Vrede, Verdraagzaamheid, Vriendschap… Veiligheid
Iedereen heeft deze week aan de alarmbel getrokken. Op de antiracistische manifestatie in de diamantbeurs in Antwerpen was het hele schepencollege aanwezig. Het lijkt erop dat deze keer echt lessen zijn getrokken uit de pandoering van de laatste gitzwarte zondag.
Zet dat zoden aan de dijk? Laten we hopen van wel, maar voor ons, Antwerpse jongeren van joodse afkomst, is dit proces al jaren aan de gang. De meldingen van serieuze geweldplegingen op personen en eigendommen gaan van mond tot oor en komen meestal niet – vooral niet vanuit orthodoxe kant – in de administratieve molen terecht. Chassidische joden leven in deemoed en nederigheid en beginnen nu pas te beseffen dat ze in het hoekje zitten waar de klappen vallen. Zo heb ik verleden zomer de moeder van een afgetuigde twaalfjarige horen zeggen (nadat ik haar had gesmeekt om aangifte te doen): ‘De politie doet al zo veel voor ons, ik wil ze niet opzadelen met nog een geval.’
Ik wil dat dat gepubliceerd wordt als antwoord op Mohammed Chakar die ‘de overdreven reactie op relatief weinig aanvallen’ aan de kaak stelt. Vermenigvuldig dus gerust het officiële aantal aanvallen op joods Antwerpen met vijf, of zelfs meer.
Dit gezegd zijnde: velen van de – laten we ze maar bij naam noemen – Maghrebijnse jongeren maken deel uit van bekende vzw’s en zijn recidivisten in onder meer kleine criminaliteit. Ze worden na ondervraging echter meteen weer vrijgelaten. En dan worden ze als helden ontvangen en meteen weer op pad gestuurd. Het is nu zaak van het gerecht om actie te ondernemen.
Na een ontmoeting met moslims deze week weiger ik echter te geloven dat het een algemeen gecoördineerde aanval was. Noem mij naïef, maar ik weiger alle moslims van onze stad over dezelfde kam te scheren.
Wel zijn het er schrikwekkend veel.
Ik houd mij al een half dozijn jaren bezig met overlegorganen tussen de religieuze gemeenschappen in onze stad, onder meer de WIDA (alle erkende overtuigingen komen daar aan bod) en de Trialoog (met moslims en christenen). VVV (zie titel) was – en is – het credo.
Maar zonder veiligheid kunnen wij niet leven.
Wij Antwerpse joden echter, wij leven tussen hamer en aambeeld. Hebben we trouwens ooit iets anders gekend? Gedurende de eeuwen en eeuwen dat we hier wonen, werden wij – op zijn best – getolereerd. Meestal is er in elke generatie joods bloed gevloeid (de kruistochten, de zwarte dood, vermeende hostieschendingen en vele andere zaken leiden telkens weer tot meedogenloze megapogroms – alleen al in de vroege Middeleeuwen, om over recentere periodes maar te zwijgen).
Wij hadden een droom, eindelijk een heimat te vinden, een plaats waar we een generatie of twee zouden kunnen herbronnen. Helaas, het heeft dus niet mogen zijn. Ik heb net nogal wat examens gecorrigeerd in de scholen en universiteiten waar ik lesgeef. Wanneer iemand bijvoorbeeld 53 procent behaalt, hanteren wij in deliberatietaal de slagzin ‘met de hakken (3 procent) over de sloot’, ‘je krijgt nog net een tweede kans’.
Dus nu goed opletten, Heren verantwoordelijken van veiligheid en politiek in onze stad: de drie centimeter die dat mes in het lichaam van Noach Schmahl verwijderd is gebleven van zijn hart, is voor ons allen in Antwerpen de tweede kans. We zijn hier echt door het oog van de naald gekropen.
Het laatste antisemitische levensverlies (met uitzondering van de terreuraanslagen in de jaren tachtig) dateert van precies 60 jaar geleden – en ik hoef hier geen tekeningetje bij te maken, u weet allen in welke omstandigheden dat was.
Het is vijf voor twaalf. Antwerpen in het algemeen en joods Antwerpen in het bijzonder heeft nood aan Vrede, Verdraagzaamheid, Vriendschap… maar met een conditio sine qua non: Veiligheid.
De auteur is specialist joodse geschiedenis en doceert Hebreeuws aan de universiteit Gent en Antwerpen. Hij zit ook in de ‘Trialoog’, het overlegorgaan tussen christenen, moslims en joden.
Aron Malinsky
