Alt-right provocateurs vervalsen stickers van klimaatbeweging Extinction Rebellion

Klimaatactivisme of ecofascisme? Vorige maand verschenen de eerste Hundred-Handersstickers ook in het Luikse straatbeeld.

Op 24 maart plaatste ‘XREastMidlands’, ogenschijnlijk een regionale afdeling van Extinction Rebellion (afgekort: XR), deze controversiële boodschap op Twitter. Toegevoegd waren drie foto’s van een zwart-witte sticker, met onderaan het typische zandloperlogo van de klimaatbeweging en daarboven de slogan ‘ Corona is the cure/Humans are the disease’. Een vloedgolf aan verontwaardigde reacties volgde. BBC-journalist Andrew Neil berispte de ‘ongepaste’ tweet voor zijn miljoen Twittervolgers. Ook in Vlaanderen en Nederland werd Extinction Rebellion door rechtse politici, klimaatsceptici en prominente ecomodernisten beschuldigd van misantropie of zelfs ‘ecofascisme’.

De nationale verantwoordelijken van Extinction Rebellion UK distantieerden zich al snel, zowel van de sticker (‘niet in lijn met waar XR voor staat’) als van het bewuste Twitteraccount (‘we vragen alle XR-groepen om dit te rapporteren’). Enkele dagen later haalde Twitter het kanaal daadwerkelijk offline. Ging het hier om een gehackt account? Of toch om een onorthodoxe splintergroep van Extinction Rebellion? Het blijkt een verhaal met meerdere dubbele bodems.

Verborgen

Extinction Rebellion is een wereldwijd netwerk van klimaatgroeperingen dat – in tegenstelling tot de ‘bravere’ klassieke ecologische beweging – expliciet kiest voor geweldloze burgerlijke ongehoorzaamheid. Met disruptieve en mediagenieke acties probeert de organisatie bij bewindvoerders het urgentiegevoel over het klimaat aan te wakkeren. Ook in ons land is Extinction Rebellion actief: denk aan de massa-arrestatie op het Autosalon in januari 2020, waar XR-activisten zich als protest tegen de fossiele industrie aan wagens hadden vastgeketend.

De losse structuur, zonder officieel lidmaatschap, maakt Extinction Rebellion wendbaar, maar ook kwetsbaar. Iedereen kan zich voordoen als aanhanger en de meest buitenissige boodschappen verspreiden. Het bewuste Twitteraccount van ‘XREastMidlands’ was al aangemaakt in september 2019, maar de historische tweetactiviteit oogt verdacht. In oktober 2019 leek het nog actief als een normale XR-groep, met vooral retweets van andere XR-accounts. Daarna volgde een maandenlange periode van haast volledige inactiviteit, om plots eind maart weer op te duiken en de controversiële sticker te delen. De reactie van ‘XREastMidlands’ op de oorverdovende kritiek was ook eerder abnormaal te noemen: de tweet werd vastgemaakt boven aan het profiel, voor maximale zichtbaarheid, en in tientallen discussies passioneel verdedigd. Kritische reacties van prominente Extinction Rebellion-groepen werden bovendien verborgen voor het brede publiek – een omstreden feature die Twitter recent invoerde.

White supremacy

De kwestie wordt een stuk minder raadselachtig wanneer blijkt dat Extinction Rebellion geen verantwoordelijkheid draagt voor de choquerende sticker die de komst van het coronavirus toejuichte. Dergelijke stickers zijn namelijk al enkele maanden het visitekaartje van een groep hardcore white supremacists die zichzelf “Hundred-Handers” (100H) noemen, een hoogdravende verwijzing naar de Hekatoncheiren uit de klassieke Griekse mythologie: drie onmetelijk sterke reuzen met honderd handen, de monsterlijke zonen van hemelgod Oeranos en aardmoeder Gaia. De mysterieuze organisatie ontstond anderhalf jaar geleden op het internet, opereert volledig anoniem en hanteert een unieke mix van online activisme en stickeracties in het straatbeeld. Een handboek van de antiterreureenheid van de Britse politie beschrijft de methodiek van Hundred-Handers als volgt: ‘Het ongeïdentificeerde “Head” leidt de groep en zijn “Hands” voeren de acties gezichtsloos uit in naam van de organisatie. 100H hoopt met hun propaganda de algemene mentaliteit ten opzichte van white supremacy subtiel te veranderen.’ Met dat doel voor ogen publiceert het ‘Head’ maandelijks op een officieel Telegram-kanaal een ‘archief’ met stickersjablonen. Van de ‘Hands’ wordt verwacht dat ze die stickers met een speciale printer afdrukken en in de openbare ruimte aanbrengen.

