CD&V haalde bij het zomerakkoord een dubbele overwinning binnen: rechtvaardige fiscaliteit onder het mom van een taks op effectenrekeningen, en een deal rond Arco. Maar beide dossiers zijn omgeven door vraagtekens.
Het heeft lang op zich laten wachten, maar na een gemediatiseerde eindspurt heeft de regering-Michel voor het zomerreces dan toch een uitgebreid akkoord gesloten rond onder meer begroting, tewerkstelling, en fiscale hervorming. Drie elementen uit het zomerakkoord vallen extra op, omdat ze door de geschiedenis van deze coalitie tot sleuteldossiers waren verheven.
Er is de verlaging van de vennootschapsbelasting, die tot 2020 geleidelijk omlaag duikt van 33 naar 25 procent. Die hervorming – met de signatuur van minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA) – was een klein jaar geleden al zo goed als rond, maar coalitiepartner CD&V weigerde haar fiat te geven tot ze zelf een van haar eisen gerealiseerd zag: rechtvaardige fiscaliteit in de vorm van een meerwaardebelasting.
Omdat die meerwaardebelasting voor Open VLD en N-VA onbespreekbaar was, kreeg CD&V in het zomerakkoord een alternatief aangeboden: een abonnementstaks van 0,15 procent op effectenrekeningen met meer dan 500.000 euro kapitaal. Voor CD&V was een ander geschenk evenwel van onschatbare waarde. De regering kondigde aan een oplossing klaar te hebben voor de Arco-coöperanten, met 400 miljoen die uit de gedeeltelijke privatisering van Belfius moet komen.
In één zomerse klap rechtvaardige fiscaliteit en een compromis over Arco: kan tellen als PR-verhaal. Maar beide dossiers kunnen bij CD&V nog als een boomerang terugkeren.
‘Taks op effectenrekeningen rammelt langs alle kanten’
Ik denk niet dat deze rechtse regering beseft wat voor principe ze hebben ingevoerd
Van de abonnementstaks lijkt er buiten de regering niemand te zijn die durft voorspellen hoe die het zal doen. Vicepremier Kris Peeters (CD&V) sprak van een opbrengst van 254 miljoen. Daarvoor wordt dus een belasting van 0,15 procent geheven op effectenrekeningen van meer dan 500.000 euro. Belangrijk om weten: het volledige bedrag wordt daarbij belast, dus niet enkel het surplus boven een half miljoen euro. De regering lijkt er gerust in te zijn dat beleggers niet gauw wat kapitaal van hun rekening zullen halen om onder de grens van het half miljoen te duiken.
Hoeveel beleggers zijn er trouwens met zo’n kapitaal? Niemand die het precies lijkt te weten. Naast de verwachte opbrengst circuleert wel een ander cijfer: 550 miljard. Dat is het totale bedrag op de Belgische effectenrekeningen. Maar het leeuwendeel daarvan bestaat uit tegoeden op pensioenspaarrekeningen en andere rekeningen die nooit in aanmerking komen voor de taks. Pessimistische analisten zien een scenario als dat van de geflopte kaaimantaks opdoemen.
De taks is ook een zuivere vermogensbelasting. ‘Ik denk niet dat deze rechtse regering beseft wat voor principe ze hebben ingevoerd,’ zegt UGent-politoloog Carl Devos daarover. ‘Ik hoor Gwendolyn Rutten nog over een meerwaardetaks zeggen: we gaan daar niet aan beginnen, want straks verlaagt een andere regering de bovengrens en dan komt de middenklasse in beeld. Maar nu voert men een vermogensbelasting in die een links kabinet later met veel plezier zal uitbreiden door de bovengrens te laten zakken.’
Als je kijkt naar de uitwerking van die taks, ‘die langs alle kanten rammelt,’ is er volgens Devos maar één besluit te trekken: ‘dat is toch niet de sociale rechtvaardigheid die door de partij werd aangekondigd. Arco moet voor CD&V dus wel heel veel waard geweest zijn.’
Komt Arco nog terug op tafel? ‘Alles kan terugkomen’
De oplossing die naar voren geschoven wordt voor de Arco-affaire is eenvoudig. De coöperanten zullen ongeveer veertig procent van hun originele inleg terugkrijgen, wat neerkomt op een totaal van ongeveer 600 miljoen. Een derde daarvan, 200 miljoen dus, moet door Beweging.net (vroeger ACW) opgehoest worden. De overige 400 miljoen moet uit Belfius komen, de bank die tijdens de financiële crisis met belastinggeld gered moest worden en volledig genationaliseerd werd.
Dat N-VA daarmee akkoord gegaan is, is veelzeggend. Devos: ‘Er waren duidelijke uitspraken van N-VA’er Peter Dedecker, onder meer in Villa Politica, dat er geen overheidsgeld naar de Arco-coöperanten mocht gaan. Alles moest van Beweging.net komen, dat volgens hem meer dan genoeg kapitaal in het buitenland heeft zitten. Van die stoere taal blijft niets meer over. Een opvallende bocht van N-VA.’
Hoe je het ook draait of keert: in deze deal gaat het onrechtstreeks over belastinggeld.
