Mijnheer Willockx, zondag zijn het eindelijk de Vlaamse en Europese verkiezingen. Hoe beoordeelt u de gevoerde campagne?

FREDDY WILLOCKX: Ik heb de indruk dat de verzuring bij de mensen afneemt, maar ik merk ook een grote gelatenheid op. Soms ook verwarring over wat nu tot welk beleidsniveau behoort. Er is niet echt een thema dat de campagne beheerst. De recente peiling van VRT/ De Standaard schijnt de trends van vorige onderzoeken te bevestigen. CD&V/ N-VA zal wel de grootste worden; de VLD is wat van het verlies aan het goedmaken; en wat de SP.A betreft, wil ik onmiddellijk tekenen voor een resultaat van 22 procent of meer, zeker in vergelijking met de score van ’99. Het wordt hoe dan ook afwachten tot zondag om te weten of Groen! de drempel haalt, en waar het Vlaams Blok uitkomt. Ik vermoed dat ze toch een rekening zullen betalen voor de incidenten waarin een paar van hun kandidaten en mandatarissen betrokken zijn geweest. Dat was slechte reclame voor een partij die beweert van de strijd tegen criminaliteit een topprioriteit te maken. Ze hebben eerder al het thema van de vrije meningsuiting opgeborgen. Want als er in één partij geen vrije meningsuiting heerst, is het wel in het Blok.

Volgens een vijftigtal BV’s is Groen! als politieke partij ‘nodig’. Vindt u dat ook?

WILLOCKX: Deels. Of de partijleiding van Groen! het graag heeft of niet, het staat in de sterren geschreven dat ze electoraal alleen kan overleven in een kartel met SP.A-Spirit. Mocht ze de drempel zondag niet halen, zal die evolutie alleen maar versneld worden. Binnen de kartelformule is een groene partij mijns inziens nuttig en nodig.

Als Groen! de drempel haalt, pleit u dan voor het voortzetten van Paars-Groen?

WILLOCKX: Ik zeg alleen dat asymmetrische coalities niet werkbaar zijn. Als Paars federaal doorgaat, lijkt het mij – om efficiënt te besturen – het beste dat ook paars-groen op Vlaams niveau verder doet, als de verkiezingsuitslag het mogelijk maakt uiteraard. Gaat Paars, om wat voor reden ook, federaal niet door, dan veranderen de zaken. Uit eigen naam, want ik ben maar een oud-strijder van de partij, voeg ik eraan toe dat het semi-separatistische discours van de CD&V’ers Luc Van den Brande en Eric Van Rompuy mij afschrikt. Als de CD&V met die doelstellingen in een Vlaamse regering stapt, vrees ik dat we ons de komende jaren weer zullen vastrijden in een communautaire discussie die het land weinig baat zal geven.

Wordt er in deze kiesstrijd te weinig aandacht aan Europa besteed?

WILLOCKX: Zeker, maar ik heb het nooit anders geweten. Ook niet in 1994, toen er alleen maar verkiezingen voor Europa waren. Het is een van de redenen waarom ik voorstander ben van een referendum over de Europese grondwet, liefst in de hele Europese Unie. Dan is men verplicht een maatschappelijk debat over Europa te voeren. Ik heb als Europees parlementslid veel bezoekers in Brussel of Straatsburg ontvangen, en telkens waren de mensen verbaasd toen ze vernamen hoeveel de EU gerea- liseerd heeft aangaande vrede en stabiliteit, en welke beslissingen daar allemaal worden genomen. Die grijpen meer in in het dagelijkse leven dan velen denken.

Volgens Jean-Luc Dehaene (CD&V) zou in een dergelijk referendum meer dan 90 procent van de mensen stemmen zonder ooit die grondwet te hebben gelezen.

WILLOCKX: Hoeveel procent van de kiezers zou de partijprogramma’s lezen? De mensen zullen via de campagne en de media wel voldoende geïnformeerd worden. Het is typerend voor de denkwijze van Dehaene. Die ziet het bestuur liefst in de handen van technocraten.

En wat als het antwoord van het referendum ‘neen’ is?

WILLOCKX: Ik geloof niet dat het ‘neen’ zal worden, maar als dat toch zo is, zal België voor aanpassingen moeten ijveren. De Scandinavische landen hebben dat al voorgedaan. Waar gaan we heen met de democratie als men niet eens een grondwet aan de kiezers durft voorleggen?

In Europa wordt druk overlegd en onderhandeld over de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie. Maken Guy Verhofstadt (VLD) of Jean-Luc Dehaene (CD&V) nog een kans?

WILLOCKX: Ik moet voorzichtig antwoorden, omdat er elke dag nieuwe wendingen zijn. In de kansen van Dehaene geloof ik niet echt, omdat rond hem een déjà-vu-gevoel hangt. En Jean-Claude Junker wacht wat al te nadrukkelijk de parlementsverkiezingen in Luxemburg af, vooraleer zich geïnteresseerd en enthousiast te tonen. Tot voor kort leek Verhofstadt een valabele kanshebber, maar indien ook Javier Solana kandidaat is, maakt die in mijn ogen de grootste kans. Tony Blair zal hem verkiezen boven Verhofstadt. Zo kan hij ook zijn nieuwe Spaanse collega, José Luis Zapatero, iets gunnen. Bovendien komt er met de huidige functie van Solana een interessante vacature vrij, waarmee men de EVP van dienst kan zijn. Maar dit alles zeg ik onder het grootste voorbehoud, want de geruchtenmolen draait op volle toeren.

