In Gent is een nieuwe golf uitwijzingen van Roma begonnen. Etnische discriminatie, volgens Amnesty International.
Enkele weken geleden werd België in het jaarrapport van Amnesty International gekapitteld voor de collectieve repatriëring, in oktober vorig jaar, van ruim zeventig Roma-zigeuners uit Slovakije, ‘een teken dat asielzoekers werden gediscrimineerd op grond van hun etnische identiteit en dat de asielprocedure niet onpartijdig werd toegepast’. De minister van Binnenlandse Zaken, die ook in een rechtstreeks schrijven door Amnesty van etnische discriminatie beschuldigd werd, antwoordde dat het hem om de uitwijzing van ‘Slovaken’ ging, en dat hij er ook niet aan kon doen ‘dat alle Slovaken zonder uitzondering van Roma-afkomst zeggen te zijn.’ Vorig jaar vormden de Slovaken zo’n drie procent van het aantal asielzoekers. Na de groepsuitzetting van eind vorig jaar zijn overigens heel wat Roma snel naar België teruggekeerd.
Dat belette allemaal niet dat de regering ook na die tumultueuze, chaotische uitwijzing, die nationaal en internationaal voor een storm van protest zorgde, doorging met speciale maatregelen tegen Roma – al werd die benaming in officiële teksten dus nooit gebruikt. De minister van Binnenlandse Zaken voerde voor ‘Slovaken’ een tijdelijke visumplicht in, die hij beloofde weer te zullen opschorten als het aantal asielzoekers uit dat land gevoelig zou dalen. Het asieldossier van ‘Slovaken’ moest prioritair worden afgehandeld. De Dienst Vreemdelingenzaken moest ‘binnen de dag’ antwoorden, en de hele procedure moest ‘binnen de maand’ afgerond zijn. De Europese partners werd gevraagd hun grenzen speciaal tegen ‘Slovaken’ te bewaken. De Belgische gemeenten werd gevraagd de uitwijzingsbevelen tegen ‘Slovaken’ speciaal op te volgen. En verder moesten de ‘Slovaken’ niet meer aan OCMW’s worden toegewezen, maar zoveel mogelijk in asielcentra worden ondergebracht – de vrijgezellen moesten tijdens de beroepsprocedure in detentiecentra worden opgesloten.
Ten slotte werd al in april een nieuwe lijst verspreid met ruim duizend Roma, ditmaal uit Slovakije én Bulgarije, die in de volgende weken moesten worden verwijderd. De stedelijke diensten van Gent en Tienen wilden nu koste wat kost het debacle van vorig jaar vermijden en kozen voor de sociale aanpak. Na filtering bleek al snel dat er heel wat mensen op de lijst stonden die gewoon niet voor uitzetting in aanmerking kwamen (bijvoorbeeld omdat zij in de procedure voor regularisatie zaten). Een ander deel van de Roma zou, na veel overleg, vrijwillig terugkeren. De overblijvenden op de lijst zullen nu gedwongen uitgewezen worden. Sinds vorige week is de Gentse politie, vergezeld door een tolk en sociale werker, met huisbezoeken begonnen. Er wordt wel gezegd dat men de Roma nu niet thuis, maar op publieke plaatsen zal aanhouden – een subtiel verschil.
Amnesty handhaaft ook nu zijn fundamentele kritiek dat het weer om etnische discriminatie gaat, en dat het onderscheid met de vorige, brutale operatie slechts ‘van cosmetische aard’ is. Een werkgroep van diverse vluchtelingenorganisaties vraagt de opschorting van de uitwijzingen, tot een onafhankelijke commissie de discriminaties en mishandelingen in Slovakije onderzocht heeft, en herhaalt de klemmende vraag ‘waarom in het Belgische verwijderingsbeleid telkens weer dezelfde bevolkingsgroep geviseerd wordt.’ En dan nog een bevolkingsgroep die een halve eeuw geleden het slachtoffer werd van een politiek van uitroeing.
De Roma-organisatie Opré Roma (wat ‘Roma, sta op’ betekent in de eigen taal) besluit dat het uitwijzingsbeleid een instrument is om ‘de zigeuners’ als vanouds te criminaliseren en te stigmatiseren.
Chris De Stoop
