‘De deontologische code: een vodje papier?’

Een groep van 60 psychologen formuleert in deze gezamelijke bijdrag een antwoord op het advies voor verplichte vaccinatie door de expertengroep psychologie en corona.

“Expertengroep psychologie pleit voor verplichte vaccinatie” kopte de VRT op hun nieuwswebsite. Gelijkaardige berichten verschenen in zowat alle kranten, het één al voorzichtiger dan het andere, maar allen met het gelijkaardige betoog dat de voordelen op dit moment in de pandemie opwegen tegen de nadelen.

Blijkbaar vindt deze groep psychologen, waarbij het bovendien niet duidelijk is van wie en waarvoor zij een mandaat kregen, het nodig zich hierover uit te spreken en menen zij daarin een meerwaarde te bieden boven op het advies van het Belgisch raadgevend comité voor bio-ethiek dat 13 december gepubliceerd werd. Een commissie die in deze alleszins wel gemandateerd is om daar uitspraken over te doen. Het genuanceerde advies van het comité wijst onder andere op de vele wetenschappelijke onzekerheden die er nog steeds zijn met betrekking tot de vaccins voor covid-19 en formuleert een aantal voorwaarden die vervuld moeten zijn vooraleer tot verplichting kan worden overgegaan. Voorwaarden die op heden niet vervuld zijn.

De vele onzekere medische parameters nopen tenminste tot grote voorzichtigheid en lijken in de eerste plaats ook geen zaken waar psychologen expertadviezen over kunnen formuleren. Ze focussen daar ook niet op, maar hoe kan een advies over het sociale nut van een verplichting gedaan worden als deze wetenschappelijke basis nog onzeker is? De argumenten die ze wel aanhalen, zijn bovendien erg betwijfelbaar. Eerder dan stigma weghalen, kan verplichting voor sommige mensen intimiderend werken en maatschappelijk de polarisatie tot een gevaarlijk kookpunt brengen, iets waar ook het Ocad reeds voor waarschuwde.

Oproep tot verplichte vaccinatie: is de deontologische code dan een vodje papier?

Het grootste probleem met deze stellingname, is het met de voeten treden van de deontologische code door psychologen in gezagsposities in de publieke ruimte. In die deontologische code is eerbied voor het zelfbeschikkingsrecht van cliënten een fundamentele plicht voor de psy-hulpverlener. Dat is niet zomaar wat, het is de absoluut noodzakelijke voorwaarde om een ruimte te creëren waarin iemand vrij kan spreken en zijn eigen denken, handelen en voelen kan ondervragen. Hoe zou iemand zich ook vrij kunnen voelen om te exploreren wat zich afspeelt in zijn binnenwereld als daarover al een oordeel geveld is door diegene waartegen je spreekt?

Een psycholoog zou in zijn publieke communicatie, zeker waar hij die doet vanuit die functie, het vertrouwen in het beroep moeten vrijwaren. Adviseren voor een verplichting tot een medische ingreep gaat hier radicaal tegenin. En zelfs al wordt het advies in een tweede beweging genuanceerd, het kwaad is geschied. Gisteren al kregen psychologen de vraag van cliënten of ze akkoord gingen met wat de psychologen uit de expertengroep communiceerden want dat ze dan hun therapie onmiddellijk zouden stopzetten. De schade die aangericht wordt aan het vertrouwen in het beroep en aan de zo noodzakelijke vrije spreekruimte wordt dus onmiddellijk duidelijk. Dat Vera Hoorens (hoogleraar sociale psychologie KU Leuven) bovendien beweert in het Nieuwsblad dat hierover consensus heerst onder psychologen is niet correct.

Het getuigt bovendien van weinig respect voor de eigen discipline en het is eveneens deontologisch betwistbaar dat psychologen zich eenzijdig laten inschakelen om de bevolking te motiveren het virologisch ingegeven beleid te volgen. Zou het niet logischer zijn dat ze hun aandacht vooral ook richten op de psychosociale effecten van corona en het coronabeleid, daar aandacht voor vragen en proberen een rol te spelen in het beantwoorden van die psychosociale noden? Dat deze groot zijn, wordt nog maar eens aangetoond door de angst- en depressiecijfers die Sciensano vandaag (13 januari) publiceerde op basis van hun gezondheidsenquête.