Zal de Europese grondwet alsnog worden goedgekeurd?

WILLOCKX: De Ierse voorzitter geeft voorlopig niet de indruk de zaken te willen forceren, tenzij dat na 13 juni in extremis verandert. Als socialist blijf ik er trouwens op hameren dat wat nu in het voorstel tot grondwet staat, het minimum minimorum is. Maar ik merk jammer genoeg dat veel andere regeringen, ook de Nederlandse, dit als het maximum beschouwen. Eigenlijk willen ze dat de eenheidsmarkt economisch functioneert, en dat men van de rest afblijft. Vandaar dat een fundamenteel debat over Europa zo nodig is. Wat betreft de toekomst van Europa, is er immers een grondig verschil in mening tussen de groenen, de socialisten, en de progressieve christen-democraten enerzijds en de conservatieve EVP-leden en de liberalen anderzijds. De EVP komt in een dubbelzinnige positie terecht. Ik hoor Marianne Thyssen (CD&V) redelijke standpunten verkondigen, maar ze vergeet erbij te zeggen dat haar eigen fractie die niet deelt. Het is goed mogelijk dat het in de EVP tot een afscheuring komt.

Hoe dan ook blijft het referendum in het Verenigd Koninkrijk als een zwaard van Damocles boven de grondwet hangen. Blair is verzwakt. Hij heeft ons altijd wijsgemaakt dat hij wel voor een sterk Europa was, maar dat hij zijn publieke opinie niet meekreeg en tijd nodig had. We kunnen niet blijven wachten. Ik hoop op een versterkte samenwerking van de lidstaten die wél vooruit willen. Als zij voldoende aan de kar trekken, zullen de anderen na een tijdje wel moeten volgen.

Verwacht u dat na de uitbreiding van het parlement en de Commissie de institu-tionele problemen snel zullen opduiken?

WILLOCKX: Niet zozeer in parlement en Commissie, maar wel in de Raad. Want daar moet in veel domeinen met eenparigheid worden beslist. Dat wordt met 25 leden geen sinecure. Zeker niet omdat het vaak gaat over gevoelige dossiers, waarin nationale belangen sterk spelen. Hoe groter de Raad, des te groter ook de kans dat meerdere landen tegen een voorstel zijn, wat de drempel om tegen te stemmen verlaagt.

De Europese spaarrichtlijn en het akkoord daarover met Zwitserland is goedgekeurd.

WILLOCKX: Een belangrijke verwezenlijking, misschien de belangrijkste sinds de invoering van de euro. Ik hoop dat de referenda hierover, onder andere in Zwitserland, geen roet meer in het eten zullen strooien. Dit is een van de meest sociale richtlijnen uit de EU-geschiedenis, omdat je de lasten op arbeid nu structureel kunt verminderen, op voorwaarde dat de lidstaten de moed hebben de meeropbrengsten uit lasten op kapitaal daarvoor te gebruiken. Het is een unieke hefboom voor meer werkgelegenheid.

In Antwerpen moet schepen van Sport Chantal Pauwels zich niet voor de strafrechter verantwoorden. Daarmee zijn in de ‘Visakaart-affaire’ alle schepenen vrijgesteld van juridische vervolging.

WILLOCKX: Die hele zaak was beter met wat minder mediagedruis behandeld. Maar voor alle politici van alle niveaus is dit een goede les dat ze voor de uitgave van gemeenschapsgeld, zeker voor eigen doeleinden, strikte deontologische regels moeten respecteren.

De Post maakt voor 2003 een verlies van 64 miljoen euro bekend, 36 procent meer dan het jaar voordien. U hebt in deze rubriek nochtans gezegd dat de tandem Thijs-Vande Lanotte het beter deed dan de tandem Rombouts-Daems.

WILLOCKX: Daar blijf ik bij. Het is juist dat 2003 een slechter jaar was dan 2002. Maar De Post is voor haar inkomsten bijzonder conjunctuurgevoelig, en 2003 was economisch slecht. Daarbij komt de afschrijving van heel wat minwaarden die het gevolg waren van de expansionistische politiek in de periode 1999-2001. Die leidde tot de oprichting van allerlei filialen die uiteindelijk opnieuw moesten worden verkocht omdat ze niet draaiden. Dat had nadelige gevolgen voor het resultaat van 2003. De cijfers van het eerste kwartaal 2004 zijn weer hoopgevender. De daling van de briefwisseling, ten gevolge van de elektronische communicatie, is blijkbaar gestopt. En De Post heeft een paar belangrijke contracten voor direct mailing in de wacht gesleept, die een gunstig effect op de cijfers van dit jaar zullen hebben. Het wijst op een verbetering van haar concurrentiepositie op de markt, en dat is een goed teken.

Een van de heikele punten is natuurlijk het personeelsbeleid. Een openbaar bedrijf dat moet concurreren met de privé, kan zich niet veroorloven meer personeel in dienst te houden dan nodig. Dat beseffen ondertussen alle openbare bedrijven. Met de nodige sociale zorg en sociale begeleiding zal dus ook De Post zijn personeelsbestand binnen de perken moeten houden. En voor het overige heb ik het al gezegd: mits een goede internationale partner en voldoende dynamisme om op de nieuwe uitdagingen te reageren, zie ik voor De Post zeker nog een toekomst.

Koen Meulenaere