Propaganda

De recentste versie van dat stickerarchief bevat al 235 genummerde exemplaren, met typische alt-right leuzen zoals ‘ We’re more than a passport. BLOOD & SOIL’, ‘ Pornography makes you WEAK’, en ‘ It’s OK To Be White’. In netjes geordende mapjes vinden we ook Duitse, Franse, Portugese, Spaanse en Italiaanse varianten terug. Op andere sjablonen staan dan weer QR-codes die doorverwijzen naar extremistische online video’s. Het dagelijks geüpdatete Telegram-kanaal van Hundred-Handers is een eindeloze stroom aan ingestuurde foto’s van deze stickers, aangebracht op verschillende locaties in het Verenigd Koninkrijk en de VS, maar ook in Finland, Duitsland, Nederland, en elders in Europa.

Maar behalve deze ‘officiële’ stickers met Hundred-Handerslogo bevat het archief ook een ander type propagandamateriaal. Zo verschijnt op 6 januari 2020 de submap ‘ Unaffiliated stickers – Extinction Rebellion’. Diezelfde dag deelt Hundred-Handers een foto van vier valse XR-stickers met zelfverzonnen ecofascistische anti-immigratieboodschappen. Het bijbehorende commentaar op Telegram is gedrenkt in de doorgedreven ironie die de alt-right beweging typeert: ‘Zou bijzonder jammer zijn indien ons laatste archief de elementen en lettertypes bevatte om Extinction Rebellion-stickers te maken. 4 om mee te starten en een sjabloon om creatief mee aan de slag te gaan.’ Het ‘Head’ moedigt de ‘Hands’ ook aan om hun eigen versies in te sturen.

Deze valse Extinction Rebellion-stickers worden door Hundred-Handers eveneens regelmatig op Telegram geclaimd. Bij een exemplaar met slogan ‘ House the world/Destroy the environment’ klinkt het, opnieuw boordevol ironie: ‘Zo blij dat Extinction Rebellion iedereen hun materiaal laat gebruiken, en zelfs mensen aanmoedigt om hun eigen knutselgroepjes op te richten! Zo lief!’

Ironie

Het is niet de eerste keer dat politici en opiniemakers zich in de luren laten leggen door vervalst Extinction Rebellion-materiaal. De ochtend na de actie op het Autosalon in Brussel riep Theo Francken (N-VA) de veiligheidsdiensten op om de ‘links-extremistische organisatie’ in de gaten te gaan houden. De illustratie die hij daarbij gebruikte, was een in het straatbeeld aangebrachte sticker met het opschrift ‘ Driving a car? You are a NAZI’. Ook dat exemplaar was voordien al opgeëist door Hundred-Handers. (De volgende dag verwijderde Francken zijn Facebookbericht.)

De recente ‘ Corona is the cure’-sticker volgt datzelfde sjabloon. Hundred-Handers maakte zich achteraf op Telegram vrolijk over de reactie van Andrew Neil en het zogenaamde ‘ friendly fire‘ binnen Extinction Rebellion. Bijzonder ernstig kunnen we dat niet nemen: ook hun eerdere ‘ Driving a car’-sticker had Hundred-Handers op Twitter onder een dikke laag ironie aan Extinction Rebellion zelf toegeschreven.

Met de vervalsingen exploiteert Hundred- Handers op sociale media vooral de wijdverspreide achteloosheid waarmee online informatie zonder enige vorm van controle gedeeld wordt – ook in ons land. Verrassender is dat hun white supremacist-ideologie hier in België eveneens een voedingsbodem heeft gevonden: zo verschenen vorige maand de eerste fysieke Hundred-Handers-stickers in het Luikse straatbeeld. Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Met dank aan Jeroen Baert (@jbaert)