‘Bedrijven moeten kansen bieden aan Oekraïners, niet omgekeerd’

‘Als werkgevers moeten we solidair zijn en ons flexibel opstellen’, schrijft Hans Maertens van Voka. ‘En vooral zorgen voor een goede opvang en omkadering in onze bedrijven want werken moet helpen om er weer bovenop te komen.’

De oorlog in Oekraïne brengt een ongeziene vluchtelingenstroom op gang binnen Europa. Staatssecretaris voor asiel en migratie Mahdi schat in dat ons land tussen de 150.000 en de 200.000 mensen mag verwachten, waaronder veel vrouwen en kinderen. Het zijn menselijke drama’s. Elke Oekraïense vluchteling krijgt het statuut van tijdelijk ontheemde en mag in België wonen, naar school gaan en werken. Die bescherming geldt minimaal tot maart volgend jaar.

Komen er tienduizenden potentiële nieuwe arbeidskrachten op ons af in een tijd waarin we historisch veel vacatures hebben openstaan? Dat is te kort door de bocht. Eerst zijn andere essentiële zaken veel belangrijker. Laten we de vluchtelingen eerst en vooral wat rust gunnen en de kans geven zich hier veilig en welkom te voelen. Een dak boven het hoofd, de juiste zorgen krijgen, een plek voor de kinderen op school, contact leggen met wie achtergebleven is, het oorlogsleed verwerken.

Werk zal later belangrijk worden. Wie wil werken, moet dat kunnen. Wie werkt, vindt makkelijker een plaats in de samenleving waar hij te gast is. Wie werkt, heeft het gevoel dat hij iets kan terugdoen. Als werkgevers moeten we solidair zijn en ons flexibel opstellen. En vooral zorgen voor een goede opvang en omkadering in onze bedrijven want werken moet hen helpen er weer bovenop te komen.

Uit een bevraging van Voka blijkt dat 42% van de ondernemingen bereid is om Oekraïners aan te werven. Dat is een sterk signaal. Het is nu aan de overheden en specifiek aan de VDAB om de match mogelijk te maken tussen vluchtelingen die willen werken, en werkgevers die geschikt werk aanbieden.

De VDAB zal daarbij capaciteit moeten vrijmaken en bovendien creatief en erg flexibel te werk moeten gaan. Communiceren in het Engels en in het Oekraïens is allerminst dagelijkse routine voor onze overheidsdiensten, maar nu zal het toch moeten. Het is een goede zaak dat de VDAB een website in het Oekraïens bouwt en de vacatures vertaalt. Ga ook kijken en leren bij ondernemingen die al ervaring hebben opgebouwd. Tal van Vlaamse bedrijven hebben vroeger Oekraïners tewerkgesteld, denk maar aan de fruitpluk of de bouwsector. Kijk hoe zij zijn omgegaan met de taalbarrière en de integratie op de vloer.

Bedrijven moeten kansen bieden aan Oekraïners, niet omgekeerd. De vele Oekraïense vluchtelingen zullen onze tekorten op de arbeidsmarkt wat milderen, maar niet oplossen. Vlaanderen telt een recordaantal vacatures en bedrijven smeken nog steeds om personeel. Maar de problemen op onze arbeidsmarkt moeten structureel worden aangepakt.

Om de groter wordende personeelskrapte op te vangen zullen we in de eerste plaats moeten inzetten op de activering van onze eigen werklozen, de begeleiding naar werk van langdurig zieken en niet-actieven en het toeleiden van Walen en Brusselaars naar de Vlaamse arbeidsmarkt. Daarnaast zullen we steeds meer een beroep moeten doen op arbeidsmigranten, en dat niet alleen voor hooggeschoolde profielen. De ervaring die de VDAB en onze bedrijven de komende weken en maanden zullen l opbouwen door vluchtelingen aan een job te helpen, zullen we in de jaren die komen nog erg goed kunnen gebruiken.

Hans Maertens is gedelegeerd bestuurder van Voka.