Gisteren besloot de Nationale Veiligheidsraad dat bezoek aan woonzorgcentra opnieuw wordt toegelaten. Meteen ontstond er verwarring tussen regeringen en binnen partijen. ‘Op de meest banale momenten staan politici te drummen voor een tv-interview, terwijl ze in volle crisistijd amper te bespeuren vallen’, zegt politoloog Carl Devos.
Na de beslissing van de Nationale Veiligheidsraad om opnieuw bezoek aan de woonzorgcentra toe te laten, is er veel onbegrip en chaos ontstaan. Regeringsleden en partijgenoten spreken elkaar tegen, terwijl de betrokken sector op zijn achterste poten staat. Wordt er slechts ongelukkig gecommuniceerd? Of zijn de problemen structureler van aard? Knack vroeg tekst en uitleg aan politoloog Carl Devos (UGent).
Carl Devos: Terwijl we nood hebben aan duidelijke communicatie geeft zowel de federale als de Vlaamse regering een bijzonder chaotische indruk. De onduidelijkheid over de woonzorgcentra en de massa-evenementen, de complete stilte over de eventuele heropstart van de verschillende economische sectoren, de aanslepende kwestie over de mondmaskers … Ik begrijp dat het in deze tijden niet evident is om alles onder controle te krijgen, zeker nu de maatschappelijke druk toeneemt om de maatregelen te versoepelen. Maar de manier waarop er wordt gecommuniceerd is beneden alle peil en schaadt het vertrouwen in de politiek.
Koen Geens (CD&V) juicht de maatregel over de woonzorgcentra toe, partijgenoot en minister Wouter Beke houdt die vervolgens tegen. Minister-president Jan Jambon (N-VA) keurt de beslissing mee goed, terwijl Zuhal Demir (N-VA) verbolgen reageert.
Devos: De Veiligheidsraad was al weken op voorhand aangekondigd. Je zou dus verwachten dat de politici zich gedegen en alert voorbereiden. Er is te weinig overlegd tussen de regeringspartijen. Er is te weinig overlegd tussen de verschillende niveaus. Er is te weinig overlegd met de betrokken sectoren. Het lijkt erop alsof iedereen vastzit in de bubbel van de eigen taskforce. Dan hoeft het niet te verbazen dat het vroeg of laat misgaat.
Er is te weinig overlegd tussen de verschillende niveaus. Er is te weinig overlegd met de betrokken sectoren.
Wouter Beke zou het advies van de exit-taskforce (GEES) pas een uur voor de Nationale Veiligheidsraad hebben ontvangen. Waarom kan dat niet vroeger? Of de Nationale Veiligheidsraad later? Dan hebben alle niveaus voldoende tijd om het voorstel te bestuderen en te overleggen met de belanghebbenden.
Devos: Absoluut, we hebben nood aan crisisbeheer van het crisisbeheer die het besluitvormingsproces dringend doorlicht. Er zit ruis op de processen en dat is nefast voor de kwaliteit van de beslissingen.
Ook de afwezigheid van politici in de nationale media is opvallend. Het zijn vooral wetenschappers die duiding geven bij de stand van zaken en de genomen beslissingen.
Devos: Laat me duidelijk zijn: onze betrokken virologen, epidemiologen, biologen … zijn gerenommeerd en doen hun uiterste best om de problemen aan te pakken. Maar natuurlijk – en maar goed ook – bestaan er onderlinge meningsverschillen over de manier waarop deze crisis verder zal evolueren. Dat zorgt meer dan eens voor onduidelijke communicatie die soms zelfs tot paniek leidt. De federale regering heeft de verstandige beslissing genomen om de aanpak van de coronacrisis zo wetenschappelijk mogelijk te onderbouwen. Maar uiteindelijk formuleren die wetenschappers slechts een advies waar de politici rekening mee kunnen houden. Het zijn de politici die over die beslissingen moeten communiceren. Niet de wetenschappers!
Premier Sophie Wilmès zegt dat ze liever werkt dan in de media te verschijnen.
Devos: Dat klinkt allemaal heel goed, maar op televisie komen is werken. Alsof voorlichting – zeker in deze tijden – geen deel uitmaakt van het takenpakket van een eerste minister. Het zijn die politici die meer uitleg moeten geven over de knopen die ze doorhakken. Op de meest banale momenten staan ze te drummen ovoor een tv-interiew, terwijl ze in volle crisistijd amper te bespeuren vallen. Virologen naar voor schuiven om de communicatie te verzorgen is gewoonweg not done.
Enkele weken geleden kreeg België lof uit het buitenland voor de aanpak van de coronacrisis, vandaag staat de regering in het oog van de storm. Hoe beoordeelt u het politieke parcours van ons land?
Devos: Op een dag als vandaag valt de balans eerder negatief uit, maar we mogen niet vergeten dat zowel het federale als het Vlaamse niveau ook goede zaken heeft verwezenlijkt. Uiteindelijk zal de evaluatie wel grijs en evenwichtig zijn. Het is in ieder geval moeilijk om nu al te voorspellen welke effecten dit op de langere termijn zal hebben. In de Wetstraat hoor je niemand nog de verlenging van de volmachtenregeling verdedigen. De superkern en de parlementaire volmachtencommissie lopen voor geen meter.
Wanneer de regeringsonderhandelingen concreet vorm krijgen, acht ik het niet onmogelijk dat bijvoorbeeld Maggie De Block (Open VLD) zal moeten verdwijnen. Haar partijgenoot Alexander De Croo heeft de afgelopen maanden een beter parcours gereden en kan hét gezicht worden van de Open VLD in een federale regering. Ook op Vlaams niveau is zoiets niet onmogelijk. De Zweedse regering munt niet uit in crisisbeheer en blijft met zichzelf worstelen. In een scenario waarin – bij wijze van voorbeeld – N-VA de Open VLD voor SP.A verruilt, is het niet ondenkbaar dat Wouter Beke zijn koffers zal moeten pakken. Al lijkt de kans daartoe eerder klein.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