Voor alle duidelijkheid, dit schrijven wil geen uitspraak doen over het nut van de vaccins. Dat oordeel laten we aan deskundigen ter zake. Het wil wel publiekelijk afstand nemen van uitspraken van psychologen die vanuit een positie met grote maatschappelijke impact het vrijwaren van vrije spreekruimte voor mensen die een psycholoog of andere hulpverlener binnen de geestelijke gezondheidszorg consulteren in gevaar brengen.

Reitske Meganck is hoofddocent klinische psychologie aan de UGent.

De tekst is ondertekend door:

Agnes Boedt (klinisch psycholoog), Alix Kuylen (klinisch psycholoog), Anita Sanders (klinisch psycholoog)

Anne-Lies Baert (klinisch psycholoog), Britt Sebrechts (klinisch psycholoog), Carolin Baes (klinisch psycholoog, onderzoeker UGent), Catherine Strijpens (klinisch psycholoog), Chantal De Tollenaere (klinisch psycholoog MindFeel), Chris De Baere (klinisch psycholoog), Gwendy Darras (onderzoeker UGent), Gregory Bistoen (klinisch psycholoog), Eline Claeys (orthopedagoog), Eline Trenson (klinisch psycholoog), Ellen Schildermans, Ellen Pellaers (klinisch psycholoog), Els Ooms (klinisch psycholoog), Ilse Desaeger (klinisch psycholoog), Inne Van den Broeck (klinisch psycholoog), Isabel Schotte (klinisch psycholoog), Jürgen Peeters (psychotherapeut), Julie Hamerlinck (klinisch psycholoog), Karen De Wilde (klinisch psycholoog), Katrien Billiet (klinisch psycholoog), Katrien Meerts (kindercoach), Katrien Steenhoudt (klinisch psycholoog), Katrien Van Campenhout, Katrien Van Damme (klinisch psycholoog), Kimberly Van Nieuwenhove (klinisch psycholoog, postdoctoraal onderzoeker UGent), Linde Vloeberghs, Liesbeth Tierens (klinisch psycholoog – psychotherapeut), Machteld De Roover (klinisch psycholoog), Marie-Anne Smet (klinisch psycholoog), Marlies Van de Walle (jurist en ouderbegeleider), Marco Fattizzo (klinisch psycholoog – neuropsycholoog), Marijke Dobbels (klinisch psycholoog – analytisch therapeut), Mattias Desmet (prof. klinische psychologie UGent), Melanie Munt (klinisch psycholoog – analytisch therapeut), Michaël Bloemen (klinisch psycholoog), Mileen Janssens (klinisch psycholoog – psychotherapeut), Nathalie De Neef (klinisch psycholoog), Nienke Moernaut (klinisch psycholoog, onderzoeker UGent), Paul Verhaeghe (prof. emeritus klinische psychologie UGent), Philippe Grisar (klinisch psycholoog), Reitske Meganck (prof. klinische psychologie UGent), Sabrina Delmotte (klinisch psycholoog), Sabrina Marx (klinisch psycholoog), Sarah Janssens (klinisch psycholoog), Shana De Burchgraeve (klinisch psycholoog), Sofie Bettens (klinisch psycholoog), Sophie Sels (klinisch psycholoog), Stefanie De Winter (klinisch psycholoog), Stef Joos (psycholoog – systeemtherapeut. Co-voorzitter Uppsy-Bupsy), Steve Van Herreweghe (klinisch psycholoog), Stien Harrie (klinisch psycholoog), Tania Schuddinck (klinisch psycholoog), Tineke De Cock (klinisch psycholoog), Tine Van Wouwe (psycholoog, psychotherapeut), Wouter Mareels (klinisch psycholoog).

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content