Ook de academische wereld krijgt te maken met seksueel misbruik.

Machtsmisbruik kan vele vormen aannemen. En machtsmisbruik komt voor in ieder milieu, zelfs in het academische. Zo is er een Vlaamse hoogleraar die eerst zijn studentenlief aan een leuk onderzoeksproject op zijn dienst hielp, en later zijn zoon en schoondochter binnenloodste in een lucratief project waar onderzoek een familieaangelegenheid lijkt te worden – allemaal zonder veel aandacht voor kwaliteitskenmerken als voornaamste benoemingscriterium.

Er was het geval van een gerenommeerde prof die de verlenging van de doctoraatsbeurs van een van zijn studentes koppelde aan een lang weekend met haar. Aangezien er meerdere gegadigden waren voor de beurs, ging de vrouw haast noodgedwongen op het voorstel in. Héél erg leek ze het niet gevonden te hebben, maar ze stelde er zich wel grote vragen bij.

Machtsmisbruik kan natuurlijk altijd ontsporen. Het wetenschappelijke topvakblad Nature besteedde enkele weken geleden een volle bladzijde aan het seksueel misbruik waaraan twee professoren in Canada zich schuldig hadden gemaakt. In beide gevallen was de regelmatige intimidatie van studentes bewezen. In beide gevallen deed de universiteit veel moeite om de zaak stil te houden.

Maar een van beide meisjes liet het niet bij de discreet afgesproken regeling, omdat de promotor van haar onderzoekswerk – met wie ze een korte relatie had, maar die het niet kon verkroppen dat ze met hem brak – haar de toegang tot haar resultaten ontzegde. De universiteit heeft veel moeite om dit dispuut op te lossen, ondanks de financiële compensaties die de vrouw kreeg.

De Katholieke Universiteit Leuven heeft een aantal vertrouwenspersonen om dit soort problemen op te vangen. ‘Maar we krijgen bijna nooit met seksueel misbruik te maken’, zegt ombudsvrouw Lieve Vandemeulebroecke. ‘Ik schat zo’n drie keer per jaar, wat weinig is op een bestand van meer dan 7500 personeelsleden. Gemiddeld wordt in Europa 2 procent van de werknemers met seksueel ongewenst gedrag geconfronteerd.’

Het koppelen van avançes aan bepaalde voordelen heeft Vandemeulebroecke nooit weten gebeuren. ‘We hebben onze meldpunten waar zulke problemen onmiddellijk kunnen worden aangekaart’, stelt de ombudsvrouw. ‘En natuurlijk zijn hoogopgeleide mensen mondiger dan andere, zodat ze zich beter kunnen weren mochten ze in zo’n situatie terechtkomen.’

De Universiteit Gent schakelt een extern preventieadviseur in om deze problematiek op te vangen. Maar die heeft evenmin weet van gevallen van ‘seksuele chantage’.

Dirk Draulans

In sommige lucratieve projecten is onderzoek een familieaangelegenheid.