‘De Brusselse stadstol illustreert hoe dit land kapot is hervormd en niet meer functioneert’

De Brusselse stadstol zet Belgische problemen in de schijnwerpers, zoals de aanhoudende zoektocht van de overheid naar geld, onze hoge belastingen op arbeid en het kapothervormde land.

De ene noemt het ‘een slimme kilometerheffing’, de andere ‘een stadstol’ maar het komt op hetzelfde neer: wie vanaf 2022 Brussel binnenrijdt met de auto moet dokken. De tol zal bestaan uit een basisheffing, aangevuld met een variërend tarief per gereden kilometer. De prijs is afhankelijk van het moment van de dag en het vermogen (fiscale pk) van de auto. De paars-groene Brusselse regering wil daarmee niet langer het bezit maar het rijden met een auto belasten en hoopt zo het fileleed te verminderen en meteen ook de luchtkwaliteit te verbeteren.

‘Er is veel evidentie dat zo’n tol in de spitsuren een stuk van het verkeer wegsnijdt’, aldus de Leuvense transporteconoom Jef Proost. ‘Bij de invoering ervan in Stockholm verdween 20 procent van het verkeersvolume.’ Het doel van de Brusselse regering is 25 procent minder autoverplaatsingen te hebben tegen 2030. Dat is zeer ambitieus, temeer omdat er nog steeds te weinig alternatieven bestaan voor de auto. Het openbaar vervoer is onbetrouwbaar en is zelfs een luxe voor mensen die niet dicht bij een station wonen. Er zijn nog altijd onvoldoende randparkings. Het Gewestelijk ExpresNet is er nog steeds niet. Bestaat er wel een alternatief voor het betalen van de stadstol?

Voor de Brusselaars maakt het niet uit, voor hen komt de stadstol in de plaats van de belasting op de inverkeerstelling en de jaarlijkse verkeersbelasting. Maar niet zo voor Vlamingen en Walen. Als zij in Brussel met de auto willen gaan werken of winkelen, zullen ze de stadstol moeten betalen, plus de autobelastingen in de eigen deelstaat. Vlamingen én Walen zullen dus dieper in de portemonnee moeten tasten, en dus protesteren Vlaamse én Waalse politici. Peter Van Rompuy, CD&V-fractieleider in het Vlaams Parlement, noemt het ‘een discriminatoire belasting op Vlaamse pendelaars’, Vlaams minister van Financiën Matthias Diependaele (N-VA) spreekt van een ‘pestbelasting’.

Brussel rekent erop dat de stadstol jaarlijks 500 miljoen zal opbrengen. Het krijgt vandaag trouwens al meer dan 300 miljoen extra ter compensatie van de dagelijkse stroom pendelaars die naar de hoofdstad trekt. Maar Brussel heeft een chronisch gebrek aan geld. Dit jaar wordt gerekend op een tekort van 1,5 miljard euro, en dan is elke cent welkom. Zeker als vanaf 2024 de dotaties als gevolg van de Bijzondere Financieringswet afnemen en de Brusselse begroting helemaal wegzinkt. Dat de nieuwe stadstol vooral zal worden betaald door Vlamingen en Walen is mooi meegenomen voor de politici die door Brusselaars worden verkozen. Ze organiseren op die manier een nieuwe transfer van Vlaanderen en Wallonië naar Brussel.

Daarnaast is er nog de problematiek van de leasingwagens, want daarvoor zullen autobelastingen én stadstol moeten worden betaald. Brusselse bezitters van een leasingwagen moeten dus ook twee keer betalen, zoals de Vlamingen en Walen. Het is daarbij uitkijken of de stadstol ook zal gelden voor de regionale, federale en Europarlementsleden, de regionale en federale ambtenaren, en de EU- en NAVO-ambtenaren. Komt er voor hen een uitzondering? Of jaagt Brussel hen de stad uit?

Leasingwagens zijn altijd een zeer gevoelig onderwerp, want ze zijn een populair middel om de hoge belastingdruk op arbeidsinkomsten in ons land te omzeilen. Vooral zelfstandigen en mensen die in de privésector werken, kunnen daarvan genieten, in tegenstelling tot studenten, ambtenaren en gepensioneerden. Bovendien draagt zo’n salariswagen bij tot files en milieuvervuiling. Hoeveel de bedrijfswagens aan de schatkist kosten, kan niemand zeggen, zo bevestigde de voorzitter van de Hoge Raad van Financiën, Herman Matthijs, voor de zomer nog in dit blad. Het is een voorbeeld van hoe ondoorzichtig onze fiscaliteit is, met schade en schande voor ons allemaal.

Natuurlijk kan men zeggen dat de invoering van een Brussels stadstol het logische gevolg is van de federalisering van ons land. Maar tegelijkertijd moet men vaststellen dat elk overleg hierover tussen de Brusselse en de federale, Vlaamse en Waalse regering vastloopt. Dat illustreert hoe dit land kapot is hervormd en niet meer functioneert. Zeker, het fileprobleem vraagt dringend een oplossing, maar de institutionele impasse van het land ook. Die stilstand eist een steeds grotere tol.