Berekeningen leren : de natuur brengt de mens meer op dan wat hijzelf fabriceert.
De natuur is productiever dan de mens. Dit is de sluitende conclusie van een lange analyse die in het wetenschappelijke topvakblad Nature verscheen. Een schare wetenschappers berekende het ?bruto natuurlijk product? van de aarde, en vergeleek het met het ?bruto nationaal product? van alle landen in de wereld. De mens kwam er maar bekaaid af : hij produceerde bijna de helft minder dan de natuur. De waarde van wat de natuur opbrengt voor de mens, werd geraamd op 33 biljoen dollar per jaar. Een waanzinnig bedrag. De mens zelf brengt jaarlijks voor 18 biljoen dollar producten in omloop.
Het belang van deze berekening is veelvoudig. Ze duidt onder meer aan dat de mens voorzichtig moet omspringen met de natuur, want dat hij zijn eigen reilen en zeilen zou kunnen hypothekeren door te veel natuurlijke productie stil te leggen. De wetenschappers berekenden de opbrengst van stranden aan recreatie en wouden aan hout. Ze brachten verborgen diensten in rekening, zoals de regeling van het gehalte aan koolstofdioxide in de atmosfeer door de oceanen, en de rol van diertjes op weilanden voor de bevruchting van gewassen. Hun schatting moet als conservatief worden beschouwd, want van een aantal biotopen, zoals woestijnen en toendra’s, waren geen goede gegevens voorhanden. De belangrijkste ecosystemen bleken getijdenzones en waterrijke gebieden te zijn.
Deze analyse moet ongetwijfeld gevolgen hebben voor de beoordeling van geplande ingrepen in de natuur. Als ingenieurs voorstellen om een waterrijk gebied droog te leggen om er landbouwgrond van te maken, zouden ze er rekening mee moeten houden dat het verlies van elke hectare waterrijk gebied jaarlijks 15.000 dollar (een half miljoen frank) kost, onder meer omdat het bufferende effect tegen wateroverlast en de inherente capaciteit tot waterzuivering wegvallen. Dit bedrag zou moeten worden afgewogen tegen de geschatte opbrengst van de voorziene landbouwgrond.
De economie is een deel van het ecosysteem geworden. Kap een bos en de waarde van de huizen in de buurt daalt spectaculair. Een nabijgelegen rivier stroomt vol sediment en de vispopulatie krijgt klappen. Bossen vangen koolstof op. Overmatig verlies van wouden kan bijdragen tot een versnelde opwarming van het aardklimaat en een verhoging van de zeespiegel. Deze gevolgen hebben een zwaar prijskaartje, waarmee jammer genoeg in de meestal kortzichtige plannen van enthousiaste ingenieurs weinig rekening wordt gehouden.
Verwacht kan worden dat de waarde van de natuur nog zal stijgen. Water wordt schaars, en zijn prijs zal niet lineair toenemen met de groei van de wereldbevolking. Verder houdt het model niet eens rekening met de ethische en morele waarden die vele mensen aan de beschikbaarheid van natuur toekennen. Wetenschappelijke gegevens duiden ondertussen wel aan dat cultureel en recreationeel gebruik van de natuur (zoals ecotoerisme) veel meer opbrengt dan, bijvoorbeeld, strikt biologische parameters, zoals natuurlijke geneesmiddelen. De waarde van de markt voor plantaardige geneesmiddelen wordt op wereldschaal op 84 miljard dollar per jaar geraamd ; de waarde van de ecotoeristische niche op niet minder dan 500 miljard dollar.
De natuur verdient het om bewaard te blijven.
