De dreiging die uitgaat van kernwapens, is groter dan ooit. Er bestaan heel wat radioactieve grondstoffen, die gebruikt kunnen worden om kernwapens te produceren. Bovendien geloof ik dat het gaandeweg makkelijker zal worden dergelijk materiaal, en ook de expertise ervan, te verwerven. Bijgevolg bestaat de kans dat terroristen daar op een dag beslag op leggen.

Dit betekent echter niet dat we nu pessimistisch moeten gaan doen. Of erger nog, dat we die dreiging als een onomkeerbaar feit moeten beschouwen. Dat zou zeer dom zijn. Het heeft ook weinig zin er niet in het openbaar over te praten, integendeel. Het komt erop aan mensen met het gevaar te confronteren, hen te doen beseffen dat hun leven eigenlijk nooit veilig is. We moeten er wel alles aan doen om die veiligheid te garanderen. Het wordt een race tegen de tijd, dat besef ik maar al te goed. De dreiging neemt immers met de dag toe.

In de eerste plaats vind ik het absoluut onmogelijk dat we van het ene land wel aanvaarden dat het over kernwapens beschikt – zogezegd om de veiligheid te garanderen – en van het andere land niet. Zoiets is onrechtvaardig en niet vol te houden. Daarnaast moeten we de zwarte markt in het oog houden, want die is bijzonder spitsvondig geworden. Plannen worden uitgetekend in het ene land, terwijl men elders de onderdelen produceert. Via weer een ander land worden ze dan naar de plaats van bestemming gebracht.

Regeringen zijn ook steeds minder op de hoogte van wat bepaalde onderdanen allemaal uitspoken in de wapenhandel. Een zeer zorgwekkende evolutie. Daarom is het uitermate belangrijk dat elk land over een veiligheidssysteem beschikt, waarmee het de acties van zijn onderdanen kan controleren. Een regering moet weten wat er zich binnen haar landsgrenzen afspeelt.

Bovendien zijn en blijven ook wapeninspecties absoluut noodzakelijk. De kwestie Irak leverde trouwens het bewijs dat die controles daadwerkelijk zin hebben, en effectief zijn. Er zijn geen massavernietigingswapens gevonden, ondanks verwoede pogingen van de Verenigde Staten. Dergelijke inspecties moeten trouwens aan elk land kunnen worden opgelegd. Israël bijvoorbeeld, heeft het verdrag tegen de verspreiding van kernwapens niet getekend. Dat betekent dat het Internationaal Atoomagentschap er geen controles mag uitoefenen. Dit is absoluut onaanvaardbaar en veroorzaakt terecht heel wat ongenoegen in de regio.

Ten slotte denk ik dat het hele Midden-Oosten nood heeft aan een grensoverschrijdend veiligheidsplan. Alleen praten over vrede volstaat niet. Ik kan me niet indenken hoe daar ooit vrede kan komen, zolang bepaalde landen over chemische, biologische en nucleaire wapens beschikken. Een belangrijke voorwaarde voor vrede is immers dat een land zich veilig voelt. Zolang aan die eis niet voldaan is, zullen mensen, om welke reden dan ook, massavernietigingswapens blijven produceren.

Mohamed ElBaradei is de topman van het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA)

Copyright: Knack/Newsweek. Bewerking: S.T.

Copyright: Knack/Newsweek. Bewerking: S.T.