Antwerps parket voert drie onderzoeken naar illegale pesticiden

© Serge Baeken

Het Antwerpse parket voert drie onderzoeken naar illegale pesticiden. Dat bevestigt woordvoerder Kristof Aerts aan Knack. Ook het parket van Bad Kreuzberg (Duitsland) startte een onderzoek naar pesticiden die via Antwerpen werden geïmporteerd.

De Europese pesticidenmarkt is goed voor een jaaromzet van 11 miljard euro. Naar schatting tien procent daarvan is illegaal. De Antwerpse haven is een belangrijke toegangspoort voor (illegale) pesticiden die in Europa worden geïmporteerd. Het gros daarvan komt uit China. Omdat ze niet getest zijn, weet niemand hoe gevaarlijk illegale pesticiden zijn. Bijgevolg zijn er potentieel risico’s voor het leefmilieu, insecten én de landbouwers.

30 ton propanil

Eind april berichtte Knack al dat het Antwerpse parket een onderzoek voert naar de import van illegale pesticiden via de haven van Antwerpen. Nu bevestigt woordvoerder Kristof Aerts dat er nog twee andere onderzoeken lopen.

Eén onderzoek gaat over 30 ton propanil die in 2018 door de Nationale Opsporingseenheid van het voedselveiligheidsagentschap (FAVV) in beslag is genomen in de Antwerpse haven. De lading was afkomstig uit India, werd geïmporteerd door een Duits bedrijf en was bestemd voor Griekenland. Het FAVV stelde vast dat de pesticiden ‘niet-conform’ waren. Griekenland laat immers geen import van propanil uit India toe. Aanvankelijk legde het FAVV een administratieve geldboete op aan de importeur, maar die noemde het beslag onrechtmatig en betaalde niet. Daarop maakte het FAVV in mei 2019 een pv over aan het Antwerpse parket. Woordvoerder Kristof Aerts: ‘Het opsporingsonderzoek loopt nog steeds. Er zijn geen personen aangehouden.’

Tiental huiszoekingen

Ook het andere onderzoek ging in 2018 van start. Het FAVV vernam dat een 41-jarige man vanuit Roemenië op grote schaal antibiotica zou invoeren en verhandelen in Vlaanderen. De producten waren bestemd voor de landbouwsector. De Nationale Opsporingseenheid van het FAVV maakte een proces-verbaal over aan het Antwerpse parket.

‘Na verder onderzoek naar de identiteit van de verdachte hebben we in de zomer van 2018 een gerechtelijk onderzoek geopend’, zegt woordvoerder Kristof Aerts. In het voorjaar van 2019 — het groeiseizoen — voerden speurders van het Team Milieu van de federale gerechtelijke politie Antwerpen samen met het FAVV een tiental huiszoekingen uit, voornamelijk bij vermoedelijke verdelers van de illegale pesticiden. Aerts: ‘Onder meer in Laakdal, Bekkevoort en Boechout nam de Nationale Opsporingseenheid van het FAVV grote hoeveelheden antibiotica, pesticiden en biociden in beslag. Alle aangetroffen producten zijn verboden in ons land. De 41-jarige verdachte N.I. werd na een huiszoeking gearresteerd maar na verhoor in vrijheid gesteld.’

De Nationale Opsporingseenheid voerde vorig jaar in de marge van dit strafonderzoek ook nog een veertigtal administratieve visitaties uit bij verschillende bedrijven uit de groenten- en fruitteelt waarvan werd vermoed dat ze mogelijk illegale middelen gebruikten. Het gerechtelijk onderzoek loopt nog steeds.

Duits onderzoek

Ook het parket van Bad Kreuznach in Duitsland voert sinds 2019 een onderzoek naar illegale pesticiden die via de haven van Antwerpen zijn ingevoerd. ‘Acht beschuldigden worden ervan verdacht in de periode 2015-2017 via een web aan bedrijven meer dan 72.000 liter pesticiden in omloop te hebben gebracht’, zegt de parketwoordvoerder aan ARD, een Duitse mediapartner van Knack. Dat zou gebeurd zijn onder misbruik van een vergunning voor het gewasbeschermingsmiddel Bumper Super 490 EC. De werkzame stoffen kwamen uit China, werden via Antwerpen de EU binnengebracht en zouden door een Belgisch bedrijf zijn ingeklaard en verder uitgevoerd naar Polen. ‘Daar zou het eindproduct zijn vervaardigd en vervolgens — voorzien van Duitse etiketten — naar Duitsland verzonden en gedistribueerd.’

20 illegale zendingen in 5 jaar tijd onderschept

Het FAVV controleert de invoer van gewasbeschermingsmiddelen in twee acties: Pest Import en Silver Axe. Pest Import loopt het hele jaar door. Silver Axe is een jaarlijkse Europese operatie, gecoördineerd door Europol.

Op basis van de wet op de openbaarheid van bestuur vroeg Knack bij het FAVV alle Belgische resultaten van Pest Import en Silver Axe op. In de periode 2016-2020 controleerde het FAVV 689 imports en onderschepte daarbij 20 illegale zendingen met pesticiden, goed voor 230 ton. De producten waren voornamelijk afkomstig uit India en China. In sommige gevallen kwam het betrokken bedrijf er met een administratieve boete vanaf. In andere gevallen informeerde het FAVV buitenlandse partnerdiensten of kwam het parket in actie.

Voor de Silver Axe 2020-rapportage aan Europol telt het FAVV 38 ton die dit jaar zijn onderschept tijdens imports op bij de 778 ton pesticiden die in het kader van een concreet onderzoek werden in beslag genomen. Samen geeft dat 816 ton.

Uit een internationaal onderzoek van Knack in samenwerking met media uit zeven Europese landen blijkt dat de trafiek in illegale pesticiden riante winsten oplevert, terwijl de straffen bijzonder mild zijn.

Verboden stoffen in Vlaamse rivieren

Een van de problemen met pesticiden is dat ze lang in de natuur aanwezig kunnen blijven. ‘De Vlaamse Milieumaatschappij monitort permanent de aanwezigheid van legale én verboden pesticiden in Vlaamse rivieren’, zegt woordvoerster Katrien Smet. ‘De afgelopen twintig jaar zijn meer dan honderd verboden stoffen gemeten. Ze worden nog regelmatig teruggevonden in het Vlaamse oppervlaktewater. In een aantal gevallen zijn er zoveel verboden pesticiden in het water aanwezig dat de normen overschreden worden. Van chloridazon en carbendazim bijvoorbeeld is de concentratie de voorbije drie jaar zelfs nog toegenomen.’

Lees hier het volledige artikel: De perfecte misdaad: trafiek in illegale pesticiden

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content