‘Binnen de Vlaamse regering leeft het besef dat ze al snel in de gracht is beland’

100 dagen is de Vlaamse regering-Jambon aan de macht. Ze heeft tot nu toe alle kansen gemist om er iets van te maken.

Minister-president Jan Jambon (N-VA) wil ‘een “nieuwe start” nemen met de Vlaamse regering’, zo schreven de kranten begin deze week. Ze verwezen daarbij naar een interview dat Jambon gaf aan De Zondag. Alleen, dat zegt de minister-president niet in het interview. Hij heeft het nergens over het nemen van een ‘nieuwe start’ en al helemaal niet dat zijn Vlaamse regering dat zou moeten doen. Hij zegt wél: ‘We zullen hard moeten werken om het vertrouwen in de politiek te herstellen, maar het kán.’ In de politiek dus, wat iets anders is dan in de Vlaamse regering. En ook nog: ‘Ik wil de negatieve bladzijde omslaan en vooruitkijken. Vlaanderen is wereldtop in zoveel dingen.’ Jambon wil weg van de negatieve verhalen over Vlaanderen, ook hier heeft hij het niet over de Vlaamse regering. Uit niets blijkt dat Jambon vindt dat zijn regering een slechte start nam. Nochtans zal de minister-president, als hij een beetje eerlijk is, dat moeten toegeven.

Het begon al meteen bij de presentatie van het Vlaamse regeerakkoord. Daarin werden allerlei uitgaven en investeringen opgesomd, maar zonder de budgettaire tabellen met alle geplande inkomsten en uitgaven. Hoe de Vlaamse regering haar plannen wilde financieren, bleef lang onduidelijk. Ondertussen weten we dat ze onbehouwen saneert in welzijn en cultuur. En het Vlaamse klimaatplan was ronduit ontgoochelend. Over dat alles werd dan ook nog eens amateuristisch gecommuniceerd.

Dan waren er een aantal uitspraken van de minister-president die niet bevorderlijk waren voor de eendracht in zijn regering. Zo gaf hij al bij herhaling te verstaan dat hij met het Vlaams Belang ‘perfect de onderhandelingen had kunnen opstarten voor een regeerakkoord’. Waarmee hij voortdurend de indruk geeft dat een voortzetting van de coalitie met CD&V en Open VLD niet van harte was.

Als klap op de vuurpijl was er de kwakkel die Jambon tijdens lezingen dacht te moeten verspreiden: hij had het verhaal gehoord dat een vluchtelingenfamilie een huis kon kopen met de kinderbijslag die ze tijdens de periode van asielaanvraag had verzameld. Zulke intoxicerende beuzelpraat weegt niet alleen op de Vlaamse regering, maar ook op de N-VA. Zeker nadat de fractieleider van de N-VA, Wilfried Vandaele, had verklaard dat je ’tegenover je eigen achterban niet wetenschappelijk correct hoeft te zijn’. Dat is een beledigende onderschatting van de achterban.

Binnen de Vlaamse regering leeft het besef dat ze al snel in de gracht is beland. De zakenkrant De Tijd meldde vlak voor de jaarwisseling dat de woordvoerders van de bewindsploeg rond minister-president Jan Jambon (N-VA) de dwingende opdracht hadden gekregen om van het regeerakkoord ‘een wervend verhaal te maken’. Waarop columnist Rik Van Cauwelaert meteen een goede suggestie deed: ‘Wat te denken van het eensgezind uitvoeren van een coherent regeerakkoord?’

Zelfs dat lijkt te veel gevraagd voor de regering-Jambon. Zeker nu de Open VLD-top nog altijd een paars-groene federale regering verdedigt. Als die er komt, zal dat de spanningen tussen de Open VLD en de N-VA in de Vlaamse regering nog doen toenemen. En wat doet de CD&V? De kans dat ze in een federale regering stapt zonder de N-VA is uiterst klein. Maar stel dat ze toch bij paars-groen aansluit, dan heeft de N-VA de leiding over een Vlaamse regering waarvan de twee coalitiepartners in de federale regering zitten die ze bestrijdt. En in het Vlaams Parlement weegt de N-VA met 35 zetels net even zwaar als de CD&V (19 zetels) en de Open VLD (16 zetels) samen. Dan raakt deze Vlaamse regering nooit uit de sloot.

Terwijl we federaal met een regering in lopende zaken zitten, had de Vlaamse regering de kans om te tonen dat zij wél goed kan besturen. Het zou goed geweest zijn om het vertrouwen in de politiek te herstellen én voor de toekomst van Vlaanderen, twee zaken die Jambon in De Zondag zo graag wil. Daarin is de regering-Jambon glansrijk mislukt. En het mag dan zo zijn dat er pas in 2024 regionale verkiezingen kunnen worden gehouden, steeds meer wordt er gesproken over vervroegde federale verkiezingen. Dan zullen de Vlaamse regeringspartijen niet worden beloond voor het werk dat ze daar al hebben gepresteerd.