‘Absoluut laakbaar’: het rommelt tussen de Vlaamse en federale diplomatie

Jan Jambon © belga
Kamiel Vermeylen

Diplomatieke spanningen tussen Vlaanderen en België. ‘Hoewel de brexit vooral Vlaanderen zal treffen, mogen we de vergaderingen van de Europese Raad niet bijwonen.’

‘Absoluut laakbaar en niet constitutioneel gekaderd.’ Zo omschrijft Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) enkele incidenten tussen de Vlaamse en federale diplomatie. De kwestie kwam dinsdag aan bod in het Vlaams Parlement. Jambon reageerde onder meer op berichten dat Vlaamse afgevaardigden ooit de toegang zou zijn geweigerd tot een vergadering over het Europees havenbeleid. Volgens Jambon gaat de federale regering daarmee haar boekje te buiten.

De uithaal van Jambon past in een breder plaatje van – soms – gespannen verhoudingen tussen de Belgische en de Vlaamse diplomatie. Dat zegt ook Axel Buyse, die de Vlaamse regering bij de Europese Unie vertegenwoordigt. ‘Het voorbeeld van die diplomaten illustreert een probleem dat steeds terugkeert.’

De Vlaamse regering heeft premier Sophie Wilmès (MR) en haar voorganger Charles Michel meermaals gecontacteerd over de kwestie, maar krijgt steeds nul op het rekest.

‘Zo dreigen wij deze keer niet rechtstreeks betrokken te worden bij de finale onderhandelingen over de Europese meerjarenbegroting tijdens de zittingen van de Europese Raad. Zeven jaar geleden, onder premier Di Rupo, was dat wel nog het geval. De Vlaamse regering heeft premier Sophie Wilmès (MR) en haar voorganger Charles Michel meermaals gecontacteerd over de kwestie, maar krijgt steeds nul op het rekest’, klinkt het.

Het schoentje knelt specifiek bij het samenwerkingsakkoord dat die relatie tussen de beleidsniveaus regelt. Een voorbeeld: als de Europese ministers van Transport verzamelen blazen, dan wordt België vertegenwoordigd door federaal minister van Mobiliteit François Bellot (MR), bijgestaan door een ‘assessor’ van een van de deelstaten. Dat komt omdat het beleidsdomein Mobiliteit voor een groot deel is geregionaliseerd.

De vraag is in welke mate die afspraken nog actueel zijn. Twee staatshervormingen en het Europees Verdrag van Lissabon later is zowel de reikwijdte van de deelstatelijke bevoegdheden als de Europese context indringend veranderd. Het samenwerkingsakkoord werd daarentegen nooit aangepast.

Hoewel de brexit vooral Vlaanderen zal treffen, mogen we de vergaderingen van de Europese Raad niet bijwonen.

‘Alsof de tijd al 25 jaar lang stilstaat’, zegt Buyse. ‘Het leidt tot enorm efficiëntieverlies. Onze krachten bereiden elke Raadsvergadering tot in het kleinste detail voor, maar aan tafel hebben we vaak niets in de pap te brokken. Zowel voor de deelstaten als voor België is dit geen goede manier van werken.’

Waarom wordt het samenwerkingsakkoord dan niet aangepast? De minister-presidenten van de gewesten en gemeenschappen hebben meermaals samengezeten om de kwestie te klaren. ‘Langs beide kanten van de taalgrens is men bereid om iets aan de patstelling te veranderen. Maar het federale niveau wil momenteel niet mee. Het werk is nog niet af’, klinkt het op het kabinet-Jambon.

‘Er is momenteel geen federale regering’, vult Buyse aan. ‘Maar ook voordien zaten de onderhandelingen muurvast. De MR leidt al jarenlang het Belgische buitenlandbeleid en blijft terughoudend.’

Het is lang niet de eerste keer dat het tot een aanvaring komt tussen de Vlaamse en federale diplomatie. In 2015 liet voormalig Vlaams minister-president Geert Bourgeois (N-VA) zijn ongenoegen blijken over een handelsmissie van toenmalig federaal minister Kris Peeters (CD&V) in Japan. ‘Een bevoegdheidsoverschrijding die kan tellen’, aldus Bourgeois.

Buyse vreest dat de huidige situatie voor Vlaanderen verstrekkende gevolgen zal hebben. ‘Naar aanloop van de Europese onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk is dat nefast. Hoewel de brexit vooral Vlaanderen zal treffen, mogen we de vergaderingen van de Europese Raad niet bijwonen omwille van een verouderd akkoord. Nochtans gaat het in de laatste uren van de gesprekken vaak om de knikkers.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content