In Verkapt en onversneden van Ensemble Leporello spelen Mieke Laureys en Annelore Stubbe twee als man verklede piratenvrouwen. ‘We breken een lans voor de gelijke rechten van mannen en vrouwen.’
Op 18 november 1720 werd Jack Rackham geëxecuteerd. De piraat liet twee verwarde vrouwen na: Anne Bonny en Mary Read. Zij stonden hun mannetje door zich als man te verkleden. Bijna driehonderd jaar later zijn zij de protagonisten in het nieuwe stuk van Ensemble Leporello.
Hoe ontdekte u die vrouwen?
MIEKE LAUREYS: In 2011 las ik een artikel over de geschiedenis van de piraterij waarin stond dat er ook enkele vrouwelijke piraten waren: Anne Bonny en Mary Read. Ik wilde weten wie zij waren. Bonny bleek van gegoede afkomst te zijn, was getrouwd met een nietsnut, en ging ervandoor met de ruige Jack Rackham. Read ging sinds de dood van haar broertje als ‘Mark’ door het leven, omdat haar moeder alleen alimentatiegeld kreeg voor een zoon. Mary was even een getrouwde cafébazin, maar zocht na de dood van haar man ook eens haar heil op zee. Het schip waarop zij matroos was, werd overmeesterd door Rackham. Anne en zij werden vriendinnen. Al bleven ze voor de scheepsbemanning twee bevriende mannen.
Jullie spelen ‘het levensverhaal van twee feministes avant la lettre’, klinkt het in het persbericht.
ANNELORE STUBBE: Dat persbericht schreven we niet zelf. Past het woord ‘feministen’ daar wel? Als acteurs een vrouw spelen, is dat grappig. Maar als wij een man vertolken, of ons als man verkleden, dan zou dat feministisch zijn? Raar.
LAUREYS: We vertellen dit verhaal vooral omdat het toont wat een mens moet doen om zichzelf te mogen zijn. Leven is vechten voor je vrijheid en geconfronteerd worden met gebeurtenissen die je vormen. En dit verhaal toont ook welke rollen je moet spelen om het leven te leiden dat je wilt.
Het toont ook hoe seksisme een leven kan bepalen, zelfs misvormen. Dat maakt de feministe in u niet wakker?
LAUREYS: Daar zijn we niet fanatiek mee bezig. Wij zijn eerder ‘onzichtbare’ feministes en breken al spelend een lans voor de gelijke rechten van mannen en vrouwen. Én voor meer vrouwenrollen! Want zodra je als actrice een rijpere leeftijd bereikt, zijn er amper sterke vrouwenrollen te vinden.
STUBBE: Onlangs raakte bekend dat de Egyptische Sisa Abu Daooh zich na de dood van haar man jarenlang als man verkleedde omdat ze dan een betere job had, meer geld verdiende en haar kinderen een beter leven kon geven. Dat bewijst hoe jammerlijk actueel het verhaal van Anne en Mary is. En de moed waarmee beide vrouwen weer en wind trotseerden, is ook de moed waarmee bootvluchtelingen vandaag aan hun tocht naar de vrijheid en een beter leven beginnen. Toch willen we niet per se actueel theater brengen. Wij raken met een klein verhaal actuele thema’s aan. En dat volgens de ‘dogma’s’ van Ensemble Leporello: het is toneel met een minimum aan decor en een maximum aan ambachtelijk spel met handen, voeten, muziek en woorden.
En met touwen.
LAUREYS: De touwen staan symbool voor het schip, voor kracht en voor het mannelijke. We snoeren ons in die touwen in. Intussen bespeelt Frans Grapperhaus cello, een erg vrouwelijk instrument vinden wij. Zo tonen we hoe de vrouw ingesnoerd en bespeeld wordt door de man, maar evenmin zonder hem kan. Zich deels inspirerend op de piratenliederen die Anne en Mary bezingen, maakte Grapperhaus een compositie die het spel ondersteunt. Zijn cello zal kraken als een schip, blazen als de zeewind en twee vrouwen teder door hun moedige leven leiden. Iets wat elke man hoort te doen. Als hij het leven begrijpt. (grijnst)
Verkapt en onversneden gaat op 29 april in première in De Warande in Turnhout. www.leporello.be
Els Van Steenberghe
