Het aangewakkerde racismedebat in de Verenigde Staten speelt volgens sommigen de Ku Klux Klan in de kaart. De extreemrechtse haatgroepering zou vooral onder jongeren rekruteren.
Het was begin deze maand, bij de herdenking van de in 1965 bloedig neergeslagen burgerrechtenmars van Selma naar Montgomery, dat de Ku Klux Klan weer van zich deed spreken. Juist toen tienduizenden Amerikanen, blank en zwart, in de zuidelijke staat Alabama bijeenkwamen om te vieren dat de VS nu zelfs een zwarte president heeft, verspreidde de KKK onder diezelfde bezoekers folders om te melden dat de kans dat Afro-Amerikanen een moord plegen zeven keer groter is dan dat een blanke dat doet. ‘Er zitten meer zwarten in de gevangenis dan dat er slaven waren’, meldt de folder ook nog, om ten slotte op te roepen lid te worden van de KKK en zodoende ‘ons land’ te redden.
In de staat Arkansas liet de KKK een billboard ophangen met de tekst ‘Het is NIET racistisch om van je eigen mensen te houden’, vergezeld van de aanbeveling naar de zender White Pride Radio te luisteren.
Uit cijfers van het Southern Poverty Law Center (SPLC) blijkt dat het aantal chapters of afdelingen van de KKK het afgelopen jaar drastisch is afgenomen. Daalde het aantal haatgroeperingen in de VS het afgelopen jaar met 17 procent, de KKK zou in omvang zelfs zijn gehalveerd. De organisatie telde in 2010, kort nadat Obama als president was aangetreden, 221 chapters. Dat was het hoogste aantal sinds het SPLC het aantal KKK-afdelingen in 1990 begon te tellen. Nu zijn het er nog maar 72, tegen 163 een jaar geleden.
Toch wil dat niet zeggen dat de KKK in omvang afneemt. ‘Van sommige afdelingen weten we dat ze simpelweg ontbonden zijn, maar van andere weten we dat ze hebben gezegd dat ze niet meer via internet of op een andere manier online zouden gaan communiceren. Ze zijn ondergronds gegaan, zodat niemand ze meer in de gaten kan houden’, zegt onderzoekster Heidi Beirich van het SPLC. De leden komen periodiek bijeen, al of niet gekleed in witte gewaden met witte puntmutsen om te luisteren naar optredens van extreemrechtse bands of toespraken over de teloorgang van de samenleving.
Oud-KKK-leider Scott Shepherd zegt dat mensen die beweren dat de KKK uitsterft het ‘niet fouter’ kunnen hebben. ‘Er zijn weliswaar geen accurate cijfers, maar de insiders die ik spreek, vertellen me dat ze juist groeien in kracht, dat ze rekruteren in het leger en onder veteranen’, aldus Shepherd, die schat dat er 5000 tot 10.000 actieve KKK-leden in de VS zijn en nog veel meer ‘stille’ leden die hun lidmaatschap van de KKK niet actief uitdragen, maar de organisatie wel steunen met financiële bijdragen.
Stuiptrekkingen
Professor Brian Levin van het Center for the Study of Hate and Extremism, die de KKK al decennialang onderzoekt, karakteriseert de ledenwerfacties evenwel als laatste stuiptrekkingen van een organisatie die de buitenwereld graag wil doen geloven nog van belang te zijn. Maar, zegt hij, de huidige KKK valt in het niets bij die van de jaren twintig en dertig in de vorige eeuw, toen de beweging zo’n vijf miljoen leden telde en KKK-leiders op politieke posten werden benoemd. ‘De organisatie weet heel goed in te spelen op raciale spanningen in de samenleving van vandaag en trekt daarmee ook aandacht, maar daar blijft het bij. De beweging heeft geen invloed en is niet in staat iets te veranderen in deze samenleving.’
Toch houden professor Levin en het SPLC de KKK nauwgezet in de gaten, niet in de laatste plaats omdat de beweging ook nu nog in verband wordt gebracht met gewelddadigheden. ‘De Klan blijft gevaarlijk. Waar we ons momenteel veel meer zorgen om maken, zijn de ‘lone wolves’, individuele racisten die op eigen houtje handelen’, zegt Beirich, die dit jaar in de VS een toename van geweld jegens moslims voorspelt vanwege de spanningen die IS oproept.
DOOR STIJN HUSTINX IN NEW YORK
