Vorig jaar besloot de regering-Michel 34 gevechtsvliegtuigen van het type F-35 aan te kopen. Kostprijs: 4 miljard euro. Uit een gelekt rapport blijkt nu dat de F-35 wegens de vele mankementen onbruikbaar is voor gevechtsmissies.
Het rapport over de F-35 dateert van vorig jaar en lekte uit via POGO (Project On Government Oversight), een onafhankelijke onderzoeksgroep in Washington die gemors met overheidsmiddelen onderzoekt. In nauwelijks 14 bladzijden geeft de Director Operational Test & Evaluation (DOT&E), die rechtstreeks rapporteert aan de minister van Defensie, een overzicht van de talloze mankementen van de F-35. ‘Onrustwekkend’, zegt onderzoeksjournalist Dan Grazier van POGO.
De ontwikkeling van de F-35 heeft intussen tien jaar vertraging opgelopen en kostte al 200 miljard dollar meer dan was begroot. Toch faalt het toestel in tests op cruciale punten, waardoor het niet voldoet aan de normen om ‘operationeel’ te worden.
Zo werd vastgesteld dat het toestel de duurzaamheidstests niet doorstaat. Het basisframe van de F-35 gaat scheurtjes en breuken vertonen. Daardoor kan het de door producent Lockheed Martin beloofde levensduur van 8000 vlieguren onmogelijk halen, schrijft Grazier.
Het computersysteem van de F-35 kan gemakkelijk worden gehackt.
Het computersysteem van de F-35 kan gemakkelijk worden gehackt. Bovendien zijn de data die het systeem verzamelt en opslaat onbetrouwbaar, wat kan leiden tot foute instructies voor de piloot. Het Alis-softwaresysteem heeft al 27 nieuwe versies gekregen en toch werkt het nog steeds niet naar behoren. Een en ander blijkt ook gewoon op Windows te draaien.
Eigen vuur
De F-35A, het type dat vanaf 2025 aan België zou worden geleverd, heeft nog een ander probleem: het boordwapen schiet allesbehalve precies. Als de piloot afgaat op de gegevens die op zijn helmvizier worden geprojecteerd, schiet het wapen vaak rechts van het doelwit. Dat kan uiteraard problemen opleveren in gevechtssituaties en verhoogt het risico dat bij luchtsteun niet de vijand maar de eigen grondtroepen worden geraakt.
Sinds het begin van de testfase werden al 941 mankementen bij de F-35 vastgesteld, stelt POGO. Een honderdtal behoren tot categorie I, wat inhoudt dat ze het leven van het eigen personeel in gevaar kunnen brengen.
Bovendien worden volgens POGO een aantal zaken nog verdoezeld in het rapport van DOT&E. Zo vermeldt het rapport niet meer – zoals in voorgaande jaarrapporten – hoeveel mankementen al dan niet zijn opgelost. Er staan ook geen cijfers meer in over de nieuwste en meest urgente problemen met het toestel. De operationaliteit van het toestel – fully mission capable rate in het militaire jargon – wordt samengevat in een percentage. Die indicator is voor verschillende F35-types in een jaar tijd gezakt van 23 procent naar 12,9 procent. Die ‘rate’ is nochtans de belangrijkste indicator dat het toestel klaar is voor gebruik.
Reserveonderdelen
Cijfers over hoeveel testtoestellen nu al echt luchtwaardig zijn, worden niet vrijgegeven. Het rapport meldt wel dat er een ‘gebrek aan reserveonderdelen’ is.
En hoewel overheidsinstelling DOT&E als toezichthouder onafhankelijk opereert, lijkt er toch ook gevaar voor belangenvermenging. Zo mocht fabrikant Lockheed Martin zelf een cruciale test uitvoeren.
Ondanks alles zou tegen eind dit jaar de productie van de hele F-35-vloot op kruissnelheid komen. Volgens POGO is dat wellicht onder druk van president Donald Trump, die niet langer wil opdraaien voor de almaar oplopende kosten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
