Wie door een Brussels park wandelt, merkt al snel op wie er de baas is: de loslopende hond. Bovendien zijn er in de hoofdstad steeds meer sterke hondenrassen, ofwel powerbreeds, in het straatbeeld te zien. Op sociale media klagen wandelaars en joggers over bijtincidenten en rouwen hondenbaasjes om hun doodgebeten hondje.
Tijdens een wandeling langs Tour & Taxis in Brussel passeerde Nick* een groep jongeren die hun Mechelse herder opvallende trucjes aanleerde. ‘Ze trainden hem om aan te vallen. Ik hou zelf van honden, maar dit leek me ronduit onverantwoord.’ Zonder er meer aandacht aan te schenken, wandelde hij verder, maar zodra de jongens Nick opmerken, sloegen de stoppen door. ‘T’es un flic! T’es un popo ou quoi!’
Voor Nick* het goed besefte, vloog de herdershond op hem af en zette hij zijn scherpe hoektanden in zijn kuit. Op hetzelfde moment sloeg een van de tieners Nick met de metalen halsband tegen zijn slaap. Resultaat: kleren vol bloed en een wonde die na vijf maanden nog altijd niet geheeld is.
Hij sprak sindsdien met verschillende mensen over de gruwelijke aanval. ‘Er gaan geruchten dat deze honden te huur zijn op de illegale markt. Misschien is het een statussymbool, maar het is opvallend dat het er steeds meer zijn. Het voelt enorm onveilig, zeker als ze los rondlopen.’
‘Gemene honden niet welkom’
Buurtbewoners merken een toename van krachtige hondenrassen in het straatbeeld, zoals pitbulls, Duitse herders, cane corso’s en zogenaamde powerbreeds. Dat is een overkoepelende term voor grote, sterke hondenrassen die door hun fysieke kracht en beschermingsinstinct vaak extra verantwoordelijkheid vragen van de eigenaar. Regelmatig worden ze met elkaar gemengd om krachtige kenmerken te bekomen, zoals gespierde kaken en torso.
‘Mensen delen hun klacht liever op sociale media dan aangifte te doen bij de politie of bevoegde instanties.’
Staffordshireterriërs en Mechelse herders behoren de laatste vijf jaar dan ook tot de top tien van meest aangeschafte rassen in de hoofdstad, zo blijkt uit data van Leefmilieu Brussel. In Koekelberg prijken borden met de boodschap: ‘Gemene honden niet welkom!’ Wie toch een powerbreed wil, moet die eerst registreren bij de plaatselijke politie.
Helaas zitten ook de Brusselse dierenasielen vol met dergelijke hondenrassen. ‘Van de vijftig honden die we hebben, zijn er veertig powerbreeds. Het zijn zorgintensieve dieren en mensen kunnen er vaak geen tijd meer voor maken’, zegt Ludivine Nolff van dierenasiel Veeweyde in Anderlecht.
Amper aangiftes
Dat powerbreeds en andere sterke rassen in opmars zijn, bevestigt een snelle blik op Brusselse Facebookpagina’s en internetfora, waar het klachten regent. Mensen delen er verhalen over bijtincidenten, waarschuwen voor bepaalde eigenaars of rouwen om hun hondje dat werd doodgebeten.
Wandelaars en joggers verwijten eigenaars vooral een gebrek aan handhaving en verantwoordelijkheid. ‘Dat een hond me aanvalt, is een ding, maar dat het volgens het baasje mijn eigen schuld is, is onbegrijpelijk’, lezen we online.
Voor Johan Berckmans, hoofdcommissaris van de politiezone Brussel-West, is het fenomeen relatief onbekend. ‘We krijgen maar weinig meldingen van bijtincidenten, zo’n 1 à 2 per jaar.’ Cijfers van de politie in het Brussels Gewest die BRUZZ kon inzien, spreken nochtans van een toename: 69 in 2019, 116 in 2023.
De opvallend lage meldingsgraad bij de politie is volgens Leefmilieu Brussel logisch te verklaren. ‘Tegenwoordig delen mensen hun klacht liever op sociale media dan aangifte te doen bij de politie of bevoegde instanties’, zegt woordvoerder Pascale Hourman. Daardoor blijven bepaalde meldingen buiten het zicht van de overheid.’
Loslopend wild
Brussel telt ongeveer 90.000 geregistreerde honden. Een wandeling door een van de parken leert al snel dat veel hondenbaasjes hun viervoeters het liefst laten loslopen, terwijl dat eigenlijk verboden is. Overtreders riskeren GAS-boetes van 500 euro, maar toch worden de regels consequent genegeerd.
Een veelgehoord argument onder hondeneigenaars is het gebrek aan vrije loopzones. Momenteel beschikt de stad over 97 losloopzones, maar die zijn niet gelijk verdeeld over de gemeenten. ‘De loopzones die er wel zijn, liggen soms vol drugsafval of zijn vies en te klein’, zegt Isabelle tijdens een wandeling in het Warandepark. ‘Ik laat mijn hond dan liever in Ter Kamerenbos of het Dudenpark uit. De andere honden lopen er toch ook allemaal los.’
Behalve de hondeneigenaars die regels overtreden, merkt Pascale Hourman nog een ander groeiend probleem: ‘Sommigen staan minder open voor de opmerkingen van parkwachters en reageren soms zelfs agressief. Vaak wordt het verzoek genegeerd of worden de honden weer losgelaten zodra de wachter vertrokken is.’
‘Een gevaarlijk of onschuldig ras bestaat niet.’
Onwetende baasjes
Joke Monteny, hondenspecialist en onderzoeker bij VIVES, ziet oplossingen om het aantal bijtincidenten te beperken. ‘Het begint al bij de fok. Nu wordt er vooral gekeken naar uiterlijk, maar als je een dier wilt dat goed in de maatschappij functioneert, is het veel belangrijker dat het sociaal vaardig is. Je kan een heel sociale rottweiler hebben en een niet sociaal vaardige golden retriever.’
Onwetende hondeneigenaars moeten meer verantwoordelijkheid opnemen wanneer ze hun dier meenemen naar plaatsen waar het een gevaar vormt, vindt Monteny. ‘Dat geldt evengoed voor chowchows en labradors, want het is een grote mythe dat die niet bijten.’ Volgens Monteny herkennen veel eigenaars de signalen van hun hond niet. ‘Een hond die op zijn rug gaat liggen wanneer hij geaaid wordt, is dikwijls een teken dat hij zich onveilig voelt, en niet dat hij blij is.’
Het is volgens haar dan ook fout om rassen onder te verdelen in ‘gevaarlijk’ of ‘onschuldig’. ‘Bijtincidenten hangen niet vast aan een bepaald ras. Er moet op individueel niveau gekeken worden of een hond over voldoende sociale vaardigheden beschikt’, benadrukt ze. ‘Maar een krachtig ras zonder die vaardigheden is uiteraard een recept voor incidenten.’
Daarom klinkt online steeds vaker de roep om een vergunning voor eigenaars van powerbreeds, om aanvallen zoals die van Nick te voorkomen. ‘Bijtincidenten blijven enorm ondergerapporteerd, dat zie ik dagelijks in mijn praktijk’, bevestigt ook Monteny. Aangifte doen bij de politie kan nochtans bijdragen aan structurele veranderingen. Maar hondeneigenaars die de regels van de stad naleven, nog veel meer.
*Nick is een schuilnaam. Hij wilde om veiligheidsredenen niet met zijn echte naam getuigen.