Belgische boeren zetten Charles Michel onder druk met tractorprotest

Belgische landbouwers protesteren donderdag tegen de geplande afbouw van het Europees landbouwbudget. ‘Hogere landbouweisen zijn onverzoenbaar met lagere budgetten’, zo klinkt het.

Terwijl het kransje Europese staatshoofden en regeringsleiders donderdag in Brussel verzamelen blazen, trekken Belgische boeren uit protest met hun tractor de stad in. De landbouwers zijn niet te spreken over de geplande besparingen in het Europese Landbouwbeleid die voorzitter van de Europese Raad Charles Michel voorstelt. In het ontwerp van de voormalige premier wordt een besparing van 53,2 miljard euro voorzien.

Waarover gaat het? De Europese leiders zullen donderdagmiddag in Brussel de Europese meerjarenbegroting voor 2021-2027 te bespreken. Charles Michel wacht een lastige karwei: door de brexit verliest de EU een nettobetaler en ontstaat er een gat in de Europese begroting van elf miljard Euro. Bovendien staan er nieuwe prioriteiten op het programma, waarvoor extra budgetten moeten worden voorzien.

Lidstaten raken het moeilijk eens hoe dit gat gedicht moet worden. Een verhoging van de bijdragen van de lidstaten – de grootste inkomstenbron van de EU – kan soelaas bieden, maar dat ligt moeilijk bij de Zweden, Denen, Nederlanders en Oostenrijkers. Zij menen dat een kleinere Unie met een kleiner totaalbudget verder moet. Ook Duitsland lijkt deze groep stilzwijgend te steunen. ‘Nochtans is het hoog tijd voor een akkoord, want 2021 komt snel dichterbij’, vertelt een Europese diplomaat.

Slokop

Nu de prioriteiten van de Unie veranderen en ook de bijdragen niet drastisch zullen verhogen, lijkt het er op dat er bespaard zal worden in bestaande uitgaven, waaronder het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Dat is met 38 procent van het totaalbudget de grootste slokop van de EU-begroting. Het GLB bestaat uit twee pijlers: directe inkomenssteun en plattelandsontwikkeling, die beide tegen besparingen aankijken. Zo ligt er een plafond van maximaal 100. 000 euro subsidie per bedrijf op tafel en streeft men naar zogenaamde ‘externe convergentie’.

Externe convergentie zag het daglicht in 2013 en wil de Europese verschillen in de gemiddelde steun per hectare verminderen. Landen met een lagere som steun per hectare krijgen meer budget, landen met een hoge som steun per hectare krijgen minder. Er werd ook al voorgesteld om een minimumbedrag aan steun per hectare in te stellen om op die manier meer gelijkheid te creëren. Vanzelfsprekend wordt het in landen in Oost-Europa, zoals bijvoorbeeld Polen, warm onthaald.

Bezorgdheden

Voor de Belgische boeren is een daling van het budget van het GLB onaanvaardbaar. ‘Wanneer er steeds meer van landbouwers verwacht wordt, moet daarvoor voldoende budget voorzien worden’, stellen de Boerenbond en het Algemenen Boerensyndicaat (ABS). ‘We staan zeker open voor vergroening, de bescherming van biodiversiteit, etc., maar dat zijn geen productieve investeringen. Een compensatie is hiervoor noodzakelijk’, vertelt Hendrik Vandamme van het ABS aan Knack.

‘Onze voorkeur gaat uit naar een behoud van het huidige budget’, gaat hij verder. ‘Het is niet zo dat de directe inkomenssteun onvoorwaardelijk is, zo moet bijvoorbeeld dertig procent gebruikt worden voor vergroening. De tweede pijler vraagt om duurzame investeringen, maar besparingen bemoeilijken die opdracht. De directe inkomenssteun via Europese subsidies zijn een belangrijke bron van inkomsten voor Belgische landbouwers. Tegen de achtergrond van liberalisering en de voedselveiligheid is het noodzakelijk om een basisinkomen te voorzien in moeilijke sectoren’, voegt hij toe.

De Boerenbond relativeert ook de perceptie van het GLB als grote slokop. ‘Landbouw is één van de weinige uitgavenposten op het Europees niveau. Zou men dit op het niveau van de lidstaten organiseren, dan zou blijken de landbouwsommen al bij al meevallen’, klinkt het. Een tweede zorg van de landbouworganisaties gaat over de externe convergentie. ‘Die zorgt voor financiële transfers naar Oost-Europa. Op zich een nobele gedachte, maar er zijn betere alternatieven buiten het kader van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.’ Het ABS beweert daarbij dat externe convergentie geen rekening houdt met verschillende lokale omstandigheden en hogere productiekosten in onze contreien.

‘Koken kost geld, ook op het veld’

Vanuit hun bezorgdheden zullen boeren op donderdag in Brussel hun zorgen in de verf te zetten. Afgelopen vrijdag gaven de Belgische boeren al een brief af op het bureau van Michel. Daarin pleiten ze voor een sterk landbouwbudget en haalden ze hun bedenkingen over de externe convergentie en de green deal aan. Ook andere politici, waaronder premier Wilmès, ontvingen dezelfde brief. Net voor de Raadszitting zal Wilmès ook een delegatie van boerensyndicaat ontvangen.

De Boerenbond komt donderdag met de actie ‘Lunch van de toekomst’, waarmee het aantonen dat consumenten van lokale producten moeten genieten nu het nog kan. ‘De subsidies zijn een levenslijn voor lokale landbouw. Door hieraan te morrelen dreigt men een heleboel landbouwers te verliezen.’

Ook het Boerensyndicaat zal haar ongenoegen in Brussel uiten. ‘Onder het motto koken kost geld, ook op het veld, zullen we richting de Europese wijk trekken’, vertelt Hendrik Vandamme (ABS). Ook het Waalse FWA roept landbouwers op om vanuit verschillende hoeken in het Waals gewest met hun tractor richting Brussel te trekken.