‘Bezoek in het rusthuis? Goed idee (zodra iederéén is getest)’

De beslissing om één bezoeker per rusthuisbewoner toe te laten, maakt in een klap een eind aan de relatieve rust in woonzorgcentra.

Het ongeloof was groot toen gisteren werd aangekondigd dat elke bewoner van een woonzorgcentrum weer één bezoeker zou mogen ontvangen. ‘Voor een woonzorgcentrum van 180 bewoners wordt de kans op besmetting dus met één pennentrek 180 keer vergroot’, schreef een medewerker van een woonzorgcentrum op de sociale media. ‘Kon dit echt niet nog even wachten? Zullen we opnieuw verwonderd zijn als de rusthuizen een slagveld worden? Net nu we meer dan ooit het begrip kregen van zowat alle familieleden?’ Hij is bij lange na niet de enige die er zo over denkt. De totaal onverwachte beslissing van de Nationale Veiligheidsraad, die niet eens met de sector was overlegd, joeg rusthuisdirecties en personeelsleden uit heel Vlaanderen de stuipen op het lijf.

Niet verwonderlijk natuurlijk. In woonzorgcentra waar het virus al slachtoffers heeft gemaakt, staat het water de medewerkers aan de lippen. In ijltempo hebben ze zich moeten bijscholen om besmettingen zoveel mogelijk uit te sluiten en zwaar zieke bewoners te verzorgen. Dat is niet alleen mentaal loodzwaar, maar dreigt een ware uitputtingsslag te worden op plaatsen waar veel collega’s zijn uitgevallen. Ook in woonzorgcentra waar nog geen besmettingen zijn vastgesteld, staan de personeelsleden zwaar onder druk. Elk kuchje doet hen schrikken en ze zijn doodsbang om het virus zelf binnen te brengen.

Veel begrip

Veruit de meeste woonzorgcentra hebben vandaag de draagkracht niet meer om op korte tijd een hele organisatie op te zetten die toelaat dat hun bewoners op een veilige manier bezoekers kunnen ontvangen. Zomaar de deur openzetten voor een honderdtal familieleden zou nefast zijn als er geen extra veiligheidsmaatregelen worden genomen. Hoe kun je erop toezien dat kinderen hun oude ma of pa niet in de armen vallen? Wie zal bemiddelen als families het er niet over eens raken welke zoon of dochter op bezoek mag gaan? Hoe zal men ervoor zorgen dat bezoekers op weg naar de kamer van hun familielid niemand passeren?

Natuurlijk is het heel hard dat rusthuisbewoners nu al meer dan een maand hun partner of kinderen alleen door het raam of via Skype hebben kunnen zien. Sommigen lijden daar erg onder. Maar de meesten kunnen veel begrip voor de maatregelen opbrengen. Ook al omdat het personeel er op de meeste plaatsen werkelijk alles aan doet om de lockdown zo draaglijk mogelijk voor hen te maken. Door, ondanks de hoge werkdruk, zoveel mogelijk tijd vrij te maken voor een babbel, door hen te helpen skypen, door al hun creativiteit uit de kast te halen om op veilige afstand zangstonden en spelletjesmiddagen te organiseren ook. De meeste bewoners waarderen dat en zijn zich maar al te goed van de gevaren bewust. Of zoals een bewoonster van een Gents rusthuis me vorige week aan de telefoon zei: ‘Sommige verzorgsters heb ik nu pas echt leren kennen. Er zijn er zelfs die na hun werkuren nog even langskomen op te praten. Daar kan ik echt van genieten.’

Wilsbekwame volwassenen

Dat woonzorgcentra weer één bezoeker per bewoner mogen toelaten – want ondertussen heeft de premier laten weten dat het louter ‘een mogelijkheid’ is – zou niet eens zo gek zijn als het personeel en de ouderen ondertussen al massaal zouden zijn getest, en besmette van niet-besmette mensen konden worden gescheiden. Dan zou de maatregel een pak minder gevaarlijk zijn. Zeker als men ook zou overwegen om die ene bezoeker per bewoner te testen.

Een andere optie is om alle bewoners – ook als er geen sprake is van besmetting – te vragen om op hun kamer te blijven, zoals nu al in verschillende woonzorgcentra het geval is. Dan zou elke bewoner die nog helder van geest is zelf kunnen beslissen of hij het risico wil nemen bezoek te ontvangen. De kans dat hij vanuit zijn kamer andere bewoners aansteekt is namelijk heel klein. Dat is trouwens iets wat dezer dagen weleens wordt vergeten door mensen die niet in de ouderenzorg werken: veel bewoners van woonzorgcentra zijn wilsbekwame volwassenen die nog goed in staat zijn om zo’n afweging te maken.

De overhaaste beslissing en communicatie van de Nationale Veiligheidsraad heeft gisteren een einde gemaakt aan de relatieve rust onder de bewoners van veel woonzorgcentra. Nu het weerzien zo dichtbij leek, konden zij en hun familieleden plots niet meer wachten om weer samen te zijn. Logisch natuurlijk.

Ondertussen is duidelijk dat niet alleen sectororganisaties als Zorgnet-Icuro en Vlozo hun leden afraden om nu alweer bezoekers toe te laten, maar dat ook heel wat gemeentebesturen en rusthuisuitbaters niet van plan zijn hun deuren te openen. ‘De voorbije weken was er veel begrip voor het bezoekverbod en kregen we het vertrouwen van de familieleden’, hoorde ik van een rusthuisdirecteur die vooralsnog geen bezoek wil toelaten. ‘Zo hadden we het best nog een paar weken kunnen volhouden, tot iedereen is getest. Dat het net de overheid is die ervoor zorgt dat we nu toch met protest te maken krijgen, getuigt van gebrek aan kennis én respect voor onze sector.’