Dat de Vlaams-nationalisten zich achter de deal hebben geschaard, kan anderzijds ook als een berekend potje blufpoker gezien worden. Want, zo benadrukt Dedecker, juridisch staat nog niets vast. Europa heeft ons land immers in het verleden verboden staatsgaranties te bieden voor de Arco-aandelen, precies omdat het om beleggingen ging en niet om spaartegoeden. Een vergoeding met belastinggeld zou ook oneerlijk zijn tegenover andere beleggers die geld verloren zijn in de neergang van KBC, maar die niet via Arco belegd hadden in die bank.
‘Ik heb altijd gezegd dat het juridisch zeer moeilijk zal zijn, quasi onmogelijk zelfs, om een deal dicht te spijkeren waar belastinggeld aan te pas komt. Hoe je het ook draait of keert: in deze deal gaat het onrechtstreeks over belastinggeld. Belfius is eigendom van de belastingbetaler, die die bank als het ware heeft moeten kopen,’ zegt Dedecker. ‘Gaat de Europese Commissie wel zo blij zijn om te zien dat hun beslissing om geen staatswaarborg toe te staan achteraf omzeild wordt? En is er geen sprake van discriminatie tegenover andere beleggers? Dat zal sowieso voer zijn voor juridische procedures.’
Toch maakt de regering zich sterk dat de nieuwe constructie kans op slagen heeft. Door Arco op te ruimen, verdwijnt immers een groot stuk onzekerheid rond Belfius. Zo wordt de bank meteen meer waard bij een privatisering, klinkt het. ‘De opbrengst van een verkoop zal lager zijn zonder Arco-oplossing dan mét een oplossing voor Arco,’ zegt CD&V-vicepremier Kris Peeters in een interview met Knack.be. Al geeft hij toe dat het moeilijk wordt om te bepalen of die meerwaarde op 400 miljoen uitkomt. ‘Dat is niet op de eurocent na te rekenen. Je kan het alleen maar hard maken door het eens te proberen.’
De opbrengst van een verkoop zal lager zijn zonder Arco-oplossing dan mét een oplossing voor Arco
Dat rond de juridische uitwerking nog een waas van onzekerheid hangt, gaat de vicepremier evenmin uit de weg. ‘Er is al veel arbeid verricht, maar er zal nog wel wat bijkomend juridisch werk moeten gebeuren’, aldus Peeters. Stel dat Europa uiteindelijk toch dwars gaat liggen, loopt zijn partij dan niet het risico om dit dossier opnieuw op tafel te zien belanden in de aanloop naar de volgende verkiezingen? ‘Alles kan terugkomen. Ik zal maar gerust zijn wanneer al die Arco-coöperanten genoegen nemen met de veertig procent die ze teruggekregen hebben en wanneer niemand daar nog op terugkomt.’
Daaruit spreekt niet het vertrouwen van iemand die zeker van zijn stuk is.
Heeft Beweging.net 200 miljoen?
Er is ook de 200 miljoen die Beweging.net op tafel moet leggen – een flink bedrag, dat zeker niet volledig uit de vereffening van de Arco-delen zal komen. Daarvan is immers al gebleken dat die samen nooit zoveel waard zijn. Er moet dus een vrijwillige bijdrage van Beweging.net komen. ‘Ik ga ervan uit dat, wanneer onze 400 miljoen rond is, ook die 200 miljoen kan gevonden worden’, zegt Peeters daarover.
Ik kan me niet inbeelden dat CD&V bereid zal zijn een verregaande zoektocht in de papieren van Beweging.net toe te staan
Nochtans zegt de top van wat vroeger ACW heette dat bij hen geen geld te halen valt. ‘Geloof je dat? Dat ze het dan maar bewijzen’, reageert Dedecker scherp. ‘Als je geen transparantie biedt over je eigen boekhouding, maak je het wel moeilijk. Zeker wanneer via een constructie met belastinggeld 400 miljoen wordt ingelegd. Dan mag je toch openheid bieden, wil je als beweging geloofwaardig zijn. En dat is nog braaf gezegd.’
‘De discussie over hoeveel Beweging.net moet bijdragen en hoe dat zal gebeuren, kan nog tot frictie leiden tussen N-VA en CD&V’, analyseert Carl Devos. ‘Ik kan me niet inbeelden dat CD&V bereid zal zijn een verregaande zoektocht in de papieren van Beweging.net toe te staan en de organisatie financieel te laten uitkleden door de regering en N-VA. Er zal nog veel water naar de zee stromen voor dat allemaal rond is.’
Voor N-VA is de Arco-deal dan ook een zuiver politiek akkoord. De verantwoordelijkheid ligt bij het vroegere ACW, klinkt het, en zij zouden dan ook volledige aansprakelijk gesteld moeten worden. ‘Wat nu op tafel ligt, is het resultaat van een politiek compromis. Voor ons waren andere zaken belangrijk, zoals de verlaging van de vennootschapsbelasting en heel wat socio-economische maatregelen. En dan moet je een politieke afweging maken.’
Ook CD&V heeft zo’n afweging gemaakt toen het voor het zomerakkoord afklopte. Maar terwijl andere partijen met enkele trofeeën kunnen uitpakken, baden de pronkstukken van CD&V in onzekerheid. De christendemocraten mogen hopen dat ze niet met een kluitje het riet in gestuurd zijn.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
