precies in een beker die meters ver verwijderd staat. Wat een knappe kerel! Alleen, wie goed kijkt, ziet dat de voorzitter zijn pen net over de camera gooit, terwijl een medewerker op het juiste moment een soortgelijke pen in de beker laat vallen. Georges-Louis Bouchez verkoopt het zelf als een ‘GLB challenge’. Een paar dagen later volgde een nieuwe ‘GLB challenge’, waar hij met een vergelijkbare truc een boekje over zijn hoofd recht in een boekenkast mikt. Opnieuw fake. Beide filmpjes brengen perfect in beeld hoe de MR-voorzitter politiek bedrijft: doen alsof. Het heeft de voorbije maanden zijn geloofwaardigheid om zeep geholpen.

Zijn Vlaamse evenknie, Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert, postte op 1 augustus ook een filmpje op Twitter. Hij legt uit wat hij vindt van de nota waarover de N-VA en de PS het blijkbaar eens zijn en die de basis zou moeten vormen voor een nieuw regeerakkoord. De tekst bij het filmpje luidt: ‘Gezondheid en jobs beschermen, ondernemers ondersteunen, geen extra belastingen en een beter werkend land: dat zijn nu de prioriteiten.’ Ook dat doet de wenkbrauwen fronsen. ‘Gezondheid beschermen’, bijvoorbeeld, klinkt vreemd uit de mond van de voorzitter van de partij die met Maggie De Block de minister van Volksgezondheid leverde. Een minister die tijdens de coronacrisis geen blijk gaf van daadkracht en vooral bijdroeg tot de chaos.

De boodschap van Lachaert dat er ‘geen extra belastingen’ mogen komen, klinkt ook wrang. Samen met de MR is de Open VLD de enige partij die sinds juli 1999 tot op de dag van vandaag onafgebroken deel uitmaakte van de federale regering. In die meer dan 20 jaar zat er altijd een liberaal op een ministerspost die met financiën of begroting te maken had. In die periode werden de belastingen in ons land niet alleen ingewikkelder, maar nam de belastingdruk ook meer toe dan elders. Gevolg is dat we, na Frankrijk, de grootste belastingdruk kennen van de OESO-industrielanden. Ook de personenbelasting ligt bij ons veel hoger dan het OESO-gemiddelde: alleen in Finland, Zweden en IJsland is die nóg hoger.

Gwendolyn Rutten, Lachaerts voorgangster, zei twee jaar geleden al in Humo: ‘Ons probleem is niet te weinig belastingen, maar te veel. Wij leven in een bijna communistisch land, met een overheidsbeslag van meer dan 50 procent en burgers die de helft moeten afgeven van wat ze verdienen.’ Een ontluisterende uitspraak van een voorzitster wier partij zo lang verantwoordelijk was en is voor dat beleid. Lachaerts boodschap van ‘geen extra belastingen’ is na het Open VLD-parcours even pijnlijk.

En dan wil Lachaert ook nog ‘een beter werkend land’. Hij vraagt dat nadat de liberalen veertien van de voorbije twintig jaar de premier geleverd hebben, met Guy Verhofstadt, Charles Michel en Sophie Wilmès. Daarmee geeft de kersverse Open VLD-voorzitter dus toe dat de liberalen er de voorbije decennia niets van bakten.

De sleutel voor het vormen van een nieuwe regering ligt al sinds de verkiezingen van mei 2019 bij de Open VLD en de MR: zij hebben eerder een paars-groene regering laten stranden, nu moeten ze beslissen of ze de N-VA, PS, SP.A, CD&V en het Cdh aan een meerderheid helpen. Daarbij hebben de getallen hun waarheid. Als de Open VLD alleen in zo’n regering zou stappen, zoals de N-VA wil, komt die uit op 81 à 83 zetels (afhankelijk van wat Jean-Marie Dedecker en Emir Kir doen) van de 150 zetels ‘en dan is een staatshervorming heel ver weg’, zoals Herman Matthijs (VUB, UGent) op Knack.be schreef. De Open VLD heeft zich tot nu toe vastgeklonken aan de MR en samen met de socialisten, christendemocraten en de N-VA is dat goed voor 95 tot 97 zetels. Dat brengt een tweederdemeerderheid in zicht en met wat hulp van de oppositie kunnen dan de bijzondere wetten worden gewijzigd die gevoelige institutionele en communautaire dossiers regelen.

Ondertussen sluipen de verkiezingen dichterbij. Want zelfs als dat alles niet uitdraait op vervroegde verkiezingen zullen we toch in mei 2024 naar de stembus moeten. Aangezien de campagne daarvoor al eind 2023 zal losbarsten, resten er nog maar een dikke twee jaar om serieus te regeren. Dat is niet eens een halve ambstermijn.