Wallonië wil zijn burgers meer inspraak geven en gaat als eerste Belgische gewest een regionale volksraadpleging mogelijk maken.

Met een bijzondere tweederdemeerderheid heeft het Waalse Parlement de invoering van een Waalse volksraadpleging goedgekeurd. Tot dusver konden volksraadplegingen alleen op gemeentelijk niveau, maar dankzij de zesde staatshervorming beschikken ook de gewesten over de mogelijkheid om een volksraadpleging in te voeren.

Letterlijk glimmend van trots – zweetdruppels dropen van de tevreden gezichten in de bloedhete vergaderzalen van het Waalse Parlement – meldden volksvertegenwoordiger van PS, CDH en MR vorige week dat de kogel eindelijk door de kerk was. Wallonië krijgt zijn referendum. De groenen van Ecolo, die aan alle voorafgaande besprekingen hadden deelgenomen, hebben de tekst uiteindelijk niet mee goedgekeurd, omdat er in hun ogen te veel beperkingen zijn ingebouwd. Zo kunnen de Walen geen volksraadpleging afdwingen over omstreden internationale verdragen zoals TTIP.

De Waalse volksraadpleging kan er komen als minstens 60.000 Walen of de meerderheid van de Waalse volksvertegenwoordigers daarom vragen en als de voorgelegde vraag verband houdt met de bevoegdheden van het Waals Gewest. Opmerkelijk is dat alle inwoners van Wallonië vanaf zestien jaar mogen meestemmen. Dat kan zelfs in Zwitserland, de referendumdemocratie bij uitstek, niet.

Maar een volksraadpleging over een wallexit uit België of Europa is dus geen optie. Ook alles wat te maken heeft met de Waalse begroting en de fiscaliteit blijft taboe. ‘Als we morgen een referendum krijgen om de belastingen af te schaffen, laat het resultaat zich natuurlijk raden’, zei Christophe Collignon (PS), een van de voortrekkers van de Waalse volksraadpleging. Het is niet de bedoeling, aldus de initiatiefnemers, om populisten van allerlei slag een gedroomde hefboom in handen te geven om hun agenda door te duwen. Net zoals het brexit-referendum is de Waalse volksraadpleging niet bindend. Maar in de praktijk valt de uitslag van zo’n volksraadpleging politiek moeilijk te negeren.

Tegenstanders zijn bang dat grote bedrijven de volksraadplegingen naar hun hand zullen proberen te zetten. Wat als multinational Monsanto straks een campagne voor het verlengd gebruik van onkruidverdelger glyfosaat financiert? Voorstanders zeggen dat het zo’n vaart niet zal lopen omdat de financiële bijdrage van grote bedrijven aan campagnes aan banden wordt gelegd. Ook zal het Waals Parlement voor elk referendum door onpartijdige experten een brochure laten opstellen die in alle Waalse brievenbussen terechtkomt. In de hoop dat de Waalse kiezers zo een weloverwogen keuze zullen kunnen maken.

Han Renard

De Walen zullen meer inspraak krijgen. Maar niet over de belastingen of een potentiële wallexit.